De natuur helpt

De natuur helpt je om jezelf te zijn, want niks hoeft. Alles is zoals het is en dat is goed.
- Ilonka Heideveld

We staan stil op een soort plateau en kijken uit over een overweldigende vallei. Een heel diepe bergspleet. De bodem was heel vroeger een oceaan. Dat is nog heel goed te zien. Prachtige rotsen die geslepen zijn door kolkende waterstromen. De kleuren zijn een palet van wit, naar zandkleur naar bordeauxrood. De hemel is blauw met zwemen witte wolken. De natuur is hier zo prachtig. Ons uitzicht is geen minuut hetzelfde. Overal waar we om ons heen kijken valt onze mond van verbazing open. Prachtige uitzichten. We hebben deze ochtend het genoegen om met Ahmad, onze Jordaanse gids van 23 jaar, een tocht door deze gorge te maken. We klimmen door bergspleten en dalen af door smalle gangetjes om langzaam naar de bodem te geraken. We zien uitstekende rotspartijen zoals in de beroemde scene in de Disney film Lion King. Ahmad overtuigt ons telkens weer dat we op zo’n rots moeten lopen om van het uitzicht te genieten. Doodeng. Hij heeft telkens gelijk. Onbeschrijfelijk mooi. Eén keer staan we zo dicht bij een afgrond dat we alle vijf een beetje bang uit onze ogen kijken. Ahmad niet, hij pakt onze GoPro over en loopt naar het randje. Het filmpje is fantastisch geworden blijkt later. Na twee uur klimmen en wandelen maakt hij een vuurtje van bij elkaar gesprokkeld hout en een stapeltje stenen. Hij kookt een heerlijke bedoeïenen maaltijd voor ons. Ook een pot met sterke bedoeïenen thee. Een half uurtje later zitten we in een cirkel rondom de gevulde pannen. Met Arabisch brood eten we uit de pan en het smaakt voortreffelijk! We beseffen heel goed dat deze plek in de bergen, met zulk warm licht en met deze verse gerechten en deze aardige jongeman Ahmad heel bijzonder is.

Alleen als je niet goed ter been bent mag je met paard en wagen naar De Schatkamer in de antieke stad Petra gebracht worden. Middelste dochter heeft toevallig een zere voet. Opgelopen tijdens de wandeling door de vallei de dag ervoor. Ik mag haar in het karretje vergezellen. En zo stappen wij terug in de tijd. Minstens twee eeuwen terug. We stellen ons voor dat reizigers uit het Midden-Oosten hier verzamelden om handel te drijven. Karavanen met dromedarissen, ezels, paarden en wagens vol wierook, parelmoer, kruiden, parels en goud. Oók wij reizen nu per paard en wagen door de lange smalle opening tussen de bergen naar het belangrijke centrum van deze rijke stad. Heel erg bijzonder. We zijn zó vroeg in de ochtend, en zó snel, dat er nog bijna niemand op het belangrijke plein is. Er liggen wat dromedarissen te suffen. Er staan wat ezels, wat Jordaniërs - met hun typische shawl om hun hoofd, een djellaba aan en zwarte Arabisch kool onder hun ogen - gemoedelijk te wachten op klandizie. Ze willen je graag gidsen of met een ezeltje of dromedaris door hun stad leiden. Dochter en ik wachten echter op de rest van ons gezin (die ter paard komen) en maken ondertussen geweldige foto’s. Daarna ontdekken we met z’n vijfjes de koninklijke graven, het amfitheater, een tempel en hopen ondertussen richting het afgelegen klooster te lopen… Het klooster ligt zo afgelegen dat er weinig bezoekers komen. We lopen helemaal verkeerd en keren helaas weer terug. De meiden willen niet nóg een keer. Zij slenteren liever zelf langs de uit rots gebeitelde gebouwen. Manlief offert zich op en loopt met mij mee. We klimmen in een rap tempo naar de top. Ik zweet me dood, hijg als een oud paard maar laat me niet kennen. Ik zie deze klim als een pelgrimstocht. Met als beloning het zicht op de uit rots gehouwen façade van het klooster. Beneden in het dorp heeft oudste dochter ondertussen leuk contact met lokale kindjes. De avond hiervoor waren we óók al op het plein voor De Schatkamer. In het donker. Het pad door de bergen was toen verlicht met echt brandende kaarsjes. Op het plein stonden heel sfeervol honderden kaarsjes te branden. We gingen er tussen zitten. Alle bezoekers moesten stil zijn. Geen flits gebruiken voor foto’s. We kregen kopjes thee. Er speelde iemand Arabische muziek op een panfluit. Een verteller vroeg ons onze ogen te sluiten en ons voor te stellen hoe het hier meer dan tweeduizend jaar geleden was. De vele handelaars uit het Midden-Oosten. Een 1001 nacht sfeer... Allemaal tegelijk mochten we onze ogen openen. Er waren lampen aangezet gericht op de façade van De Schatkamer. Prachtig! Onvergetelijk!

Wadi Rum – 29 december 2017

Het beloofde land

Go up unto…Mount Nebo in Moab, across from Jericho, and view Canaan, the land I am giving the Israelites as their possession. There on the mountain that you have climbed you will die.
- Deuteronomy 32:49-50

We kijken uit over een woestijn. De lucht is knalblauw. We staan op de berg Nebo. De zanderige heuvels voor ons zijn amber en okergeel van kleur. In de verte ligt een oranjekleurige mist over de heuvels. Een deken van zand en stof. Nog geen vijftig kilometer verderop ligt Jeruzalem. De hoofdstad van Palestina. Het is Tweede Kerstdag en wij kijken hier uit op het beloofde land Palestina. Net zoals profeet Mozes dat ooit deed. Hij werd zelf niet toegelaten in het beloofde land. Hij stierf op deze berg. Mozes werd volgens het Bijbelverhaal overigens 120 jaar oud. Hij is hier ergens in de buurt begraven. Zijn graf is echter nog niet gevonden… Deze heilige plek voor christenen is nog voor het jaar 400 ontdekt door een Romeinse non Etheria. Ze kwam langs deze plek tijdens haar pelgrimstocht. Het kerkje hier op de berg had (en heeft) prachtige eeuwenoude vloermozaïeken! Het dorp Nebo is ondertussen een belangrijke pelgrimsplek op weg naar Jeruzalem. Heel bijzonder voelt het om met Kerstmis in een Islamitisch land op een heilige plek zó dicht bij het Bijbelse verhaal te zijn. Jordaniërs leven hier naast elkaar. Met vriendelijkheid voor iedereen, ongeacht geloof of overtuiging. De situatie hier is nu heel actueel, omdat president Trump onlangs heeft uitgeroepen dat Jeruzalem de officiële hoofdstad van Israël is - en dus niet van Palestina. Veel Jordaanse mensen voelen zich net zoveel Palestijn als Jordaniër hoorde ik. Het eerste wat ons opviel toen we in Amman aankwamen waren de mannen met roodwit geruite doeken op hun hoofd die vastgehouden worden met een zwart koord rond hun hoofd. Dit traditionele hoofddeksel wordt een ‘keffiyeh’ genoemd. Het dient als bescherming tegen kou, zon, stof en zand. De roodwitte doeken (er bestaan ook zwartwitte doeken) worden specifiek als steun voor Palestina gedragen. De agaal (het zwarte koord) werd oorspronkelijk gebruikt om dromedarissen bij elkaar te drijven. De dromedarissen die we tot onze grote vreugde even later in de heuvels zien als we in een klein uurtje van berg Nebo naar de Dode Zee rijden. Toen ik een dag eerder in Amman in een souvenirswinkeltje een Jordaans vlaggetje voor op mijn backpack zocht werd me verteld dat ze alleen de vlag van Palestina te koop hadden. Prima!

De Dode Zee bevat dertig procent zout. Een oceaan negen procent. De Dode Zee is in werkelijkheid een zee die helaas terminaal is. Het waterpeil daalt namelijk drastisch. De zee droogt op en daarom wordt de concentratie zout zo abnormaal hoog. Hierdoor ontstaan ook grote spleten in de aarde rondom de zee, zo groot dat er zelfs een vrachtwagen in kan vallen. Wij konden vanuit ons Hilton Resort and Spa, heel erg decadent, met twee liften naar beneden waar we bij het strand aankwamen. We gingen het zoute water in via een drijvend zwembad in de zee. Heel bijzonder om op je buik of op je rug te drijven zonder te zwemmen! Je voeten blijven boven water tijdens het zwemmen. Je rolt ook om. Het is alléén niet fijn om het superzoute water op je ogen, op een wondje of op je lippen te krijgen… Na het zwemmen smeerden we elkaar helemaal in met bijna-zwarte, therapeutische modder uit de Dode Zee. De klei bevat een hoog gehalte aan calcium en magnesium dat helpt tegen allergieën. Bromine zorgt voor extra relaxatie, en de bitumen hebben verjongende eigenschappen voor de huid. We voelden ons dus als nieuw nadat we eenmaal met modder ingesmeerd, óók nog een massage op het strand kregen en de modder daarna in de zoute zee mochten afspoelen. De koperen zon zakte toen al langzaam in de Dode Zee… Een bijzonder tafereel.

Sweimeh, 26 december 2017

Echt naar iemand luisteren

Nowadays we have so many things that take our attention - phones, Internet - and perhaps we need to disconnect from those and focus on the immediate world around us and the people that are actually present.
- Nicholas Hoult

In de yogales mochten we elkaar aanraken. Zachtjes masseren. Zachtjes tikken met je vingers. Op iemands haar of op iemands rug. Ieder van ons vond het heerlijk. Iedereen vindt het toch fijn om aandacht te krijgen? Ieder mens heeft toch een behoefte om gezien en gehoord te worden? Iedereen verdíent het ook om aandacht te krijgen. Positieve aandacht is een vorm van erkenning en geeft je het gevoel dat je er toe doet. In deze tijd van hard hollen zijn échte aandachtsmomentjes schaars. Als ik naar ons pubergezin kijk hebben we op een dag eigenlijk maar drie échte aandachtsmomenten voor elkaar. Bij de voordeur zwaai ik ’s ochtends altijd iedereen uit met een gemeende kus. Bij het avondeten luisteren we met aandacht naar elkaars verhaal. Alhoewel er ook wel verhalen onderbroken worden moet ik eerlijk toegeven. Het derde momentje is het welterusten zeggen van de meiden. Gelukkig kunnen ook korte aandachtsmomentjes waardevol zijn. Door de dag heen ben ik toch vaak tegelijkertijd met verschillende dingen bezig. Of, op z’n minst, in mijn gedachten met iets anders bezig. Vluchtige momenten. Geen volledige aandacht. Goddank maken kleine momenten óók gelukkig. Als ze maar gemeend zijn. Er is denk ik haast geen mooiere vorm van aandacht dan volledig aanwezig zijn in een gesprek. Feestdagen en luie vakantiedagen zijn daar bij uitstek geschikt voor. Ik denk aan onze Jordanië rondreis. Veel tijd voor elkaar zonder afgeleid te worden door werk, school of sociale verplichtingen. Weg met die telefoon en volledige aandacht voor elkaar. Ik, als moeder, voor mijn kinderen. Mijn lief als vader voor zijn meiden. En ook de zussen voor elkaar. Afzonderlijk. Plus aan tafel als gezin met elkaar. Of de drie meiden onderling op hun gedeelde hotelkamer. En tevens mijn lief en ik samen, volledige aandacht voor elkaar. Reizen en onderweg zijn brengt ons de broodnodige aandacht. Hoe zalig al die aandacht voor elkaar!

Vandaag pakken we het vliegtuig naar koninkrijk Jordanië. Met z’n vijfjes naast elkaar. We vliegen in ruim vier uurtjes naar Palestijns gebied. Het land ingeklemd tussen de Dode Zee en de rivier de Jordaan. We verblijven eerst twee nachtjes in Amman, de hoofdstad met anderhalf miljoen inwoners. Daarna rijden we met ons gezin - via vele omzwervingen - met onze huurauto naar Petra. Quality time. Petra is één van de zeven wereldwonderen. Deze magische stad is de belangrijkste reden van onze reis. Naast het vieren van drie decennia liefde natuurlijk! De stad Petra is gelegen in een kloof in de heuvels en is gedeeltelijk uit de rotsen gehakt. Deze stad was ruim tweeduizend jaar geleden schatjehemeltjerijk. Rond het begin van de jaartelling woonden in Petra naar schatting 25.000 mensen. Hier is de legende ontstaan dat Petra de plaats is geweest waar Mozes gedurende de exodus van het volk Israël met een slag van zijn staf water uit de rots liet komen. Daadwerkelijk is het zo dat de Nabateeërs met hun kennis van waterhuishouding een nagemaakte oase schiepen en daarmee de bloei en de groei van de stad. Het water en de beschutte ligging maakten Petra tot een bevoorrecht plek voor karavanen uit het zuiden van Arabië. Overwegend beladen met luxe goederen voor kopers uit het gehele Middellandse Zeegebied. Luxe goederen zoals kruiden uit Indië, ivoor uit Afrika, parels uit de Rode Zee en zelfs wierook. De hars van de wierookboom werd in de antieke wereld ook als een bijzonder kostbaar offergave gezien. Door aardbevingen hebben de monumenten jaren lang onder de rotsen gelegen. Pas in het begin van de vorige eeuw is men begonnen met het opgraven van het oude Petra. Nu is er zoveel opgegraven dat je uren lang door de oude stad kunt dwalen… En daar hebben we alle vijf zo’n zin in! Na zonsondergang worden de paadjes romantisch met kaarsen verlicht. Je zou denken dat het grootste deel al opgegraven is, maar in werkelijkheid is pas 20% van de oude stad te zien. Dat geeft te denken over de schatten die nog onder de rotsen verstopt liggen…. We laten ons betoveren door deze mystieke stad. Vol aandacht voor elkaar, en vol aandacht voor deze weelderige omgeving.

Goed gezelschap

People will walk in and walk out of your life, but the one whose footstep made a long lasting impression is the one you should never allow to walk out.
- Michael Bassey Johnson

Achter het raam keken we de besneeuwde wereld in. Onder het licht van een lantaarnpaal zagen mijn lief en ik onze logee uit Mexico glibberen met mijn fiets. Tijdens het avondeten had hij nog trots gezegd dat fietsen hem prima af ging. En dus vertrok middelste dochter met hem op de fiets richting de bioscoop. Er was die dag wel twintig centimeter sneeuw gevallen. En het blééf sneeuwen! Er gold code rood, dus manlief en ik wilden eigenlijk niet met de auto de deur uit. Na twintig minuten belden ze of we ze alsjeblieft op konden komen halen. Ze stonden nog maar aan het einde van de straat. Tegen die tijd lag ik al slap van het lachen achter het raam. Elke keer als hij op de fiets wilde stappen ging hij onderuit. Ik had ze van fiets zien wisselen maar het mocht niet baten. Fietsen ging écht niet. Mijn lief had dezelfde ochtend winterbanden onder zijn auto laten zetten dus zijn we met die auto rustig naar de bioscoop gereden. Eerder die dag hadden we ook al onvergetelijk momenten beleefd met onze Mexicaanse logee. In het Mastbos. Ik wilde hem mee nemen naar het besneeuwde bos. Onze dochter zat namelijk de hele dag op school... Totdat ze onverwachts om twaalf uur ijsvrij kreeg! We togen met z’n drietjes naar het sprookjesachtige Mastbos en ik maakte Last Christmas-achtige filmpjes van ze. Zijn eerste sneeuwbalgevecht. Zijn eerste stappen in de maagdelijk witte, krakende sneeuw. “Het voelt aan als een vloerkleed onder mijn voeten.” En “Kijk, ik laat een spoor achter me!” waren zijn reacties toen hij met z’n speciaal aangeschafte, nieuwe snowboots in de vers gevallen sneeuw stond. Het bleef die middag sneeuwen en we bleven wandelen, lachen en sneeuwballen gooien. Het stel was helemaal wit van de sneeuwballen die raak waren. Hij zei dat hij dit nooit van zijn leven zou vergeten. Is dat niet fantastisch, dat we hem zo’n mooie herinnering aan Nederland gegeven hebben?

Ook voor ons is dit moment onvergetelijk geworden. De mensen met wie je je omringt maken je gelukkig. Hij is drie jaar lang met onze dochter goed bevriend geweest in Mexico. In een leuke groep jongelui. Jongens en meiden. Zijn beste vriend had ons deze zomer ook al opgezocht. Deze twee Mexicaanse vrienden waren samen een paar maanden op uitwisseling in Berlijn. In het restaurant in het Mastbos trokken we onze natte handschoenen, shawls en beanies uit. We trakteerden hem op een kop Hollandse warme chocomel met slagroom. Deze smaakt toch het allerbeste na een middag in de sneeuw. Zijn treinreis naar Breda was een dag eerder door de sneeuwval gruwelijk geweest. Zijn trein stond uren vast in Amersfoort. Uiteindelijk kon hij mee in een overvolle trein naar Amsterdam waar hij overstapte richting Rotterdam. Daar hebben we hem in de avond opgehaald. Terwijl het buiten sneeuwde en binnen de openhaard brandde, hebben we die avond met hem diverse Hollandse stamppotten gegeten met rookworst en uitgebakken spek. Goed sociaal contact hebben is een hoge geluksfactor. Nieuwe herinneringen samen maken was het mooiste cadeau wat ze elkaar konden geven. De dag erna is hij in z’n uppie door het zonnige, witte Breda naar het oude centrum gewandeld. Op z’n nieuwe snowboots natuurlijk. Met een fiets aan z’n hand. Dochterlief kwam hem na schooltijd vergezellen. Zo hebben ze deze paar dagen hun tijd samen doorgebracht. De volgende ochtend heb ik hem op het station afgezet. Hij treinde verder naar Brussel. Na een paar dagen reisde hij verder naar Parijs, waar zijn ouders ook heen vlogen om met hem de Kerstdagen door te brengen in Europa. Op het station benadrukte hij nogmaals dat deze laatste dagen zijn mooiste herinnering aan de vijf maanden in Europa waren. Heimelijk zag ik dat hij op z’n telefoon een close up foto van dochterlief had gezet. Hij zag mijn blik en zei toen zacht: “Dit vind ik zo’n mooie foto van haar… “ Ach.

Hard huilend

The greatest evil is physical pain.
- Saint Augustine

Wat kun je doen met een hard huilende dochter boven op haar kamertje? Hoe ga je om met het grote verdriet van een puber? Ze was gevraagd om Zwarte Piet te spelen op een basisschool in Breda. Ze had al van haar school bijzonder verlof gekregen. Ze keek er enorm naar uit. Wat we niet voorzien hadden was dat ze in het ziekenhuis zouden zeggen dat ze het niet moest doen. Een dag voor het bezoek van de Sint was jongste dochter in het ziekenhuis. Voor een uitgebreid allergie onderzoek. Ze is overgevoelig voor een stofje waar haar huid regelmatig mee in aanraking komt. We weten alleen niet welk stofje. Daarom kreeg ze dertig pleisters op haar rug met diverse stofjes die bekend staan om hun allergische eigenschappen. Ze mocht een week niet douchen, en dus ook geen zwemtraining. Wat we niet beseften was dat zwarte schmink tot ver over de haargrens gesmeerd wordt. Niet erg handig als je een week niet mag douchen. Wat eigenlijk nog erger was is dat ze niet tegen make up op haar gezicht kan. Haar huid zwelt dan op, jeukt en er ontstaat eczeem op haar oogleden. Dat ongemak had ze er voor over. Echter, het zou ook invloed hebben op de allergische reacties van de dertig pleisters op haar rug. En precies dáárom was de dokter in het ziekenhuis geen fan van haar Pietenverkleedplan. Ik heb nog gebeld met de basisschool of ze een roetveegpiet mocht zijn, met alleen wat roetvegen op haar gezicht. Deze school werkte echter met echte Zwarte Pietjes. Was het een idee dat ze toch ging, alleen maar om te kijken? Dat zou natuurlijk een marteling worden. Daarom voelde ze zich die middag dus heel miserabel op haar slaapkamer. Ik kon haar niet troosten. Mijn lief opperde vanaf zijn werk om haar op te beuren met een bioscoopbezoek. Ik stelde het haar voor en door haar tranen heen chanteerde ze me ook nog met een bak popcorn voor tijdens de film! Op 5 december zaten we dus met z‘n viertjes in de bioscoop. Met popcorn op ons schoot. De zoete familiefilm ‘Wonder’ te kijken. Een gelukkig kind. De volgende ochtend zijn de pleisters in het ziekenhuis verwijderd. Weer een paar dagen later bespraken we de uitslag met de arts. Tóch een allergie opgespoord. Voor parabenen.

Onze middelste dochter heeft ook net allergietesten achter de rug. Ze niest al jaren wanneer ze wakker wordt. Soms wel dertig keer achter elkaar. Uit de recente bloedtesten bleek dat ze behoorlijk allergisch is voor huisstofmijt. En nog erger is dat ze ook allergisch is voor honden- en kattenhaar. Wij hebben twee heel lieve poezen thuis. Middelste dochter verhuist - als alles volgens plan loopt - deze zomer naar een studentenkamer. Tot die tijd houdt ze het niezen nog wel vol, zei ze. Zelf zit ik ook in het lappenmandje. Ik breng de laatste twee maanden regelmatig bezoekjes aan de huisarts, de fysiotherapeut en de acupuncturiste. Ik heb door het lange staan in het warenhuis iets in mijn bekken geforceerd. Ik kan al ruim zes weken niet meer lang staan zonder pijn. Lang zitten gaat ook niet goed. Een aflevering op Netflix kijken lukt niet meer zonder pijn. Een langere autorit is ook niet meer pijnloos, net zo min als lang tafelen. Mijn bilspieren worden wekelijks los gemasseerd. Het mag helaas nog niet baten. Het werd tot een paar dagen terug alleen maar erger eigenlijk. Het straalde ook uit naar mijn kuit en zelfs voet. Alleen als ik plat in bed lig ben ik helemaal pijnvrij. Dus in de drukste maand van het jaar houd ik me schuil. Ik ben veel thuis. Volg veel yogalessen om mijn bilspieren te rekken. Ik sta eigenlijk stil bij het ritme van de natuur. De natuur keert in de winter ook naar binnen. Om alles tot rust te laten komen. De dieren maken zich op voor hun winterslaap. Ik hóud wel van samenzijn in december. Ik hield onlangs spontaan een burenborrel thuis en een Mexicaanse vriend van middelste dochter logeert gezellig een paar dagen bij ons. Hij ziet voor het eerst sneeuw! Ik geniet zéker van gezelschap, maar verlies me niet in alle drukte. Mijn agenda puilt niet uit. Ik zoek ook de stilte op. Pijn vreet namelijk energie.

Lichtjesfeesten

Any celebration meal to which guests are invited, be they family or friends, should be an occasion for generous hospitality.
- Julian Baggini

Decemberfeesten zijn lichtpuntjes in donkere dagen. Als het buiten steeds sneller donker wordt begint het seizoen om dankbaar te zijn. Dat vieren we gezellig met rituelen die in het teken staan van lichtjes. Het begint natuurlijk met Sint-Maarten op 11 november. Als kind ben ik jaarlijks met een zelfgemaakt lampionnetje voor snoep langs de deuren in de buurt geweest. Onze drie kinderen kennen deze Hollandse traditie echter nauwelijks. Vervolgens schuiven ze in Amerika op de vierde vrijdag in november aan voor het Thanksgiving dinner. Om dankbaarheid te tonen. De jaren dat wij daar woonden werden we uitgenodigd aan de grote eettafel van de oude landgoedeigenaar waarvan wij ons huis huurden. Wij namen dan onze twee kleine kindjes en het toetje mee. Het oer-Hollands Sinterklaasfeest is het feest van overvloed. Dit is de derde keer dat we het thuis met surprises vieren. Een groot plezier! Ook de eerste keer dat onze oudste niet meer thuis woont trouwens. Ze komt gezellig naar huis voor Pakjesavond. En dan Kerstmis. Het ultieme feest van de lichtjes. Het nieuwe kind op aarde dat komt vertellen over liefde en vergeving. Wij reizen als gezin vaak op de vrije dagen rondom Kerst. Zo ook dit jaar. Tijdens al deze winterse feestdagen geven we elkaar aandacht met kleine geschenken, om te laten zien hoe dankbaar we zijn voor ons leven en voor elkaar. We zoeken naar kleine cadeautjes, schrijven gedichten en maken gerechten om samen op te eten. Ik vind het een genot dat wij dat, zonder enige verplichtingen, als gezin met elkaar mogen vieren. Daar ben ik heel dankbaar voor. Ik hoop vanuit mijn hart dat dit voor altijd zo mag blijven. Het delen van wat je hebt met anderen maakt je leven mooier. Ik besef heel goed dat de ongedwongenheid in ons gezin mogelijk niet eindeloos zal duren. Over niet al te lange tijd krijgen wij misschien geliefden van onze meiden over de vloer. Ik hoop dat onze gezinstradities en rituelen ook dán gemoedelijk en sfeervol blijven. De afgelopen week stond helemaal in het teken van lege dozen bewaren, gesloten slaapkamerdeuren waar eerst aangeklopt moest worden en het raden wie welk lootje getrokken heeft. Heerlijk!

De wintereditie van het concert van Guus Meeuwis bracht me dit weekend in een soort Sinterklaasachtige, maar zeker ook een winterse stemming. Met een vriendin had ik op vrijdagmiddag bij de pashokjes in de Esprit Outlet in Amsterdam afgesproken. Vlakbij Ziggo Dome. We hebben persoonlijk elk rek in de outlet gecheckt op leuke, warme vesten en hippe jurkjes. Met elk een winkelwagentje vol kleding togen we naar de pashokjes. Er bleef nauwelijks iets over wat leuk genoeg was om mee naar huis te nemen. Na een bakje friet zijn we rustig de Ziggo Dome ingelopen. We zaten op een ring bovenin, maar met goed uitzicht op Guus, Sinterklaas en zijn podiumgasten zoals Diggy Dex en Andre Hazes. Guus zong al zijn bekende deuntjes en wij zongen ze uit volle borst mee. Ziggo Dome stond op z’n kop. De mensen achter ons dansten wild op de muziek en het bier gulpte net zo wild uit hun glazen. Mijn vriendin had halverwege het concert gewoon nat plakkerig haar en een behoorlijk nat T-shirt aan! Toen pakte ik de spijkerbroek van de jongen achter me beet en schreeuwde hem toe dat veel van zijn bier over ons heen viel. Hij was al flink aangeschoten. Ook werd er achter ons gerookt door deze groep. Niet al te lang daarna liepen we - ver voor het einde van het concert - de Ziggo Dome uit. Juist dít concert van Guus bleek een concert van record lengte te zijn! Helaas moest ik de laatste trein naar Breda halen. Meteen bij de ingang van het NS station las ik dat de volgende dag pas weer treinen naar Breda zouden rijden. Er was iemand vlakbij Breda voor de trein gesprongen. Ik kon via veel steden en stoptreinen terug in Breda komen. Ik belde mijn vriendin in de auto om te overleggen wat ik zou doen. Mijn lief stelde voor me op te halen in Rotterdam. Het stoptreintje - met een flinke vertraging - richting Rotterdam stopte in elk gehucht en reed tergend langzaam vanwege de winterse, dikke mist. Terwijl Guus nog lang zijn liedjes zong, Lee Towers ontving op het podium en wervelende toegiften speelde kwam ik feitelijk pas de volgende dag thuis. De sloten van onze Volvo waren dichtgevroren. Na verschillende mislukte pogingen de autodeur te openen is mijn lief maar in zijn bedrijfsauto gesprongen op weg naar mij. We kwamen samen heel laat thuis in een wit, koud en mistig Breda. Guus heeft me zéker in winterse sferen gebracht!

Als water door mijn handen

Your time is limited, so don't waste it living someone else's life. Don't be trapped by dogma - which is living with the results of other people's thinking. Don't let the noise of others' opinions drown out your own inner voice. And most important, have the courage to follow your heart and intuition.
- Steve Jobs

Waar ben je je meer bewust van de eindigheid en de zin van het leven dan op een afscheidsceremonie? Je zoomt even uit en kijkt met een helicopterview terug op je eigen leven. Tijdens het luisteren naar mooie muziek dwalen mijn gedachten af. Het eerste besef dat naar boven komt is heel cliché: wat gaat de tijd ongelofelijk snel! Het voelt alsof de tijd als water door mijn handen sijpelt. Ik zie mijn familie niet vaak. Dat is meteen een understatement, want ik heb sommige nichten en neven in geen twintig jaar gezien… Toch herken ik meteen hun stem en ogen. Ook al zijn het nu kale of grijzende vijftigers. En dat is uiteraard wederzijds. Zij zien mij natuurlijk ook als een grijze bijna-vijftiger! Terwijl ik door de hoge ramen van de oranjerie het herfstige bos in staar luister ik naar mooie, soms aangrijpende en soms lachwekkende anekdotes. Ik spiegel veel aan mezelf. Het overlijden van míjn moeder, en later míjn vader. Míjn eigen afscheid van míjn ouders. Verlies hoort onlosmakelijk bij het leven. Eens in de zoveel tijd moet je iets of iemand loslaten. Dat hoort bij het leven. Ik zie een zorgvuldig uitgezochte diashow voorbij komen en herken de gezichten uit een soms ver verleden. Na de mooie ceremonie komen we bij elkaar om wat te eten en te drinken. Er wordt veel omhelsd en naar elkaars verhalen geluisterd. We praten wat af met elkaar. Wisselen ervaringen en nieuwtjes uit, vertellen verhalen over ons leven, onze kinderen en reizen. Ik heb een verschrikkelijk reislustige familie. Ik vind het fijn dat mijn moeder vele malen genoemd wordt. Ik vergeet de tijd. Mijn zintuigen staan helemaal open en van binnen voel ik het stromen en tintelen. Ik vergeet bijna dat ik op een afscheid ben. Ik geniet van de hereniging met mijn familie en er worden telefoonnummers uitgewisseld en beloftes voor een weerzien gemaakt. Ook al zal dit misschien niet plaatsvinden dan is deze middag tóch een warme herinnering.

Ook de dagen erna denk ik nog veel aan de reünie en het vervliegen van de tijd. Hoe ouder je wordt hoe sneller de tijd gaat. Er zou een verklaring voor zijn. Als je jong bent gebeurt er nog veel in je leven. Meer avonturen en nieuwe indrukken. Het wegvallen van het laatste zorgt ervoor dat je het gevoel krijgt dat de tijd nu veel sneller zou gaan dan vroeger. Sinds het jong overlijden van mijn moeder stel ik niets uit. Ik besef als beste dat het leven (te) kort kan zijn. Geniet nu! Vier het leven! Geen tijd voor weemoed. Mijn lief en ik vieren ons drie-decennia-lang gezamenlijke leven met een prachtige rondreis door Jordanië. Volgende maand. Onze drie meiden gaan natuurlijk mee en we gaan de liefde en het leven vieren! We hebben een auto gehuurd en crossen daarmee het prachtige en avontuurlijke land door. We reizen via Amman naar de Dode Zee waar we zullen dobberen op het superzoute water. We reizen via een National Park, waar we kunnen wandelen en paardrijden, naar één van de zeven wereldwonderen. Petra staat hoog aan mijn lijstje van bezienswaardigheden die ik heel graag wil bezoeken. We gaan, tot de zon ondergaat, rond slenteren op deze unieke plek op aarde. We gaan samen met elkaar nieuwe onvergetelijke herinneringen maken. We gaan weer eens in een woestijn onder de heldere sterrenhemel slapen. Kameel rijden. Ook een paar dagen snorkelen in de Rode Zee. De onderwaterwereld moet daar heel mooi zijn. Ik probeer niet te hoge verwachtingen te hebben, omdat we naar mijn idee al op de allermooiste plek op aarde hebben gesnorkeld. Namelijk in Belize. We gaan er ook samen het nieuwe jaar inluiden. Een nieuw, verschrikkelijk spannend jaar voor ons gezin. Onze middelste dochter hoopt haar diploma te halen en gaat studeren en meteen op campus wonen. Het jaar waarin onze oudste dochter hoopt op uitwisseling te gaan, naar Korea. We zijn natuurlijk heel trots op onze meisjes en heel dankbaar dat ze de dynamische wereld van nu met een open blik betreden. Het avontuur durven aan te gaan. Stiekem ben ik ook heel blij dat onze jongste nog gewoon even lekker een paar jaartjes gezellig bij haar papa en mama blijft wonen.

Troep, vuil en afval

"Make your home as comfortable and attractive as possible and then get on with living. There's more to life than decorating."
- Albert Hadley

Aargh! Kattengrit rolt over de vloer in de bijkeuken. Vies kattengrit nog wel. Wat een hel om de vulling van de kattenbak in zo’n plastic zak te gieten. Inclusief de nat geplaste krant die onder in de kattenbak ligt. Dit heb ik nooit eerder zo hoeven doen, maar we hebben sinds kort nieuwe vuilnisbakken. Gescheiden huisafval. Grote containers naast het huis met een blauwe, een oranje en een groene deksel. Zelf hebben we ook nog een grote grijze container met een gele deksel uit Mexico mee genomen. Deze werd al twee jaar door ons gebruikt voor gescheiden plastic afval. Nu dus voor het huisvuil wat over blijft na scheiding. En daar zit ‘m de kneep. We moeten die container met de hand legen in een ondergrondse container in een andere straat. Dus al het huisvuil moet in een afgesloten zak weg gegooid worden. Ook kattengrit. Anders kunnen we het niet overhevelen naar de ondergrondse container. Een container met een soort laadklep. Zo wilde ik vanmorgen bij het stofzuigen van de slaapkamers even snel de prullenbakjes legen. Dat is niet meer zo makkelijk en routineus als het altijd ging. Ook deze prullenbakjes moeten, net als de kattenbak, in een zak geleegd worden. Niks mag meer los in de container gekieperd worden! Ik heb er nog geen handigheid in, en wéér rolt er van alles uit de prullenbakjes over de vloer in de hal. Aargh! Helemaal niet handig dat nieuwe systeem. Ik gebruik nu zelfs méér plastic zakken… Meer milieu belastend. Er zijn plekken toegewezen door de gemeente waar we het restafval mogen storten. En de drie containers worden om de week geleegd in een vuilniswagen. We hebben een pasje met pincode toegestuurd gekregen voor de ondergrondse verzamelcontainer en ik verwacht dat heel spoedig ons restafval gewogen gaat worden. Ik voorspel zelfs dat in de verdere toekomst daar ook boetes aan zullen komen te hangen.

In de hal op de eerste verdieping ligt veel troep. We zijn weer druk met de Marokkaanse douchecel in de weer geweest. Mijn lief heeft de muren en de vloer na de zomer prachtig in leemkleurige tadelakt gezet. Een nieuw plafond erin. Daar is een spotje in geplaatst. Aan mij de simpele taak om het perfecte lampje er bij te kopen. Ik heb er online al uren aan besteed. Een LEDlampje met weinig graden Kelvin en weinig wattage zodat er warm licht uit het spotje straalt. De eerste bestelling bleek geen LED maar een halogeenlampje te zijn. De bestelling weer terug gestuurd en omgeruild voor een LEDlampje. Onnozel hebben we de trafo boven het plafond laten hangen waardoor het nieuwe, kostbare LEDlampje al snel doorbrandde. Weer nieuwe (halogeen) lampjes en wederom een andere trafo aangeschaft. Nu werkt het! De regendouche en de handdouche hangen prachtig. De vloer bleek echter te lekken. Ook dat heeft mijn lief weer gerepareerd. Ik heb onlangs het plafond en de deurpost geschilderd. De hal ligt daarom bezaaid met flessen chemicaliën voor de waterdichtheid van de vloer, potten verf voor het houtwerk, verfdoeken, schuurpapier, plastic bakjes met schone en gebruikte verfrollers en stapels kluskleding. Ik ben de troep ineens zó zat! De glazen deur werd ook nog foutief geleverd waardoor het weer zo’n vijf weken duurt voordat de juiste deur geplaatst wordt. Mijn geduld begint op te raken. Ik kocht online twee praktische handdoekhaakjes voor aan de glazen deur. Gek genoeg werd er één snel en gratis bezorgd. De tweede vergde veel meer geduld. Ook ineens meer kostprijs en bezorgkosten. Gedoe. Ik krab op mijn hoofd. Kan er dan ook niets gewoon eenvoudig en moeiteloos verlopen bij de aanleg van deze douchecel? En ineens, na thuiskomst van hardlooptraining, laat mijn lief de kant-en-klare douche zien. Ik mocht zelfs meteen douchen. Na een half jaar! Ik hunkerde zo naar een ontspannen en verkwikkende douchebeurt! Een sfeervolle, warme douchecel. Alleen nog geduld opbrengen voor het leveren van de gedeeltelijk gezandstraalde glazen douchedeur. Gaat dit in 2017 nog plaatsvinden?

Oude besjes mankementen

Just as your car runs more smoothly and requires less energy to go faster and farther when the wheels are in perfect alignment, you perform better when your thoughts, feelings, emotions, goals, and values are in balance.
- Brian Tracy

De laatste keer dat ik mijn grote liefde had gezien was eind augustus toen we alle vakantiespullen ophaalden. Ons geliefde retrocampertje stond daar gewond bij de garage te wachten op herstel. We haalden een krat met zanderige snorkelspullen, een tas met gebruikte strandlakens en manden vol leesboeken en spelletjes mee naar huis. Kort daarvoor, vlak voor de Nederlandse grens, trok onze bus het niet meer. Na duizenden kilometers rond gereisd te hebben door Europa gooide hij het bijltje erbij neer. We lieten hem naar monteur Peter slepen, want deze monteur kan goed voor ons oude besje zorgen. Peter heeft de oude motor eruit gehaald en deeltje voor deeltje uit elkaar gehaald, schoongemaakt en terug geplaatst. Maar monteur Peter heeft nóg veel meer aandacht aan de bus besteed. De roestplekjes bij de schuifdeur en de voordeur zijn behandeld en opnieuw gespoten. Onder de bumper op de achterkant moest zelfs een plaat gelast worden vanwege de flinke roest die gaten veroorzaakt had. Ons campertje is eigenlijk helemaal opgelapt door monteur Peter. En terwijl antieke bus de goede zorg van Peter kreeg bedachten mijn lief en ik dat we dan ook maar meteen schuifraampjes achterin moesten laten zetten. De meiden smólten namelijk achterin bij tropische temperaturen! Tegelijkertijd heeft monteur Peter het voorraam eruit getild omdat er soms regendruppels op een batterij van de knipperlichten lekte en dat zorgde voor kortsluiting. Een nieuw rubber werd om het voorraam geplaatst. Als laatste hebben we de twee voordeuren van de bus uit elkaar laten halen. De ramen vielen namelijk plots naar beneden. Als we tijdens het rijden het raam tot halverwege open hadden staan stortte de ruit zowaar naar beneden. Ik vind dat soort mankementjes wel charme geven aan onze bus. Mijn lief wil echter dat de bus gewoon perfect functioneert. En dus werd ook de gammele handrem gerepareerd, want die zorgde wel eens voor hilarische tafereeltjes als de bus langzaam uit zichzelf begon te rijden… En zelfs de koppeling is nu hersteld die, in mijn ogen heel charmant, haperde als je van z’n vier naar z’n twee wilde schakelen. Toen ik onze hippiebus afgelopen week kwam ophalen op mijn vouwfietsje zag ik hem in de verte al staan. Ik kreeg meteen een lach op mijn gezicht en een warm gevoel. Onze grijze bolide met wit dakje en felgekleurde retrogordijntjes. Fietsje achterin en onderweg naar huis ervaren hoe de ‘nieuwe’ bus rijd. Precies zoals ik het schrijf dus. Als een nieuwe bus. Hij rijdt anders, ruikt anders, schakelt anders en start heel anders. Het charmante gepruttel en eerst even afslaan is verleden tijd. De bus start in één keer. Als een splinternieuwe bus. Ik ben heel blij dat ik onze kampeerauto heb leren kennen met zijn schattige oude-besjes-mankementen. Maar ik ben toch ook blij dat hij nu rijdt als een nieuwe Volkswagen.

Om de motor alvast een beetje in te rijden voor volgende zomer gaan we naar Friesland. We bezoeken in de avond het Kuinre bos dat omgetoverd is in een griezelig Halloween bos bij volle maan… Het stikt er van de enge clowns, griezelige identiteiten die bij je blijven plakken en vlak achter je lopen. Ik had het angstzweet in mijn nek en over mijn rug lopen. Op een begraafplaats kroop er een enge vent over de grond achter me aan. Ik liep achteruit en struikelde over een grafsteen… Achterover in de modder. Ik trok ondertussen oudste kind aan haar jas mee naar de grond. In mijn ooghoek zag ik een man met een skeletpak uit een open graf omhoog komen. Hij stikte van het lachen! De schrik van mijn leven had ik ook toen ik iets aan de linkerkant van het pad hoorde ritselen. Ik riep tegen iedereen “ Ssst, ik hoor iets…” Op het moment dat we muisstil waren rolde er een metalen blik de helling af, recht op ons af. Ik schrok me werkelijk kapot. Natuurlijk waren er ook weer kettingzagen, zogenaamde lijken aan een galg die ineens tegen je praten en er werd een fotootje gemaakt waar achteraf een clown op de achtergrond tussen ons in staat. Na al die commotie zijn we relaxed naar huis gereden in onze ‘nieuwe’ hippiebus. Deze week hebben we de bejaarde bus weer gestald in een droge boerderijschuur. Over een half jaar zullen we hem weer ophalen. En dan zal ik weer een reis uitstippelen naar mooie plekjes in warme landen waar de bus ons heen kan brengen.

Yoga is heerlijk

Yoga, an ancient but perfect science, deals with the evolution of humanity. This evolution includes all aspects of one's being, from bodily health to self realization. Yoga means union - the union of body with consciousness and consciousness with the soul. Yoga cultivates the ways of maintaining a balanced attitude in day to day life and endows skill in the performance of one's actions.
- B.K.S. Iyengar

Yoga is heerlijk, vooral als je een stijl kunt vinden die helemaal bij je past. En die stijl wisselt bij mij merk ik. Je kunt kiezen voor één van de twee grote stromingen: yin of yang. Volgens de traditionele Chinese filosofie manifesteert de levensenergie Qi zich in het universum in twee energieën : yin en yang. Yang-yoga is krachtig en in beweging. Yin-yoga is juist meer verstild en aards. De twee jaar dat ik nu in Nederland woon ben ik weer terug op mijn ‘oude’ yogaschool. Daar worden elke dag van de week verschillende lessen gegeven. Door verschillende leraren. De hele dag door. Volop keus. Ik volg normaliter behoorlijk fysieke lessen met veel beweging. Ik draag dan een sportbeha en zweet vaak tijdens de yang lessen. De afgelopen maand bespeur ik echter een ommezwaai in mijn voorkeur. Door mijn werkrooster moet ik soms uitwijken naar andere lessen dan mijn gebruikelijke lessen. Yin-lessen waarin met de vijf elementen gewerkt wordt. Veel aanraking en meditatie. Ik draag tijdens deze les juist vaak een warm vest en warme, Peruaanse sokken van alpaca wol. Die gaan de hele les niet uit…. Ik heb meer behoefte aan yin sinds ik alweer ruim twee maanden werk. Yin is de maan en yang is de zon. Yin is de schaduw en yang is het licht. Yin is de inademing en yang is de uitademing. Yin is meer zwart, koud, stevig, aarde, vrouwelijk, naar binnen gekeerd en op de aarde gericht. Yang is meer wit, warm, bewegelijk, veranderlijk, licht, mannelijk, open en naar de hemel gericht. Je kunt ze in alle lagen van het bestaan terugvinden. Ze bestaan alleen in relatie tot elkaar en zoals niets zelfstandig kan bestaan in onze wereld, kunnen yin en yang dat ook niet. De stippen in het symbool laten zien dat ze ieder hun tegenpool in zich dragen en de potentie hebben om in elkaar te veranderen. Yin is vrouwelijk ten opzichte van yang, maar van twee vrouwen kan de een meer yin zijn en de ander meer yang. Iets kan dus het ene moment yin zijn en het andere moment yang. Ze tollen in elkaar rond en om elkaar heen, in een eeuwige, onafscheidelijke, vloeiende dans op zoek naar de perfecte balans: de kringloop van het leven. Yin en yang.

Ik vind het mooi om te zien dat je lijf zelf de behoefte aangeeft voor meer yin of yang. Je lijf zoekt zelf een balans. Yoga draait dan ook om het samenbrengen van die twee. Aan de ene kant ontwikkel je je gevoelsleven, leer je je overgeven aan situaties en leer je luisteren naar de intuïtie. Dat is het gedeelte waarin mijn Amerikaanse yoga juf thema’s bespreekt en ons spiritueel voedt. Anderzijds is yoga ook fysiek inspannend en train je je wilskracht en doorzettingsvermogen. Dat zijn mijn wekelijkse power yoga lessen. Dat ik meer behoefte krijg aan yin yoga blijkt zelfs een trend te zijn. De reden dat yin yoga zo aan populariteit wint, is omdat ons dagelijks leven vaak zo uitgesproken yang is. We vinden het zichtbare belangrijk. Competitie en kracht leiden vaak naar een energiek en jachtig bestaan. Dit kan een positieve energie zijn. Het kan ook de overhand krijgen en ervoor zorgen dat je moeite hebt om te ontspannen. Mensen met een teveel aan yang hebben vaak last van slaapproblemen, maagzuur, voortdurende honger of emotionele instabiliteit. Bij teveel van het één kun je ervoor kiezen om het ontbrekende element te stimuleren. Dan kan een yin les de juiste keuze zijn. Ik heb een verre van jachtig leven. En toch verlang ik naar aarden en verstilling. In de jaren dat ik in het buitenland woonde en yoga min of meer de leidraad was in mijn dagelijks leven begon mijn dag standaard met een inspirerende yoga les. Ik neem nu alleen yoga lessen op mijn vrije ochtenden. Ik heb ook avonden geprobeerd, maar dat is niet mijn ding. Ik vind het heerlijk om de dag te beginnen met bezinning en ademhalingsoefeningen. Juist in de ochtend geniet ik van yoga oefeningen die lichaam en geest leniger maken. Juist aan het begin van de dag vind ik het fijn om manieren te vinden om yoga mee te nemen van mijn mat de dag in.

Dodelijk pilletje

“Top 15 things money can’t buy:
Time. Happiness. Inner peace. Integrity. Love. Character. Manners. Health. Respect. Morals. Trust. Patience. Class. Common sense. Dignity.”
― Roy T. Bennett

Verschrikkelijke rugpijn bij het plat liggen. Daarom zittend slapen. Zóveel pijn dat ik ’s nachts onrustig rond dwaalde door het grote huis of op een rechte stoel buiten de slaapkamer ging zitten. Manlief had namelijk last van mijn luidruchtige ademhaling... De eerste diagnose was nierstenen. Ik kreeg zware medicijnen, maar er veranderde niks aan mijn pijn. Toen werden er galstenen gediagnostiseerd. Weer troep in mijn lijf zonder dat de pijn minder werd. Uiteindelijk werd ik doorgestuurd naar een longarts in het moderne Mexicaanse ziekenhuis. Hij vroeg me diep adem te halen en ik huilde van de pijn! Nu werden er pas foto’s gemaakt en bleek ik een flinke bloedprop in mijn long te hebben. Longembolie! Mijn benen werden onderzocht door een cardioloog en een longarts. Daar komt de bloedprop namelijk meestal vandaan. Door trombose ontstaat er een bloedstolsel in een van de aders in de benen en als deze los schiet wordt het door de longen ondervangen - voordat de prop in de hersenen terecht zou komen. Ik kreeg voor een half jaar zware bloedverdunners toegeschreven. Deze zorgden ervoor dat de bloedprop langzaam door mijn lichaam opgeruimd werd. Een vervelende bijwerking was onrustige benen in de nacht. De longarts was verheugd om zo’n snel herstel van mijn lijf te zien. Dat wijt ik nog steeds aan mijn dagelijkse yogalessen. Voor de rest van mijn leven slik nu dagelijks een aspirientje om trombose te voorkomen. Ik heb een pasje van de trombosedienst met mijn gegevens in mijn portemonnee. Mogelijk 77 andere Nederlandse vrouwen zijn in de afgelopen 25 jaar wél overleden na het gebruik van anticonceptiepillen. Waardoor een bloedstolsel in een ader kan ontstaan. Ik heb echt veel geluk gehad. Uiteraard moest ik dezelfde dag van de diagnose acuut stoppen met de anticonceptiepil. Er is sowieso een verhoogd risico als je boven de veertig bent en de pil slikt. Daarnaast blijk ik ook een erfelijke afwijking te hebben waarbij de bloedplaatjes extra plakken… Ik had dus eigenlijk überhaupt nooit een anticonceptiepil mógen slikken!

Anticonceptiepillen, die sinds eind jaren ’80 op de markt zijn, hebben een verhoogd risico op trombose en embolie. Bloedstolsels in de aderen. In 2013 ontstond er veel ophef toen bleek dat sommige vrouwen mogelijk zijn overleden door het slikken van Diane-35. Het gaat echter niet alleen om deze pil, maar óók om andere risicopillen uit de zogenaamde derde en vierde generatie. Zoals Marvelon en Yasmin. Ik heb toen ik jong was elf jaar lang dagelijks Marvelon geslikt. En na de geboorte en borstvoeding van onze drie meiden ben ik Yasmin jarenlang gaan slikken. Beiden staan op het risicolijstje! In 2014 is de Diane-35 uit het basispakket geschrapt. Er werd extra voorlichtingsmateriaal ontwikkeld en er kwam een checklist om trombose tijdig te herkennen. Die maatregelen hebben gewerkt blijkt nu uit onderzoek. Dit onderzoek toont aan dat artsen zich goed bewust zijn van verantwoord gebruik van Diane-35. Op basis van deze uitkomsten concludeert het Europees Geneesmiddelenbureau dat meer maatregelen niet meer nodig zijn. Het gebruik van alle risicovolle anticonceptiepillen (Diane-35, Marvelon, Minulet, Yasmin en Cerazette) is inderdaad drastisch gedaald. Van 180.000 vrouwen naar 44.000 vrouwen in 2015. Op de een of andere manier heeft deze informatie mij, of in ieder geval mijn Nederlandse huisarts, nooit bereikt. Waarschijnlijk een gevolg van jarenlang in het buitenland wonen. Ik ben natuurlijk na mijn longembolie in 2013 abrupt gestopt met Yasmin te slikken. Onlangs las ik dat gebruik van het medicijn prednison óók het risico op een bloedprop verhoogt. En dat heb ik - een jaar voordat ik mijn longembolie kreeg – een jaar lang moeten slikken. Ik besef des te meer dat ik enorm geluk gehad heb. Een speciaal beschermengeltje op mijn schouder…

Herfstige veranderingen

“It looked like the world was covered in a cobbler crust of brown sugar and cinnamon.”
― Sarah Addison Allen

Herfstgevoel is een gevoel dat ik niet kan verklaren, maar dat diep van binnen aangewakkerd wordt. Door de kortere dagen, door de fietspaden vol platgereden eikeltjes, door de geur van warme chocolademelk en door het hardlopen tussen weilanden vol ochtenddauw. Zo krijg ik craving om zelf een cake te bakken met ons enige herfstpeertje uit eigen tuin. Als je bedenkt dat alles tijdelijk is, dat alles verandert en alles voorbijgaat, waarom vieren we dan eigenlijk niet de seizoenen? Vier het begin van de herfst. Want vieren geeft grip op verandering. Het is een manier om de tijd heel even stil te zetten en een moment te verankeren in je herinnering. Daarom bakte ik deze zaterdagochtend wederom een appeltaart van rode herfstappeltjes. Viering van de herfst. En de herfstvakantie. De herfst is het kleurrijkste en volgens velen ook het mooiste seizoen van het jaar. De gekleurde bladeren van de eeuwenoude beuk voor onze deur zorgen zéker ook voor het aanwakkeren van mijn innerlijke herfstgevoel. I can smell autumn dancing in the breeze… De oprit raakt al bedolven onder het gevallen herfstblad. En tijdens dit tumult aan herfst werd het ineens prachtig nazomerweer! Ik heb deze warme dagen flink wat wassen gedraaid en buiten aan de lijn laten wapperen in de zon. Wij zijn op de warmste dag van midden-oktober met z’n vijfjes in de auto gestapt richting Scheveningen. Ruim een uurtje later liepen we op blote voeten op het strand. Heerlijk genoten van een zondagse lunch op een strandterras en daarna in het zand neer geploft. Tijdschrift en boeken mee. Natuurlijk moest er ook nog even beachball gespeeld worden, en een korte strandwandeling op blote voeten. Echt een cadeautje om half oktober nog zúlk mooi strandweer mee te maken!

Vieren van veranderingen kan natuurlijk met vrienden, collega’s of je gezin, maar het kan ook in stilte. Alleen met jezelf. De dag dat je niet naar je werk gaat bijvoorbeeld. Maak er een bijzondere dag van, eentje waarin je jezelf oplaadt. Dat vind ik heerlijk. En ik ben er ook best goed in. Ik kan op mijn vrije dag lang in mijn pyjama rondlopen. Rommelen in de keuken. Een yoga lesje pakken. Soms ga ik op zo’n dag op de fiets naar een voordeeldrogist voor leuke aanbiedingen. Ook leuk om eens iets voor jezelf te kopen om een verandering te vieren. Iets kleins, iets moois. En als ze vragen ‘Is het een cadeautje?’, zeg dan ‘Ja’. Ik zie vrouwen dat ook geregeld doen in het warenhuis waar ik werk. Vooral wat oudere vrouwen zijn er heel goed in. Veranderingen vieren. Een film bezoeken waar je normaal nóóit heen zou gaan is ook zo’n verandering. Zo heb ik laatst een alternatieve thriller in een filmhuis bekeken. Het was leuk vanwege het gezelschap waar ik mee was. Alleen niet voor herhaling vatbaar. De live band die na de film speelde was ook al niet mijn ding, maar ik sta wel open voor nieuwe ervaringen. Zoals ik ook open sta voor mijn nieuwe, vaak jonge, collega’s. Ik ga collegiaal om met mensen waar ik totaal níet op lijk. Ik ben altijd nieuwsgierig naar mensen. Ondanks mijn liefde voor nieuwe ervaringen, houd ik totaal níet van veranderingen. Veranderingen in de zin van een nieuwe telefoon of een ander nieuw apparaat. Gelukkig heb ik daar mijn gezin voor. Zij slepen me door nieuwe technologieën heen en onderdrukken daarbij nauwelijks hun lach. Mijn ontdekkingen op mijn nieuwe telefoon vinden ze hilarisch. Ik haal diep adem. En probeer te onthouden, ook in het diepst van de draaikolk, mensen zijn gemaakt om veranderingen te doorstaan. Daar vertrouw ik dan maar op.

Kwasten en ergernissen

“I don't even want you to nod, that's how much you annoy me. Just freeze and shut up.”
― Neal Stephenson

Als je vaker in het buitenland gewoond hebt kom je aan spulletjes in huis die een flinke hoeveelheid emotionele waarde hebben. Deze spulletjes hoeven trouwens zelf helemaal geen waarde te hebben. Onlangs hebben we de kozijnen van ons huis aan de buitenkant laten schilderen. Door twee schilders. Een van de twee had al eerder bij de buren binnen- en buitenshuis geschilderd en dat was ze goed bevallen. Door de slechte zomer was het werk van de schilders behoorlijk uitgelopen. Onlangs was het eindelijk zover. Ik mocht onze huissleutel afgeven omdat ik een paar dagen tijdens hun schilderklus niet aanwezig zou zijn. Met het overdragen van onze huissleutel ging ik eigenlijk voor mezelf al een grens over, want mijn laatste ervaringen met klusjesmannen waren niet zo positief. Een jaar geleden hebben we bij de renovatie van de zolder verschillende werkmannen in huis gehad. Meerdere stukadoors, twee timmermannen, een elektriciën en een loodgieter. Ze liepen in en uit. Na een tijdje ging ik me irriteren aan de mannen. Vaak omdat ze niet deden wat ze beloofden. Of omdat ze de kantjes er af liepen qua werktijden, in mijn huiskamer zaten te lunchen of omdat ze hun troep achteloos achterlieten. Ook zijn er twee paspoorten in die periode verdwenen uit huis… Hierdoor heb ik moeite om klusjesmannen in mijn persoonlijke ruimte toe te laten. De twee schilders van laatst werkten alleen maar buiten, dácht ik. Ik had me, misschien heel naïef, niet voorbereid op hun aanwezigheid. Dus toen ik op maandagochtend vroeg met een kop thee op de bank plofte in mijn pyjama - toen het hele gezin het huis had verlaten - vond ik het een enorme inbreuk op mijn privacy dat de schilder precies op dát moment de voordeur besloot te schuren en schilderen. Recht voor mijn raam! Ik besloot om alvast boodschappen te gaan doen. Ik schrok me rot toen ik op mijn zolderkamer kwam en de andere schilder precies daar op een ladder de glas-in-lood raampjes aan het schilderen was. Geen privacy op mijn eigen slaapkamer! Ik heb eerst het dekbed netjes rechtgetrokken en ben me uiteindelijk op een slaapkamer van de meiden gaan aankleden.

Eind van de middag vertrokken ze eindelijk - terwijl ik door hun aanwezigheid niet eens even in het herfstzonnetje mijn kopje thee buiten had kunnen opdrinken. Ik zag meteen na hun vertrek dat er een rozenkrans uit Mexico gesneuveld was. De schilder had de glas-in-lood raampjes boven de trap open gezet en bij het sluiten had hij de rozenkrans geplet. De rozenkrans was van Mexicaanse koffiebonen gemaakt en de boontjes lagen kapot naast de ketting. Ik rook zelfs een koffie aroma. De schilder ontkende echter dat hij mijn ketting gebroken had. “Dat was al zo” was zijn repliek. Ik was toen eigenlijk al klaar met de man. Hij moest echter nog twee dagen terug komen. Op een dag stampte hij meerdere keren door de huiskamer om van voor naar achter door het huis te lopen. “Waarom loopt hij niet buiten om?” vroeg ik me af. Hij verveelde me enorm. Ik zat op de bank met mijn zus te bellen en hij bleef maar door de huiskamer lopen! Aaargh! De laatste dag nam hij eindelijk zijn ladders en verfpotten mee toen hij me de factuur en mijn huissleutel persoonlijk kwam afgeven. Hij maakte terloops zijn excuses dat hij de sleutelhanger aan de huissleutel kwijt was. Dé houten sleutelhanger uit Suriname waar we verschrikkelijk veel moeite voor hebben moeten doen bij het Mexicaanse verhuisbedrijf om die souvenirs uit Suriname en Trinidad&Tobago weer terug te krijgen. Ik stortte een beetje in. Eerst de rozenkrans, nu de sleutelhanger. Toen ze wegreden met de volle aanhanger achter hun bus zag ik pas dat ze aan de voorkant een boeibord vergeten waren te schilderen. Eentje waar ik ze de dag ervoor nog op gewezen had… Ik kon het niet meer opbrengen om ze terug te vragen. We zingen het wel weer een paar jaar uit tot de volgende schilderbeurt. Ik zie er nu al als een berg tegen op!

Harken en ploeteren

‘Our running shoes have magic in them. The power to transform a bad day into a good day; frustration into speed; self-doubt into confidence; chocolate cake into muscle.’
- Mina Samuels

“Waarom heb ik me hier ook alweer voor ingeschreven?” was de gedachte die ik vanmorgen had toen ik op de fiets naar het stadscentrum reed. Ik twijfelde heel lang tussen vijf of tien kilometer. Vooral vanwege mijn angst voor blessures. Niet zo lang geleden koos ik dus de lange afstand. En terwijl ik in m’n uppie tussen al die sportieve mensen in het startvak sta twijfel ik weer. Ik wil een haas volgen die er 65 minuten over zou gaan doen, maar die zie ik nergens. Ik moet dit op eigen kracht doen. Ik heb één keer eerder een tien kilometer wedstrijd gelopen. In het voorjaar. Toen liep mijn eega mee om mij aan te moedigen, want mijn snelheid kan best nog wel eens inzakken als ik niemand heb om me aan vast te klampen. Ik strik mijn veters nog een keer goed en informeer eens bij wat mannen die naast me staan of zij toevallig een eindtijd van 65 minuten willen lopen. Nope. Ik start veel te snel. Dat is een valkuil bij zo’n massale start voor elke hardloper. Daardoor moet ik de eerste vijf kilometer echt harken. Het gaat niet vanzelf. Vanwege de duizenden toeschouwers en muziekbandjes kom ik niet in mijn cadans. Dat gaat pas als ik uiteindelijk helemaal alleen loop en meer in mezelf gekeerd raak. Ik kijk niet meer naar de mensen om me heen die soms mijn naam noemen. Ik kijk alleen nog maar naar de straattegels… De omgeving op verre afstand. Ik zie alleen nog maar straattegels.

Het eerste weekend van oktober is traditioneel het weekend van de Singelloop in Breda. Dit sportevenement heeft een enorme gezellige en Bourgondische sfeer. Een stratenloop door het historisch centrum van Breda, langs de mooie singels en markante gebouwen en met de finish op de Grote Markt. Alle Brabantse dweilorkesten vinden een plekje langs het parcours. Ook zetten mensen hun muziekboxen en zitbanken buiten. Er is verschrikkelijk veel toeloop. De Singelloop trekt jaarlijks circa 80.000 bezoekers en bijna 18.000 lopers doen mee. In het stadscentrum staan de toeschouwers achter dranghekken. Vaak met een biertje in hun hand. Omdat mijn naam op mijn startnummer staat vermeld word ik zo nu en dan aangemoedigd. Soms herken ik een bekende die me naroept. Onze jongste heeft vanmorgen de vijf kilometer meegelopen via haar school. We hebben haar onderweg natuurlijk aangemoedigd. Ik heb drie weekends met haar getraind in het bos. Een parcours van vijf kilometer. Na de training stapte zij op de fiets naar huis en liep ik nogmaals hetzelfde parcours. Ze was niet zo enthousiast, zag het soms niet meer zitten, maar is een enorme doorzetter! Ze heeft vandaag een persoonlijk record behaald. Net als ik trouwens. Ik vind het een extra dimensie geven dat ik bij een hardloopvereniging train. Ik draag een T-shirtje van onze vereniging en word natuurlijk door onze leden aan de kant enthousiast aangemoedigd. Na de wedstrijd verzamelen we in een café op de Grote Markt waar we dan weer andere lopers aanmoedigen. Ondertussen onze tijden uitwisselend en elkaar complimenten gevend. Daar stond ik dus ook vanmiddag. Langs het dranghek op de Grote Markt met een glas verse muntthee in mijn hand - mijn race goed uitgelopen dus met een voldaan gevoel - kijkend naar de halve marathonlopers. Wat een hemels gevoel geeft dat om dan (met veel respect trouwens) al die andere ploeterende hardlopers te mogen aanschouwen!

Breda, 1 oktober 2017

Droombaan

“When work is a pleasure, life is joy! When work is a duty, life is slavery.”
- Maxim Gorky

Op mijn vrije dagen loop ik in de regel de hele dag nog in mijn yogakleding rond. Lekker relaxt. Vaak mijn haar niet eens gekamd. No problem. Ik doe er mijn huishouden in, maar ik fiets ook rustig naar de supermarkt of naar de kapper in deze outfits. Als het koud is een paar Uggs eronder of bij mooi weer Birkenstocks of slippertjes. Dat ben ik. Super zen. Maar ik ben óók een vrouw met mooie kleding en schoenen aan, haar haar mooi gedaan en een beetje make-up op. Het leuke is dat ik dat in mijn nieuwe baan heel goed kan combineren. In het grote, nieuwe warenhuis bestaat de parterre voor een groot deel uit cosmetica en een groot deel uit sieraden. Als ik op de werkvloer kom in mijn nette zwarte kleding loop ik eerst naar de buurtjes voor een lekker geurtje, daarna een luxe handcrème. Bij de feestelijke opening afgelopen week heb ik zelfs een lippenstiftje opgedaan! Tijdens de opening kwam de burgemeester het lint doorknippen, stond er een muziekband buiten op een podium te swingen en werden er heel veel cadeautjes weg gegeven. Middelste dochter kwam in haar schoolpauze even kijken met haar vriendinnen. Ik nam ze mee langs de cosmetica en daar werden ze verwend met allemaal samples van geurtjes en bodylotion. Er werden polaroids van ze genomen en van rollerskate meiden namen ze gekleurd snoepgoed aan. Ze hadden zich ook professioneel op laten maken en hun nagels laten lakken bij de nagelbar. Zelf had ik een goodie bag gemaakt met cadeautjes van mijn eigen afdeling. Volledig in hun sas fietsten ze terug naar school. Dat vind ik dus zo leuk van werken in een warenhuis. Alles is zo luxe! Op dit moment in mijn leven vind ik dat mijn nieuwe baan me goed past en ik word er blij van. Ik heb een passie voor mensen en in deze baan spreek ik zoveel leuke, verschillende mensen.

Net als bij de juwelier deel ik een piepklein stukje van hun leven. Er is een reden waarom ze een sieraad komen kopen. Deze week hielp ik een Nederlands omaatje van 85 jaar en haar Canadese kleinzoon, een leuke vent van halverwege twintig. Zij sprak nauwelijks Engels en hij nauwelijks Nederlands. Ik was hun tolk. En intermediair, want ze wilden elkaar een mooi horloge geven en ze wilden het van elkaar niet aannemen. Oma vond het op haar leeftijd niet nodig een nieuw horloge aan te schaffen “Ik word toch niet oud meer” en hij wilde niet dat ze van haar schaarse inkomen een dure aanschaf voor hem deed. Ze vroegen mij steeds de boodschap over te brengen. Uiteindelijk hebben ze beiden een horloge van elkaar gekregen. Oma’s horloge moest nog op maat gemaakt worden en dat duurde even. Ze gingen buiten de winkel een frietje eten. Toen ze terug kwamen heb ik ze verrast met twee goodie bags voor het wachten. Ook mocht ik deze week een aanstaande bruid helpen een sieraad uit te kiezen voor haar zus waarna ik haar mee nam naar boven waar ik haar cadeautje extra mooi kon inpakken. Daar verraste ik haar met een fles champagne! Zulke leuke momenten. Dit wordt ook echt van ons verwacht: memorable moments creëren met onze gast. Een dag voor haar trouwen kwam een andere bruid nog een blingbling armbandje kopen en haar verraste ik met een paar blingbling oorbellen. Een man benadrukte mijn collegaatje dat ze écht zijn complimenten aan mij moest doorgeven, want hij was zó goed door mij geholpen. Hij had zelfs mijn naam onthouden! Ik kan hier goed mijn talenten benutten. Tegenwoordig gaat het toch om het plezier dat je in je werk kunt beleven. We leven in een maatschappij waarin we veel willen en kunnen. Onze ouders waren überhaupt al tevreden als ze werk hadden, omdat je dan de huur en de boodschappen kon betalen. Tegenwoordig is toch niemand meer tevreden met saai werk? Tuurlijk heeft elk werk leuke en minder leuke kanten. Ik vond dat ik de laatste weken teveel uren maakte en was de balans even kwijt. Ik heb dat aangekaart bij mijn manager en mijn contract is meteen aangepast naar twintig uur per week. Droombaan, toch?

Krachtige aardbeving

“Once you have been in an earthquake you know, even if you survive without a scratch, that like a stroke in the heart, it remains in the earth's breast, horribly potential, always promising to return, to hit you again, with an even more devastating force. ”
― Salman Rushdie

Onze middelste dochter kwam dinsdagavond de voordeur binnen vallen met het nieuws dat er een zware aardbeving in Puebla geweest was. Ze had een berichtje van haar Mexicaanse vriend gekregen. Puebla is de stad waar wij drie jaar gewoond hebben. Ook wij hebben daar aardbevinkjes mee gemaakt. Ik herinner me vooral één toen ik in m’n uppie in de huiskamer zat. Ik dacht dat mijn hersenen even uitgevallen waren. Alles bewoog om me heen alsof ik omviel. Het duurde even voordat ik doorhad dat het een aardbeving was. Ik besefte het omdat de gordijnen nog heen en weer zwiepten toen de beving al over was. De aardbeving van afgelopen week was echter een flinke. Het was precies op de dag dat er 32 jaar geleden een verschrikkelijke aardbeving was in de hoofdstad. Er vielen destijds 10.000 doden in Mexico-Stad. Dit wordt nog jaarlijks herdacht in een landelijke aardbeving oefening. Op alle scholen in Mexico worden deze drills overigens regelmatig door het schooljaar herhaald. Onze meiden leerden daar dat ze bij het eerste alarm onder hun tafel moeten gaan zitten. Bij het tweede alarm moeten ze naar buiten lopen. We kregen tips mee dat je na een beving als eerste het gas moet uitzetten, een zaklamp in huis moet hebben en niet na de beving naar school mag bellen. Instructies volgen op de radio. De eerste keer dat ik de landelijke oefening meemaakte wist ik helemaal niks van aardbevingen. We woonden ruim een maand in Puebla. Ik zat bij de kapper. Mijn haar in aluminiumpapier gevouwen om wat highlights aan te brengen. Ik had langs het raam wel geschminkte mensen als bebloede slachtoffers zien lopen, maar natuurlijk nooit kunnen vermoeden dat er een aardbeving simulatie was. Dus toen het alarm af ging moest ik met de kapster mee naar buiten lopen en op zo’n veilig verzamelpunt op de parkeerplaats gaan staan wachten. Daar zag ik ook alle klanten uit de supermarkt verzamelen. Je moet je boodschappenkarretje dan trouwens laten staan. Dat heb ik een jaar later geleerd, toen ik tijdens zo’n drill nietsvermoedend in de Wallmart liep. Ik was één van de laatsten die toen naar buiten kwam! Dat zulke komische oefeningen van levensbelang zijn in zulke landen is deze week helaas maar weer bewezen.

Op de dag van de aardbeving afgelopen week was dus op elke Mexicaanse school, in elk openbaar gebouw en in elk bedrijf die ochtend een simulatie geweest. Mijn vriendin stond die bewuste dinsdagmiddag op het schoolplein, waar ik ook drie jaar lang dagelijks gestaan heb, toen er dus écht een krachtige beving was. De leerlingen wisten gelukkig meteen wat ze moesten doen. Ik, als ouder, nu ook trouwens. Ik stond daar namelijk een keer vlak voor de school uit ging op het plein toen er een kleine beving was en wij meteen van het plein gebonjourd werden. De hekken werden gesloten en duurde nog best even voordat ze weer open gingen. Dan ben je blij je kinderen weer veilig te kunnen omarmen. Ik wil niet zeggen dat aardebevingen daar aan de orde van de dag zijn, maar je weet dat het elke dag kán gebeuren. Een andere keer was ik aan het koken en danste met de oudste salsa naast het gasfornuis. De jongste speelde met een Mexicaans vriendinnetje boven. Zij herkende de aardbeving meteen en ze kwamen naar beneden rennen. Ik reageerde laconiek op de paniek van de meiden. Tot de telefoon ging en manlief ons naar buiten dirigeerde, want er was een aardbeving. Van de beving die onlangs plaatsvond was het epicentrum 50 kilometer van Puebla gelegen. Er zijn ruim 300 doden gevallen, de meesten wederom in de hoofdstad.

Op social media zag ik vlak na de beving al filmpjes opduiken van gebouwen die instortten en mensen die in paniek de straat op renden. De focus in de hoofdstad lag eerst op het vinden van levende mensen onder het puin. Dat doen ze trouwens in absolute stilte. Er was een schoolklasje met hun juf die op straat verrast werden door de aardbeving. De juf en de helft van de klas zijn omgekomen door het vallend puin. Ook een schoolgebouwtje in de hoofdstad stortte in terwijl de onderwijzers met de kinderen naar buiten vluchtten en daarbij werden 21 kinderen en vier volwassenen bedolven onder het puin. Schrijnende verhalen. Vier miljoen mensen zaten zonder stroom. Ik heb natuurlijk direct contact opgenomen met mijn drie vriendinnen die in Puebla wonen en ze antwoordden gelukkig snel dat zij in orde waren. Dit was de eerste krachtige aardbeving (7.1 op de schaal van Richter) na de verschrikkelijke aardbeving van 32 jaar geleden. En dat voelden ze. Het duurde twee minuten lang en ze waren erg geschrokken en bang. Mijn yoga juf was met haar klasje de straat opgegaan. Mijn vriendin op het schoolplein moest op de parkeerplaats verzamelen. De dag erna herkende ik duidelijk verschillen tussen mijn vriendinnen. Eentje sprak ik terwijl ze in de supermarkt water en eten aan het kopen was om te doneren aan de slachtoffers. Ze stuurde een fotootje van haar gezin die lunches aan het maken waren voor de reddingwerkers in de hoofdstad. Mijn yoga juf schreef heel positieve woorden in haar berichtje: ‘Alleen het goede is echt. Er zijn geen bevingen meer nu. Ik ben liefde, ik ben rust. Ik kies ervoor om rustig te blijven in het midden van deze chaos.’ Mijn andere vriendin en haar dochter waren vooral heel bang voor nieuwe schokken en vroegen mij om voor ze te bidden, omdat ze nog nooit in hun leven zo bang waren geweest.

My lifetime love

“Of all the many people we meet in a lifetime, it is strange that so many of us find ourselves in thrall to one particular person. Once that face is seen, an involuntary heartache sets in for which there is no cure. All the wonder of this world finds shape in that one person and thereafter there is no reprieve, because this kind of love does not end, or not until death.”
― Rosie Alison

In de zomer van 1987 had ik de introductieweek van de Amsterdamse universiteit gemist, want ik was met mijn toenmalige beste vriendin vakantie aan het vieren op Ibiza. Toen ik de eerstvolgende keer op een ochtend, te laat, de volle collegezaal binnen sloop en een stoeltje zocht werd ik meteen gespot door mijn lief. Na twee weken was het ‘aan’ tussen ons. Tegen mijn moeder zei ik op de dag dat ik mijn lief ontmoette dat ik de man waarmee ik zou gaan trouwen ontmoet had. Ik was pas achttien jaar! Ik loop nu al aardig naar de vijftig en ik ben inderdaad nog altijd samen met diezelfde man. Reken maar uit. Niet dat ik dat als een prestatie zie, ik heb gewoon een ongelooflijk leuke man. Die uiteraard ook zo zijn nukken heeft, maar dat terzijde. We zijn deze week dus dertig jaar samen. Natuurlijk kent onze relatie ups and downs, toch heb ik nooit gedacht: jou wil ik inruilen voor een ander. Als we de cijfertjes mogen geloven, heeft de lange relatie z’n tijd gehad. We leven langer dan ooit tevoren. Tegenwoordig zijn er veel meer verleidingen dan vroeger. Ook ontmoet je makkelijker nieuwe mensen dan voorheen. Tuurlijk wordt het dan steeds lastiger om een relatie in stand te houden. Geen idee wat nu eigenlijk ons ‘geheim’ is…. Mijn jeugdliefde en ik hebben het gewoon vaak leuk samen. Gaan veel avonturen samen aan, delen onder andere dáárdoor veel mooie herinneringen samen. Het onthouden van juist die lieve, mooie bijzondere momenten doet volgens mij wonderen voor je relatie. Op die manier de ‘score’ bijhouden in plaats van geneigd zijn alle slechte momenten van de ander te onthouden laat de balans positief uitslaan.

Overigens las ik dat vrouwen die het gelukkigst zijn met hun relatie, een overlap van negentig procent met de slaapduur van hun partner hebben. Oftewel: voor een groot deel slapen ze samen. Wetenschappers onderzochten onder 46 getrouwde stellen of er een verband was tussen hun slaappatroon en de mate van tevredenheid over hun relatie. Vrouwen die niet zo blij waren met hun huwelijk, bleken maar de helft van de tijd tegelijk met hun partner te slapen. In ons geval bevestigen we dit verband. Wij zijn beiden vroege slapers en kruipen vrijwel altijd tegelijk onder de wol. Ook las ik dat gelukkige stellen geen moeite hebben om hun genegenheid te tonen. Wij knuffelen in het openbaar en lopen hand in hand op straat. Door elkaars hand vast te houden wordt het sowieso moeilijker om ruzie te maken (probeer maar eens) en maak je minder stresshormonen aan. Ik zie om me heen dat je zelfs na drie decennia samen nog kan besluiten om uit elkaar te gaan. Mijn wederhelft en ik hebben toekomstdromen samen. Dromen over een volgende uitzending naar het buitenland en over avontuurlijke rondreizen met onze antieke Volkswagen bus. Genoeg moois om naar uit te kijken en zéker genoeg waardevols om op terug te kijken.

Een auto is maar een auto

The cars we drive say a lot about us.
- Alexandra Paul

We liepen eigenlijk al een tijdje met het idee, maar tijdens de reis hebben we de knoop definitief doorgehakt. Ik vind het heel erg jammer. Ik heb het telkens weten uit te stellen maar mijn lief vond het genoeg nu. Hij wilde geen jaar langer meer in ‘die gare bak’ rond rijden. Hij had het over onze oude Volvo die we lang geleden in Madrid gekocht hebben en toentertijd mee naar Nederland genomen hebben. Een auto met een verhaal. Volgens de buurman is onze wagen ‘cult’. De auto heeft altijd al van alles gemankeerd. Ik heb er verschillende auto ongelukken mee gehad waarvan twee in Madrid. Een keer werd de achterdeur er vrijwel uitgereden toen ik onze jongste in het autostoeltje gespte. Ik was zó boos dat ik de man achtervolgde met drie bang huilende kindjes achterin. Ik kreeg hem te pakken en het bleek een oud, trillend mannetje te zijn die zelf ook heel erg geschrokken was. Hij heeft de reparatie geheel betaald. Een andere ongeluk was op mijn eerste werkdag in de schoolbibliotheek in Madrid. Er was mist in de stad die vroege ochtend en ik zag een auto van links niet aankomen bij het oversteken. Er bleken vier zeer deftige Madrileense dames met bontjassen in te zitten. Ik was hartstikke fout en kwam ook hartstikke laat op mijn eerste werkdag aanzetten. Ondertussen is deze bolide aan het aftakelen. Dat zie ik ook wel. Het benzinedopje gaat niet meer open met een knopje. Daarvoor moet ik achterin aan een rood touwtje trekken (dat ook al een keer afgebroken is…). Het raam bij de passagier gaat al heel lang niet meer open. De radio werkt niet fijn. Ook ben ik het laatste half jaar al drie keer dezelfde lampenkap van mijn knipperlicht verloren. Elke keer koop ik weer een andere op de sloop. Hij heeft ook drie jaar stilstaand in een boerenschuur op ons gewacht toen we in Mexico woonden. We vonden hem toen heel erg beschimmeld en met een dode accu terug…

Tóch voelt het als een afscheid. Ook al is een auto maar gewoon een auto. Op het voorraam zit nog altijd de Spaanse sticker van onze woonwijk in Madrid. Naast de dagelijkse schoolritjes met Spaanstalige liedjes uit de speakers die we luid meezongen schieten me ook twee avonturen te binnen. De eerste keer dat het daar sneeuwde. Dat was uniek. Het had destijds al elf jaar niet meer gesneeuwd in de Spaanse hoofdstad. Ik had onze drie dochters extra vroeg opgehaald van school vanwege de waarschuwingen op de radio. Het was een chaos in de stad. Ik kwam op de terugweg vast te staan. Ik probeerde een weg naar boven te vervolgen, maar de Volvo glibberde van links naar rechts door de sneeuw. Ik kwam niet vooruit. Ik parkeerde de auto zo goed en zo kwaad als het kon aan de rechterkant van de weg. Manlief kwam ons vervolgens redden uit de benarde situatie. Toen we de volgende dag terug gingen stond onze bolide midden op de weg. Nooit begrepen of hij daarheen gegleden was of dat ik door de sneeuw gewoon niet goed de zijkant van de weg gezien had om te parkeren. Het andere avontuur was een paar dagen voor onze emigratie naar Mexico. De poesjes hadden op het allerlaatste moment allerlei belangrijke inentingsformulieren nodig en ik reed redelijk gestrest met de meiden naar Utrecht om een onmisbare stempel op te halen. Ik reed vrij hard door Breda om het stoplicht te halen toen een vrachtwagentje plotseling stopte voor mij. Om hem te ontwijken schoot ik met volle vaart een vluchtheuvel op. Lekke band! De man die uitstapte was een dronken Ier die zijn dronkenschap wilde verhullen voor zijn baas. Hij betaalde me contant een vergoeding uit en zette mijn reservewiel onder de auto. We hebben de Volvo een paar dagen later met het thuiskomertje gestald op de boerderij voor de drie jaren die zouden volgen. Oorspronkelijk was onze wagen een luxe uitvoering met een notenhouten dashboard en lichte lederen bekleding. Een lederen stuur. Vandaag de dag is het al lang geen luxe auto meer. Door het vele UV licht in Spanje springt de verf al van de bumpers als je er naar kijkt. Hij heeft behoorlijk wat deuken en krassen opgelopen in de jaren. Nu zijn ook de handrem en de uitlaat afgelopen maand afgekeurd voor de jaarlijkse APK keuring. De reparatiekosten liepen zo hoog op dat we eigenlijk niet meer wilden investeren - wetende dat we dit jaar nog een andere auto gaan kopen. Onze oude stationwagon, waar we onze oudste dochter dit jaar nog mee naar haar studentenkamertje verhuisd hebben, staat nu onverzekerd en afgedankt naast het huis (hij mag niet meer op de openbare weg staan). Het autokerkhof wilde intussen maar een piepklein bedragje betalen voor de onderdelen. En toen ineens zag manlief in dat het financieel een veel beter idee is om tóch nog een jaar door te rijden in ‘die gare bak’! Onze monteur is nu op vakantie, maar ik wacht edelmoedig op zijn thuiskomst. Joepie, ik hoef nog geen afscheid te nemen van onze Spaanse bolide!

Globetrotter tussen tyfoons

Go fast enough to get there, but slow enough to see.
- Jimmy Buffet

Door de benauwde hitte lukte het me niet om wekelijks een keer hard te lopen in Kroatië. Ik heb drie keer een stukje van vijf of zes kilometer gelopen. Heel vroeg in de ochtend. De enige keer dat ik met mijn lief samen liep zijn we daarna direct vanaf de pier de zee ingesprongen. Hélémaal bezweet! Precies een week na thuiskomst in Nederland had ik een leuke wedstrijd in mijn agenda staan. De eerste Urban Trail in Breda. Uniek aan Urban Trail’s in verschillende steden is dat je langs én door de gebouwen heen loopt. Onder prachtige weersomstandigheden verkenden ruim twee duizend lopers mijn stad. In het Chassé Theater mocht ik aan de ontdekkingstocht door de stad beginnen. Harde upbeat muziek en een wild enthousiaste spreker achter de microfoon zorgden voor de opwinding. De route van iets meer dan dertien kilometer voerde ons door historische en culturele gebouwen. Geweldig! Als eerste rende ik met mijn vieze gympies langs de slotmachines en speeltafels in het chique casino. Ook trappen op en af. Wat ik trouwens nog heel veel zou doen het verdere parcours. Dwars door het splinternieuwe treinstation waar we vierhoog omhoog moesten rennen naar het parkeerdek met een geweldig uitzicht over de stad. Door het oude stadhuis op de Markt waar, heel grappig, een bruidspaartje iedereen succes wenste. Ook dwars door de grote boekenwinkel vol stapels nieuwe boeken. Daar stond de - van de DWDD bekende - eigenaresse iedereen gedag te zwaaien. Ik kwam ook op veel plekken waar ik nooit eerder geweest was. Zoals de leegstaande gevangenis de Koepel, het stadsstrand, de antieke watertoren of de oude snoepjesfabriek van Faam. Heel bijzonder, maar ook heel erg zwaar. Ik kwam namelijk niet in mijn cadans van een lange afstand. Telkens wilden lopers selfies maken of moest je even wachten vanwege de smalle paadjes door een verzorgingstehuis of winkeltje. In het Karaoke Café kreeg ik ook nog een microfoon onder mijn neus geduwd, “New York, New York” van Frank Sinatra. In de normaal gesproken doodstille bibliotheek kon ik een enthousiaste gil niet onderdrukken… Ik vond de trappen naar boven het aller rottigst. De spieren in mijn bovenbenen voelden als dikke kabels… Maar mede door de aanmoediging van mijn vriendin heb ik met plezier de race uitgelopen. Gelukkig werd er steeds benadrukt dat het vooral níet om de tijd ging. Er werd ook geen tijd gemeten waardoor je echt kon genieten van het unieke parcours.

We hebben onze oudste dochter weer veilig in onze armen kunnen sluiten. Op Schiphol. Ruim vijf weken heeft ze tussen enge tyfoons in China en Taiwan gereisd. De eerst helft van haar reis samen met haar Duitse vriendin, en de tweede helft alleen. Haar vriendin werd helaas ziek en vloog terug naar Berlijn… De eerste tyfoon vond een dag voor hun aankomst in de hoofdstad Taipei plaats. Bij deze tyfoon in Taiwan zijn toen zeker tachtig mensen gewond geraakt. Voornamelijk reddingswerkers die door neerkomend puin werden getroffen. Honderdduizenden mensen kwamen zonder stroom te zitten. Hun vliegtuig keerde een half uurtje voor de landing terug naar Hongkong. Daar sliepen ze saampjes op de luchthaven in afwachting van hun nieuwe vlucht. De volgende ochtend vlogen ze alsnog vol goede moed naar Taipei. Scholen en bedrijven waren daar gesloten en vuilnisophaaldiensten en andere voorzieningen stilgelegd. Toch konden ze hun reis verder prima voortzetten. De tweede tyfoon maakte dochterlief in haar uppie mee. Ze zat in een Chinese trein die vanaf de afgelegen rijstvelden op weg naar de grote stad Guangzhou was. De trein reed met volle snelheid dwars door de tyfoon heen! Het werd plots donker, keiharde regen en harde wind. Het duurde maar een kwartiertje. Haar laatste tyfoon was in Hongkong, op weg naar huis, waar ze een dag ná de tyfoon arriveerde en nog volop in de regen terechtkwam. In die landen spreken de mensen gewoon geen Engels. Een extra uitdaging voor haar om steeds bij het verborgen hostel terecht te komen. Vooral zonder Google Maps dat daar een verboden website is... Onze stoere meid, die een onvergetelijke reis gemaakt heeft, is heel even bij ons thuis voordat ze weer naar Rotterdam vertrekt om aan haar tweede studiejaar te beginnen. We hebben prachtig zoetgekleurde souvenirs van haar gekregen en mierzoete gebakjes uit Macau gegeten. Natuurlijk hebben we haar prachtige reisfoto’s mogen aanschouwen. Wát een dappere globetrotter!

Van reizen word je mooier

We travel, some of us forever, to seek other places, other lives, other souls.
- Anaïs Nin

Dat je van reizen gelukkig wordt, weet je natuurlijk allang. Onze roadtrip van een maand door Kroatië heeft me heel blij gemaakt. Een gelukzalig gevoel. Op de momenten zélf, zoals sommige spectaculaire zons op- en ondergangen, het snorkelen en dan óók nog een parelmoerschelpje vinden of de dolfijn die een geweldige sprong boven het water uitmaakte. Maar nu ook nog, na thuiskomst. Nu, op het moment dat ik dit schrijf, voel ik me gezegend. Of wanneer ik met ons fotoalbum bezig ben. Ook als we met het gezin herinneringen ophalen. Waarom worden we eigenlijk zo gelukkig van reizen? Op vakantie lees je meer boeken (ik heb er vijf uitgelezen), geniet je met meer aandacht en geniet je van het eindeloos helemaal niets doen. Ook kijken we onze geliefde weer eens diep in de ogen… De daadwerkelijke reden waarom reizen ons gelukkig maakt zit echter veel dieper. Uit onderzoek blijkt keer op keer dat je gelukkiger wordt van ervaringen dan van spullen. En reiservaringen worden ook alleen maar beter: het is leuk vanwege de voorpret, het is leuk als het gebeurt en het allerleukst is het in je herinnering. De dopamine in je bloed komt steeds weer terug. Zelf vind ik het bijvoorbeeld heerlijk om onze fotoreisboeken door te bladeren. Deze stapel fotoalbums ligt op een plek in de huiskamer om zo te grijpen. Je bent wat je doet, niet wat je hebt. Reizen verrijkt trouwens ook je geest. Door de nieuwe mensen die je ontmoet en de dingen die je meemaakt word je flexibeler, gastvrijer en hulpvaardiger. Ook minder angstig, minder materialistisch en zeker minder gehaast. Reizen maakt dus een leuker mens van je! Met meer inlevingsvermogen en meer geduld.

Wereldreizigers vertrouwen de wereld meer, omdat ze de wereld beter kennen. Dat gevoel herken ik wel. Waarom je ook gelukkig wordt van reizen is omdat het je dankbaar maakt voor alles wat je thuis hebt. Na een maand met een oude hippiebus rond te trekken als zigeuners, ben ik heel blij met onze grote koele slaapkamer met een ruim bed, drinkwater uit de kraan, kasten vol schone, gestreken kleding, de grote koelkast en vriezer vol ijsblokjes. En natuurlijk de afwas- en wasmachine. Al heeft het zéker z’n charme om samen alles met de hand te doen. Met aandacht. Mindful. De belangrijkste reden waarom je écht gelukkig wordt van reizen is uiteindelijk de verwondering. Om je heen kijken alsof je alles voor het eerst ziet. Je routines doorbreken, nieuwe dingen doen. Nieuwe gerechten proberen. Misschien is dat ook de reden dat deze reis voor ons zo bijzonder lang voelt. We hebben op bijna tien verschillende campings geslapen. Telkens een nieuw stekkie, een nieuw uitzicht, een nieuw loopje naar het toilet. Thuis kun je natuurlijk ook je routines verbreken. Een nieuwe baan starten (zoals ik!) of een andere route naar je werk fietsen. Als je een avontuur maakt van je dagelijks leven hoef je eigenlijk niet eens meer op reis. Toch wil ik nog wel een keer terug naar dit wondermooie land. Voorlopig gaan we echter nergens heen met onze Volkswagen. Veertig kilometer voor de Nederlandse grens stopte het oude besje ermee. Hij spuugde nog wat olie uit en toen stopte hij ermee. Toen we in de sleepauto, met achterop de stoere bus, Breda binnen reden slikten we alle vier wel even. Zó hadden we niet verwacht thuis te komen. Er wordt overigens goed voor hem gezorgd. Volgende zomer willen we absoluut niet zonder onze kameraad op reis. Ergens naar een zee van rust en ruimte.

Zeestorm en windvlagen

When you do something noble and beautiful and nobody noticed, do not be sad. For the sun every morning is a beautiful spectacle and yet most of the audience still sleeps.
- John Lennon

Een nachtelijke dodemansrit van zesentwintig kilometer over het Kroatische eiland Cres. Om vier uur ’s nachts stonden we op om de boot van zes uur te halen naar het vasteland. Het tentje moest opgeruimd worden en ons bed ingeklapt. We duwden de bus over de slapende camping. Er was die nacht een flinke zeewind op komen zetten. In onze kampeerbus voelden we de windvlagen enorm. Toch had ik lekker en zorgeloos geslapen. Als ik toen toch geweten had wat me te wachten stond! De hemel was die nacht bezaaid met sterren. Een klein sikkelmaantje gaf nauwelijks licht. We reden over de onverlichte, smalle bergweggetjes. Haarspeldbochten, bochten zonder vangrail en veel kuilen en hobbels in het asfalt. We reden langs zwarte afgronden en over viaducten waar onze hoge kampeerbus plots veel wind ving. Elke spier in mijn lijf was aangespannen. Mijn hand verkrampt om de deurgreep. Mijn adem ingehouden. Ik heb hoogtevrees en kreeg angstvisoenen. Wat als de oude rem het begeeft? Wat als de wind grip krijgt op onze hoge bus? Bovendien zagen we onderweg zes herten, een konijn en twee schaapjes op de donkere weg. Niet echt een ontspannen ritje op de smalle weg waar sommige stukken zelfs eenbaansweg waren of zonder witte strepen. Mijn lief had deze nacht heldhaftig gereden en we kwamen ruimschoots op tijd, én als eerste, aan bij de veerboot. Zo zagen we onderweg de koperen zon opkomen die we gisteravond op een picknickkleedje op het strand spectaculair in een oranje gloed achter een eilandje zagen zakken. Een thermoskan thee, een reep chocola en brandende kaarsjes om ons heen.

Ingetogen, maar vrolijk zingen we “Er is er één jarig hoera, hoera!” op een vol terras op 1520 meter hoogte. We zijn in de Oostenrijkse Alpen en vieren de zeventiende verjaardag van onze mooie dochter. Twee nachten staan we naast een volle appelboom op een groen, sappig grasveld. Met volle teugen ademen we de frisse, stofvrije zuurstof in. Om ons heen de grillige toppen van de Alpen. We zijn aan het mooie Wolfgangsee. Twee zonovergoten dagen. De jarige job mag vandaag kiezen hoe we haar verjaardag vieren. Op fietsen rijden we langs het bergmeer naar de Seilbahn in een naburig dorp. We gaan met een gondeltje naar de Zwölferhorn. Adembenemend uitzicht op vele, knalblauwe bergmeren! Geklingel van koeienbellen op de achtergrond. Dit ís Oostenrijk ten voeten uit. We eten gebakjes met voor de jarige job twee brandende kaarsjes er in. We zingen niet te luid, want ze wil niet de aandacht van het volle terras. Toch voelt ze zich erg jarig op deze vakantiedag. Zoals ze zich ook telkens jarig voelde op al die andere reisplekjes op aarde waar we haar geboortedag vierden. Traditioneel noemen we het indrukwekkende lijstje maar weer eens op. Na de bergwandeling lunchen we in St. Gilgen en fietsen we langs het meer weer terug naar de camping. In de nacht die volgde kwamen flinke windvlagen van over het meer die het kleine tentje zowat de lucht intilde. De meiden lagen bang tegen elkaar aan. Handen van grote zus op de oren van kleine zus. De jongste huilde van angst. Hun papa heeft in de storm snel alle haringen in de grond getikt om de tent goed vast te zetten. Mijn grote rol was de zaklamp vasthouden. Toen de storm halverwege de nacht ging liggen begon de regen die ons op de terugreis tot halverwege de dag heeft vergezeld.

Würstburg(D), 19 augustus 2017

Tuimelaars en een catamaran

I felt my lungs inflate with the onrush of scenery – air, mountains, trees, people. I thought, “This is what it is to be happy.”
- Sylvia Plath

We zijn eigenlijk puur alleen naar het eiland Cres (spreek uit Sres) gekomen vanwege het dolfijnenreservaat. Via een brug naar Krk eiland gereden en vanaf daar de bus op een veerboot naar het daarachter gelegen eiland Cres. Dit eiland is maar schaars bewoond en maakt deel uit van het Kvarner eilanden archipel. Er is hier al cultuur terug gevonden vanaf het Stenen Tijdperk. Natuurlijk hebben de Romeinen ook hier flink hun sporen nagelaten in het stadje Cres. De verborgen witte strandjes zijn pareltjes. Dit deel van de Adriatische Zee wordt beschermd door Losinj Dolphin Reserve. Vandaag hebben we gedaan wat een van de highlights van deze rondreis moest worden: tuimelaars spotten. De aardige kapitein vertelde me eerder dat het zicht op dolfijnen op deze winderige, lichtbewolkte dag beduidend minder zou zijn... Ik vroeg hem daarop hoe het in z’n werk zou gaan. Als hij dolfijnen zou zien zou hij met z’n catamaran de achtervolging inzetten. Toen de zon al hoog aan de hemel stond en ik vooraan op de boot over zee stond te turen, terwijl ik mijn bikini liet drogen, spotte ik plots twee dolfijnen. Ik waarschuwde eerst onze meiden en tikte daarna op de deur van de kapitein. Hij draaide meteen aan het stuurwiel om ze te benaderen. “Waarom riep je me niet metéén, señora?” riep hij me plagend toe. Een half uur lang hebben we de groep van zo’n zes tuimelaars aanschouwd. Het allermooiste moment was toen één een sprong van anderhalve meter boven het water maakte. Tot tranen toe geroerd. “Moet je nu echt huilen?” vroeg middelste kind. De kapitein zei me later dat dit speciale moment écht een unicum was. Later zwommen ze ook nog voor de catamaran uit waarbij ze speels hun witte buikjes lieten zien. De dag werd helemaal onvergetelijk toen we de boot vlak voor een onbeduidende ingang tot een grot aanlegden. We sprongen het water weer in en zwommen erin. In de pikdonkere grot sijpelde zonlicht door een onderwater opening naar binnen waardoor het water in ‘neonachtig’ blauw licht baadde... Sprookjesachtig als in een ijspaleis. Het water in de grot was ijs- en ijskoud, omdat het van een bergmeer afkomstig was en via een grottenstelsel van zeven kilometer naar zee stroomde. Om de grot te verlaten moesten we een meter onderwater naar het daglicht zwemmen. Heel avontuurlijk en spannend vanwege het grillige, scherpe steen waar we onderdoor moesten zwemmen. Ondanks de zeer luidruchtige en bijna onuitstaanbare Italianen (vooral toen ze flink wat wijn en bier op hadden) was het een dag met een gouden randje. De kapitein en ik wisselden bedankjes heen en weer uit. “Ciao, señora!” wuifde hij vanaf de boot naar de kade waar deze boottocht voor ons eindigde.

Elke ochtend wanneer ik vlak na zes uur wakker word hoor ik schaapjes blaten. Het zijn semi-wilde Tramuntana schapen die al meer dan duizend jaar uniek zijn op dit eiland. Tientallen jaren terug hebben de Kroaten wilde zwijnen naar dit eiland gebracht om te jagen en door hun flink groeiende aantal is het aantal schapen van 100.000 naar 15.000 gezakt. Schaapjes en lammeren zijn namelijk prooi van zwijnen. De gevolgen zijn best groot. Minder wol en inkomsten voor de bewoners, de oorspronkelijke grassen en wilde bloemen zijn vervangen door andere vegetatie waardoor de schapen bijgevoederd moeten worden. Ook de typisch stenen muurtjes - gromace - die als windbrekers dienen en om de schapen bij elkaar te houden, worden niet meer door de boeren verzorgd waardoor ze afbrokkelen. Toch hoor ik dagelijks het geblaat als de zon opkomt. Mooi moment voor yoga oefeningen aan zee. Ik spreid mijn yogamatje op een plateau op de rotsen, of ik ga een flink rondje hardlopen over een aangelegd wandelpad langs het water. We staan vijf nachten op deze strandcamping waar we echt een heel grote plek hebben gekregen tussen oude olijfbomen en zelfs een vijgenboom. De hangmat hangt in de schaduw. Een rustplek. Eega en ik hebben wederom van een massage genoten. We lezen veel. De temperatuur is hier een koele dertig graden waardoor we heerlijk slapen. Het zeebriesje maakt dat het hier de hele dag goed vertoeven is. Het havendorpje Cres is in de 16e eeuw gesticht toen bewoners van een andere stad geplaagd werden door de pest. Pastelkleurige huizen met witte luiken liggen vredig rond de haven. Een mooie laatste kampeerplek om onze Kroatische roadtrip af te sluiten. Hierna rijden we via een paar dagen Oostenrijk terug naar huis.

Cres, 15 augustus 2017

Travel for travel's sake

For my part, I travel not to go anywhere, but to go. I travel for travel’s sake. The great affair is to move.
- Robert Louis Stevenson

“Oh la la mama!” wordt er me na geroepen. Mensen stoppen om hun mobieltje te pakken om een foto te maken. Een uur eerder zijn we van onze camping weg gereden. Eigenlijk meteen sluiten we aan in de file om over de oude brug naar Trogir te komen. We hebben de afgelopen dagen alles te voet, per boot of op de fiets gedaan. Nu rijden we stapvoets in onze bus over een smalle, bochtige weg naar het Middeleeuwse stadje. Gebouwd in de tijd dat er geen auto’s, laat staan megagrote campers!, bestonden. Bij elke bocht oponthoud. Bij zulke hoge temperaturen trekt onze luchtgekoelde retrobus het niet meer. De motor slaat om de tweehonderd meter af. Ik heb de motorklep aan de achterkant al open gezet. Gek hoe een mensenbrein werkt. Ik herinner me uit mijn jeugd zoiets onbelangrijks als dat zulke bussen bij warm weer met de achterklep open rondreden. We knijpen ‘m steeds meer als we in het superdrukke centrum komen. En ja hoor, bingo! Bovenop de oude stadsbrug kán de oude motor de hitte niet meer aan. Hij heeft z’n stinkende best gedaan. Ik reageer snel. Ik spring uit de bus, waar we een uur eerder in onze natte badkleding ingestapt waren, en begin met duwen. De meiden komen er meteen achteraan. Zo ‘rijden’ we stapvoets in de lange rij auto’s door de stad. Waar toeristen rond slenteren, de terrasjes vol zitten, de veerboten aangelegd liggen en de filerijders zo snel mogelijk de hete, drukke stad uit willen geraken. Jongste en ik in niks anders gekleed dan onze bikini’s en slippers. Middelste had snel een jurkje aangeschoten.. Een fotogeniek plaatje. Wellicht waart er nu ergens een foto rond van een antieke VW op Facebook met drie gebruinde, schaars geklede dames erachter om te duwen. De vader van het gezin bezweet achter het stuur. In het decor van een oude brug over een azuurblauwe zee in het zonnige Middeleeuwse Trogir. De motor slaat gelukkig niet veel later weer aan en met de motorklep open rijden we in nog geen uur, via een prachtige kustroute, naar ons nieuwe stekkie bij National Park Krka. We zijn alle vier zo trots op onze auto die ons nooit in de steek laat. Zo stoer, zo sterk en zó charmant!

Na zo’n flinke tijd aan zee vertoefd te hebben is het heerlijk om in het binnenland, in een klein pijnbomenbos, te kamperen. Een campinkje zonder nachtverlichting, zonder winkel en zonder felverlichte, drukke doucheruimten. Wel met een heerlijk klein zwembad met ligbedjes. De tweede dag hebben we onszelf verwend met een VIP tour. In een nieuwe luxe minibus mét airco lieten we ons met nog zes mensen rondrijden door het 109 vierkante kilometer grote natuurpark met een diepe gorge, de lichtblauwe Krka rivier en mooie watervallen. Een superverzorgde dag waarbij we alle highlights en verborgen uitzichtpunten te zien kregen. We zwommen bij de drukbezochte watervallen toen het er nog rustig was. We hadden een voortreffelijke lunch bij een eeuwenoude watermolen. Deze bodega had een heel bijzondere vibe. Drie grote eettafels stonden met hun poten in laag stromend water van een waterval. Overal koude jacuzzi’s onder de watervalletjes. Uniek! Aan de tafel naast ons kwam een gitaar tevoorschijn en zongen vier Kroatische pensionada’s spontaan de sterren van de hemel. Daarna relaxen aan de oever van de Krka rivier en nog later zagen we de beroemde zestig meter hoge watervallen. Het voelde vooral heel luxe om op zo’n snikhete dag (wederom veertig graden) de hele dag rondgereden te worden in een koelkast!

Lozovac, 9 augustus 2017

Travel experiences

To my mind, the greatest reward and luxury of travel is to be able to experience everyday things as if for the first time, to be in a position in which almost nothing is so familiar it is taken for granted.
- Bill Bryson

Uitgeteld lagen we na onze lunch op ons rug in het gras. In een stadspark in Split. De thermometer had net veertig graden aangetikt. In de schaduw! Nauwelijks een zuchtje wind en de hitte benam je adem. Er lagen meer uitgetelde toeristen maar ook een zigeunergezin. Eerst zag ik twee kleine kindjes in een berg lege plastic flessen en blikjes zitten. Later zag ik steeds meer kinderen met armen vol lege flessen terug bij hun ouders komen. Vijf vieze kinderen met hun handen in de vuilnisbakken graaiend naar flessen. Als er nog een restje in zat gooiden ze het leeg over het grasveld waar ze zaten. Papa en mama lagen op een groot kleed met één hoofdkussen. Mama zocht naar luizen in papa’s haar. De baby van nog geen jaar in een romper zonder luier graaide met z’n vieze handjes vrolijk naar de rode bierblikjes en stopte alles in zijn mond. Zijn zusje van amper drie jaar met een veel te zware, volle luier deed hetzelfde. Waar zouden ze slapen? Die ochtend hadden we de veerboot naar Split gepakt. Een uur later stonden we aan de gouden poort van het enorme paleis van Romeinse keizer Diocletianus, maar ook meteen het levende hart van Split. Het paleis is in de vierde eeuw gebouwd waarbij niets teveel was – zelfs een zwart granieten sfinx werd er uit Egypte gehaald. Nu wonen er nog steeds zo’n drieduizend mensen in de verzengende, bedompte lucht binnen de stadse paleismuren. Ook de Sint-Domnius kathedraal is er gehuisvest met een prachtige Byzantijnse inrichting. We hebben zelfs helemaal naar de kerkklok geklommen wat heel erg eng was voor iemand met hoogtevrees zoals ik. Door de extreme hitte bewogen we ons van ijskoude smoothies naar een lunch met glazen vol ijsblokjes en van romig Italiaans ijs naar het stadspark met drie liter water in onze rugzak. Hoe houdt zo’n zigeunergezin het dagelijks vol in de hitte?

Eén van mijn hobby’s is snorkelen in zee. In een azuurblauwe, warme zee. Gisteravond laat zagen we op de kade van Trogir een leuke dagtrip ‘snorkelen in de Blue Lagoon’ aangeboden. Ik moest mijn lief wel even overtuigen, snorkelen is niet echt zijn ding, maar vanmorgen stapten we met velen tegelijk op de boot. Halverwege de ochtend dobberden we al in de Blue Lagoon. Superhelder blauw water waar mooie vissen te zien waren. Ik moest daarvoor wel even van de groep en de boot weg zwemmen. Het heldere water had een enorme aantrekkingskracht op ons. Springen vanaf de rand van de boot, zwemmen en snorkelen natuurlijk. Na een eenvoudige lunch (kip of vis) aan boord legden we aan op het piepkleine eilandje Solta. Mijn lief meteen op een terrasje verwend met een ijskoude cola vanwege zijn opoffering en daarna naar een strandje met een idyllisch uitzicht op groen beboste eilanden in een azuurblauwe zee. We hadden geluk. De flinke zeewind die op kwam zetten zorgde voor spectaculaire golven. Naast snorkelen genoten we ook van de hoge golven die we hier in Kroatië niet eerder gezien hadden. Eind van de middag voeren we over een ruige zee weer terug naar de haven van Trogir. Voor mij en de meiden een fantastische dag op de Adriatische Zee. Eega had wat meer moeite met het vinden van z’n draai. Morgen rijden we op ons gemak weg van de kust naar National Park Krka waar we een aantal dagen verfrissing zullen vinden onder de vele watervallen.

Trogir, 7 augustus 2017