Heilige grond

Ons leven is een prop papier, waar de kat mee speelt. Het ene moment liggen we in deze hoek, het volgende in die, en achteraf blijkt dat we ons ook daarin hebben vergist, dat we zelfs niet wisten in welke hoek we eigenlijk lagen.
- Harry Mulish

Onze katjes zijn inmiddels zes maanden oud geworden. Ze zijn verschrikkelijk ondeugend en stout. Tot het irritante af. Ze graven elke dag het schors uit de grote plantenpot waar mijn mooie tropische pachira plant groeit. Dan voetballen ze met de stukjes schors door de huiskamer. Ik word er zó moe van. Ik krijg het ze niet afgeleerd. Ze hebben ook al een vetplantje zó vaak uitgegraven dat ik het armetierige plantje dat overbleef maar weg gegooid heb. Er lagen kleine kiezelsteentjes voor de sier in de pot, en daar ging het ze om. Ik zag onlangs dat ze zelfs geprobeerd hadden naast de cactus met scherpe naalden te graven! Daar liggen van die hydrokorrels omheen. Ook in de achtertuin graven ze alles uit. Wat is er mis met ze? Ik had bedacht dat het misschien uit verveling voortkwam? Tenslotte zitten ze elke avond ‘opgesloten’ in de huiskamer, omdat onze oude kat boven verblijft. De drie huisgenoten zijn na al die maanden nog steeds niet nader tot elkaar gekomen. Als de oude poes ze per ongeluk tegen komt in huis is het blazen en vluchten. Daarna is ze dan weer een paar dagen te onzeker om binnen te komen. Ik vind het energie vretend. We hebben allemaal onze hoop ingezet op de castratie en sterilisatie van de kleintjes. Dat de katjes daarna zachter en liever zullen worden en minder enthousiast zullen zijn om de oude poes te verrassen met een agressieve sprong op haar rug. De pubertjes zijn hun leefterrein echt aan het verkennen en vergroten. In de tuin blijven ze niet meer voorzichtig op het grasveldje spelen maar klimmen ze de laatste weken ook de schutting op om in de buurt de daken te gaan verkennen. Ik ben heel bang dat ze dan ergens naar beneden kunnen klimmen of springen en de straat oversteken. Het ergste scenario is dat de eerste nog veilig kan oversteken, maar dat de tweede een enorm risico neemt om dan ook aan de overkant te geraken. Brrr… Van dat idee kan ik bloednerveus worden. Het katertje was zelfs een paar dagen terug door het op-een-kier openstaande zolderraam naar beneden geklommen via de dakpannen! Met pijn in mijn buik ga ik dan zoeken in de buurt. Toen ik zijn naam in ’t donker riep hoorde ik hem al zachtjes miauwen gelukkig. ‘Hij leeft nog!’ was mijn reactie. Hij kwam toen trouwens meteen naar me toe toen ik een trap bij het schuurtje van de buren had gezet. Hij bleef de hele volgende dag braaf in de tuin. Daarnaast kan het poesje natuurlijk zwanger raken. Ze is nu bijzonder aanhankelijk en miauwt soms een beetje huilerig. Mijn vermoeden is dat ze krols begint te worden. Op een ochtend toen ik de voordeur open deed zat er een enorme Perzische kater met lang haar op onze deurmat te wachten. Katten ruiken dat kennelijk op grote afstand!

Palliatieve zorg. Mensen bijstaan tijdens het laatste stukje van hun leven. Een stukje van mijn werk dat grote aantrekkingskracht heeft tot mij. De laatste twee woensdagavonden had ik een opleiding van mijn werk daarover. De instructrice was stervensbegeleidster van beroep. Zij vertelde onder andere dat de dood onlosmakelijk verbonden is met de liefde waarmee het leven geleefd is. Dat vind ik mooie woorden. Ook vergelijkt ze het heel intiem aanwezig zijn bij het stervensproces van een client als lopen op heilige grond. Als ik een van mijn clienten zou mogen bijstaan tot het laatste eindje zou dat een waardevol cadeau voor mij zijn. Ik heb één client verloren aan een herseninfarct. Hij had het infarct overleefd, maar de gevolgen ervan waren zo groot voor zijn verdere leven dat hij in het ziekenhuis voor euthanasie gekozen heeft. Hij voelde al in de dagen vooraf aan zijn infarct dat zijn einde nabij was vertelde hij mij. Hij moest telkens iets inleveren. Hij was een mooi mens van 90 jaar oud en had bijzondere levensverhalen. Hij genoot van het terugkijken en ik van het luisteren. Hij stond stil bij het leven. Wij koesterden zijn mooie momenten. Hij heeft zeker een indruk achtergelaten in mijn leven. Zoals al mijn clienten eigenlijk doen. Ik vind het een voorrecht om een stukje mee te mogen lopen op hun levenspad. Je kunt heel veel vaardigheden opdoen door oudere mensen te bestuderen. Senioren zijn in alles fantastische leermeesters. Of het nu gaat om verhalen over de successen die ze hebben geboekt of juist over hun mislukkingen. Het kan heel nuttig zijn om te luisteren naar wat zij te vertellen hebben. Allemaal hebben ze hun eigen levensverhaal. Allemaal hebben ze hun eigen ervaring en kennis die exponentieel groter is dan wat ik tot nog toe in het leven heb geleerd. Een prachtige bron van hulp dus. De verhalen die oudere mensen je willen vertellen over alles wat ze hebben gezien en meegemaakt zijn mijn inziens van onschatbare waarde. Kennis uit eerste hand, recht uit het hart en in levenden lijve meegemaakt. In hun échte verhalen kunnen wij de sleutels tot het leven vinden. Dat is het mooiste aan mijn werk vind ik en het verveelt me nooit. Mijn werk verrijkt mijn leven.

Grab life

I enjoy life, and I think that's important. Life is so fragile and so fleeting, and it's over in a minute, and you've just got to grab it and do everything and not worry about it.
- Jerry Hall

In onze retrobus rijden we rustig in een staartje van de file vanuit Zeeland terug naar huis. De raampjes open vanwege de warmte en mijn lief heeft zijn gitaar gepakt van de achterbank. Hij tokkelt er lekker op los terwijl ik achter het stuur zit te genieten. Zo happy met de vrijheid die onze kampeerbus met zich mee brengt. We hebben met z’n tweetjes een weekend aan zee doorgebracht op een melkveeboerderij uit 1598. Er waren acht kalfjes geboren. De laatste in de nacht voor onze aankomst. Eén stierkalfje was helemaal verliefd op mijn gehaakte strandjurk. Hij bleef maar flinke kopjes geven tegen mijn heup en bovenbeen aan. Het gaf me een dubbel gevoel. Horen deze vaarskalfjes en stierkalfjes niet bij hun moeder? De meeste kalveren worden in Nederland kort na de geboorte van hun moeder gescheiden. Dat dient vooral een economisch doel. Het kalf wordt door de boer met de fles opgevoed met kalvermelk, een soort kunstmelk. De melk van de moeder wordt verkocht aan de consument. Ik voel me als mens ietsje minder schuldig vanwege mijn reeds 15 jaar durende melkonthouding. Het melk van de net bevallen koe is toch voor haar kalf bestemd? Een kalf dat wordt grootgebracht door de boer raakt van het begin af aan vertrouwd met mensen. Laat je het helemaal bij de moeder, dan groeit die band niet en zijn ze angstig voor mensen. Ik heb geen oordeel; ik weet er veel te weinig vanaf. Doddig zijn de piepjonge beestjes wel. We fietsen beiden dagen in een kwartiertje naar het strand op onze vouwfietsjes. Aan zee brengen we de dag samen heel loom door. We blijven hangen tot de avond. Lekker lang dineren aan het strand met een koud glas sangria en een geweldige zonsondergang. We wanen ons in verre oorden door de zwoele avond en het wondermooie uitzicht. Ofschoon we ‘gewoon’ aan de Zeeuwse kust zitten! Nederland is een mooi land. We blijven nóg wat langer hangen met een kop thee en een taartje. De volgende ochtend hetzelfde ritueel. Eind van de middag rijden we als twee zanderige hippies terug in onze antieke bus. Ik had een afslag gemist en zodoende rijden we net Zevenbergen in als de gaspedaal plat op de bodem blijft liggen en gewoon niet meer reageert. Ik laat de bus uitrollen en mijn lief springt eruit om hem naar een veilig plekje te duwen. Een minuut later stopt er een politiebusje. Twee jonge, behulpzame agenten twijfelen geen seconde en helpen ons duwen. De telefoniste van de ANWB voorspelde ruim een uur nodig te hebben voor een monteur om te arriveren. Net tien minuten later rijdt er toevallig een ANWB autootje langs die onze melding op zijn scherm kreeg. Heel rap hebben ze het los geschoten kabeltje vervangen en toen reden we in twintig minuutjes naar huis. Onze relaxte vibe was vandaag onverwoestbaar!

Mijn yoga juf had vooraf al aangekondigd dat we een gastdocent uit Houston zouden krijgen. Namelijk Alejandro, Argentijns geleerde en yoga beoefenaar in de traditie van Tibet. Ik houd erg van nieuwe dingen proberen en was dus razend benieuwd. Hij nodigde ons uit om zowel lichamelijk als geestelijk ontspannen te zijn. Zijn lessen verlichten emotionele blokkades en vergroten de ervaring van open bewustzijn. Ik werd inderdaad heel relaxt; ik moest zelfs de hele tijd gapen. Slaperig. Tranen in mijn ogen van de slaap zeg maar. Alejandro, lang grijzend haar in een knotje, is ook als professor verbonden aan het M.D. Anderson Cancer Center in Houston. Hij doet daar al twintig jaar onderzoek naar Tibetaanse mind-body technieken voor kankerpatiënten. Hij heeft als doel levens te transformeren door middel van meditatie. In 1999 begon hij deze meditatietechnieken te onderwijzen aan het kankercentrum in Houston. Volgens de Tibetaanse traditie is de adem de verbinding tussen lichaam en geest. In zijn gastles deden wij Tsa Lung oefeningen, een serie van vijf zittende yoga-oefeningen die helpen bij meditatie. Vaak is er een verschil tussen de problemen die we in het dagelijks leven tegen komen en het spirituele leven waar we naar verlangen. We kunnen bidden en wensen dat alle levende wezens vrij zijn van lijden, maar het is niet altijd gemakkelijk om medelevend te zijn voor degene met wie we niet kunnen opschieten. De beoefening van de vijf krijgers-lettergrepen helpt daarbij. Wij deden alleen de eerste. Het uitgangspunt van deze oefening is onze eigen beperking en ongeluk. Door de verbinding met onze ware aard te ervaren ontwikkelen we positieve eigenschappen. In plaats van te zoeken naar iets nieuws, buiten onszelf, maakten we in de les verbinding met vijf chakra's. Nog dieper verbinden met onze chakra’s. Zodoende verbeteren we onze fysieke, energetische en mentale gezondheid. Prachtig. Ik kan me voorstellen dat deze meditaties kunnen helpen bij het herstel van kanker, maar waarschijnlijker nog…bij álle ziekten.

Onderdompelen

Wandelen…
in de natuur met beide benen stevig op de grond
in gezelschap van een ander
in het teken van de ander

Wandelen…
met open ogen
met open oren
met een ontvankelijk hart
- Marijn van Zon

We kwamen ieder tot het besef dat we het Mastbos misten. Mijn lief en ik kunnen beiden helaas niet meer hardlopen in het bos vanwege sportblessures. Het bos ligt hemelsbreed een kilometertje van onze voordeur. Echt jammer dat sporten daar voorlopig niet meer lukt. Het is algemeen bekend dat je van een wandeling of looprondje in een mooi herfstbos vrolijk wordt en meer energie krijgt. Wandelen haalt de haast uit je hoofd. Het maakt je open. Je gaat op in het landschap en dat schept mogelijkheden tot verdieping. Je tempo verandert. Je zintuigen gaan anders waarnemen: je krijgt weer oog voor het wonder van de schepping en jouw verbondenheid daarmee. Er komt stilte… Ruimte voor rust, maar misschien ook wel onrust of angst voor de leegte. Er gebeurt in ieder geval iets met je. In Japan hebben ze daar een naam voor: Shinrin-Yoku of bosbaden. Onderdompelen in de natuur. Dat ik de afgelopen drie weken weer in het (herfst)bos mocht wandelen - weliswaar achter een rolstoel - deed me beseffen dat ik het beleven van de seizoenen miste. Het bos is daar bij uitstek geschikt voor. Al jaren rende ik wekelijks twee keer door het oude bos. Soms in een regenbui, soms tijdens een schitterende zonsondergang, soms in de zinderende hitte en soms in de sneeuw. Tot afgelopen zomer… In Noorwegen genoot ik weer volop van het zijn in de natuur. Mijn lief en ik hebben dus afgelopen zondag onze wandelschoenen aangetrokken en zijn een uur lang flink in het Mastbos gaan wandelen. De route die we oneindig vaak samen gerend hebben. Wandelen brengt je vanuit je hoofd weer in je lijf. Door je aandacht te richten op je voeten en je voeten met aandacht op moeder Aarde neer te zetten, raak je als vanzelf uit je hoofd. Je komt ‘automatisch’ in je lijf. Bijna als in een meditatie vind ik…

We hebben allebei zo genoten van het heerlijke gevoel na een lange wandeling door het bos, dat we ons hebben voorgenomen élke zondagochtend te gaan wandelen. Alle seizoenen. Het moment dat je het bos binnenloopt, voel je het eigenlijk al: de rust, de frisse lucht die je diep inademt, het gevoel op een goede plek te zijn. Hoe komt het toch dat de natuur zo’n positieve invloed heeft? Er zijn aanwijzingen dat de lucht die je in de natuur inademt, heilzame stoffen bevat. Volgens Japanse onderzoekers adem je met boslucht bijvoorbeeld bacteriën in die je spijsverteringsstelsel versterken en ervoor zorgen dat je stoffen kunt afbreken die je anders niet zou kunnen omzetten. Op die manier krijg je voedingsstoffen binnen waar je lichamelijk en mentaal baat bij hebt. Planten en de bacteriën die daarop leven, bevatten bovendien een aantal essentiële oliën die ons kunnen helpen om schadelijke microben te bestrijden. Ook denken de Japanners dat we via boslucht negatieve ionen inademen, die ertoe bijdragen dat allergenen en andere schadelijke stoffen worden geneutraliseerd. Hoe dan ook is er een verband is tussen in-de-natuur-zijn en een goede fysieke en mentale gezondheid. Elke week de paden op, de lanen in dus! We wonen tenslotte niet voor niets zo dicht bij het bos. Een simpele boswandeling kan echt 'opladen', kalmeren en gezonder maken. En dat is alleen al zonder alle voordelen van de beweging itself. Als kers op de taart las ik ook nog eens dat uit onderzoek blijkt dat bepaalde aandoeningen - zoals depressie, angst, hartziekten, diabetes, astma en migraine - minder voorkomen bij mensen die binnen een straal van een kilometer van de natuur wonen. Lucky us!

Gerijpte wijsheid

Je moet je leeftijd accepteren, met de enorme voordelen van wijsheid, zachtaardigheid, sereniteit. We moeten ook de dood accepteren.
- Brigitte Bardot

Met haar huissleutel kom ik de voordeur binnen. Een kleine dame met knalrode plooirok en vrolijk gebloemde blouse zit aan tafel. Wit kortgeknipt haar. Bruine warme ogen. Ze kijkt blij verbaasd wanneer ik de huiskamer binnenstap. Ze heeft net haar warme lunch gegeten dat door een naburig verzorgingstehuis dagelijks gebracht wordt. Wanneer ik vraag of het lekker gesmaakt heeft steekt ze haar tong uit. Ze vindt het eten uit een grote, professionele keuken maar niks. Ze had alleen een stukje vlees gegeten, want ze moet toch wat eten zegt ze met een Limburgse tongval. En vlees geeft langer een verzadigd gevoel. Deze zachtaardige dame uit Geleen is achtentachtig jaar oud en ik heb haar onlangs leren kennen. Ik vervang een collegaatje van mij tijdens haar vakantie. Zo kom ik twee keer per week bij haar thuis om haar mee naar buiten te nemen. Ze zit alle dagen thuis en kan niet zelfstandig de deur uit. En ze geniet juist zo erg van het buiten zijn! Dus neem ik haar voor ruim anderhalf uur mee voor een flinke wandeling. Ik trek speciaal mijn gymschoenen er voor aan. In huis loopt de weduwe heel voorzichtig met een rollator, maar voor onze wandeling zit ze in de rolstoel. Vanwege het zonnige weer de laatste tijd nemen we steeds haar voorzet zonnebrilletje mee die ik op haar bril klem. Ze woont op een fantastische plek. Als ik linksaf sla loop ik langs rivier de Mark richting België. Een pad door de weilanden met mooie uitzichten op kerktorens en koeien. Onderweg pluk ik dan een appeltje voor haar. Als we rechtsaf slaan lopen we zo het oude Ulvenhoutse bos in. Een karaktervol bos waar ik steeds een paar rijpe bramen voor haar pluk. Ze geniet er volop van. Door het dorp, langs de tuinen wandelen wil ze niet. De natuur in! Vaak kijkt ze in het bos naar boven. Ze vindt het mooi om naar de lichtval door de kruinen van oude bomen te kijken. Bijna alle mensen en fietsers die we onderweg tegenkomen zeggen ons gedag. Echt élke wandeling zegt ze dan weer tegen me dat de mensen hier zo vriendelijk tegen haar zijn. Veel vriendelijker dan in Limburg. Toen het echt heet was nam ik een fles water mee en twee glazen in een geruite theedoek gerold. Onderweg stoppen we sowieso een paar keer om even face to face te praten met elkaar. Ze is een gevoelige vrouw. Ze luistert erg goed, denkt na en komt dan altijd met een reactie waaruit blijkt dat ze goed geluisterd heeft. Ze verbaast me telkens weer met een weloverwogen opmerking of een zinnige conclusie. Nooit een oordeel. Altijd uit het hart. Een wijze vrouw. Onderweg laat ze me regelmatig weten dat ze er zo van geniet. Dan zeg ik haar dat ik er óók zo van geniet. Ik loop vanwege mijn blessure niet meer in het Mastbos. Ik mis het bos. Daarom vertel ik haar dat ik het net zo fijn vindt als zij. Thuis schenk ik haar steevast een colaatje in. Cola drinkt ze plots sinds een paar jaar. Dan zitten we samen aan de eettafel en hebben we een filosofisch gesprek. De aanleiding kan van alles zijn. Ik vind haar een heel intelligente vrouw. Ze deelt zoveel rust en levenswijsheid met mij. Ik ben dankbaar dat ik haar heb leren kennen. Dat heb ik haar ook gezegd. In sommige culturen worden zulke oude, wijze vrouwen op een voetstuk gezet. In sommige culturen worden zulke mooie mensen weg gezet in een aanleunflat.

Een paar weken volg ik alweer drie keer per week yogalessen. Ik durf voorlopig niet meer hard te lopen vanwege de ontstekingen in mijn heup. De fysiotherapeut kon me maandenlang niet voldoende helpen ermee. Mijn acupuncturiste, vlak voor ons vertrek gelukkig wel, waardoor ik prima pijnloos kon wandelen tijdens onze reis langs fjorden en gletsjers. Zo’n beetje in het midden van onze trip ben ik echter heel rottig gevallen tijdens een bergwandeling. Ik heb daardoor het weefsel rond mijn onderste rib gekneusd. Het was heel erg, zeker als ik er nu - eenmaal thuis - aan terug denk. Ik kon meteen na de val lastig ademhalen. Eenmaal terug op de camping bleek ik zonder hulp amper in en uit een campingstoel te kunnen. Erg lastig. Ik kon er zelf niet eens om lachen, want dat deed zóveel pijn! Dan maar huilen van ellende en dat deed net zoveel pijn bleek… De eerste dagen veel pijnstillers geslikt. Niezen was uiterst gemeen! Van het lachen moest ik huilen van de pijn wat weer heel verwarrend was voor mijn gezin. Ik kon ook mijn romp niet meer draaien. Stel je eens voor hoe je dan in een kampeerbus in je bed moet kruipen! Dat ging nauwelijks. Na pijnlijk proberen wat het beste werkte bleek op mijn rug kaarsrecht naar achteren over het matras schuiven de beste methode. De hele nacht als een plank in bed blijven liggen en in de ochtend moest ik er op dezelfde manier weer uit getrokken worden door mijn lief. Eigenlijk als een pizza in een oven! Oudste had bedacht dat we van een sok en een handje rijst provisorisch een warm kruikje konden maken om op te warmen in de magnetron van de camping. Deze hield ik ’s nachts tegen de zere plek aan om te ontspannen. Na een week had ik een zelfstandige manier gevonden waarbij ik net zo lang moest schommelen in bed totdat ik rechtop zat en dan kon ik mijn hele lijf draaien om uit bed te stappen. Zo omslachtig! Autorijden ging ook niet meer. Pas toen we naar Denemarken afzakten kon ik weer achter het stuur kruipen. Wandelen en fietsen ging gelukkig wel heel goed daar. Thuis gaat het nu duizend keer beter. Hier kan ik gewoon in en uit bed stappen. Twisten gaat weer goed. Yogalessen volg ik ook gelukkig weer. Het is echter niet wég. Ik voel nog een soort verdikking aan de binnenkant van mijn ribbenkast. Aan de buitenkant is echter niks te zien. Nog een paar weekjes en dan is het vast over.