donderdag 26 juni 2014

Onverschrokken, moedig en avontuurlijk

De innerlijke reis betekent ergens heen gaan waar we nooit eerder geweest zijn.
- A.H. Almaas

We hebben een onverschrokken, moedige en avontuurlijke geest nodig om ons mee te nemen naar waar wij nooit eerder geweest zijn. Logisch, want wanneer we ons naar nieuwe gebieden begeven, weten wij niet wat er met ons gebeuren gaat. Ons gezin vertrekt over zo’n drie weken naar Cuba. En dat vooruitzicht is nog net zo spannend als een paar maanden geleden toen we onze beslissing namen. Ik heb het gevoel dat we ergens op dat eiland los gelaten zullen worden en we heel erg op ons zelf aangewezen zullen zijn. Zonder internet, zonder geld uit de muur en zonder een wegenkaart, want de wegen zijn erg beroerd aangegeven. Iemand die onlangs door Cuba gereisd had, net zoals wij zonder reisorganisatie, schreef dat de beste tomtom, landkaart of gids die je kunt gebruiken de lifter is. “Zoveel mogelijk Cubaanse lifters meenemen in je auto dan kom je er wel!” was zijn welgemeende advies. Ik weet nog niet wat ik daarvan denken moet. Reisgidsen zijn goed om je nieuwsgierigheid te prikkelen, maar avontuurlijker is het de hulpmiddelen zoals de tomtom en iPad thuis te laten. Onlangs werd ik enorm opgeschrikt door het advies van Mark’s secretaresse. Zij had vernomen dat Inden beter op haar Amerikaanse paspoort naar Cuba kon reizen, want met het vernieuwen van haar Nederlandse paspoort werd alles te ingewikkeld voor het aanvragen van een Mexicaanse verblijfsvergunning. “Dat is onmogelijk!” heb ik meteen uitgeroepen. Amerikanen mogen niet eens in contact komen met Cubanen en mogen alleen via reisorganisaties reizen waarbij ze in de grote staatshotels verblijven. Wij willen de communistische staat niet spekken, wij willen juist de Cubanen financieel steunen die hun nek uitsteken. Daarom logeren wij alleen bij gastvrije gezinnen in huis die wij uiteraard betalen voor hun gastvrijheid. Deze manier van reizen is absoluut onmogelijk voor Amerikanen. Ze mogen niet eens rechtstreeks op Cuba vliegen. Meestal via de Bahama’s, México of Canada. Inden heeft natuurlijk óók een Nederlands paspoort en daar moet ze gewoon op reizen. Ook al krijgt ze volgende week op Schiphol een nieuwe. Dat de secretaresse een paar luttele weken voor ons vertrek naar Cuba met dit advies kwam vind ik onvergeeflijk. Mark heeft zich er later mee bemoeid en ‘ineens’ kon Inden wel op haar nieuwe Nederlandse paspoort reizen en kreeg ik duizend welgemeende excuses. Volgens Mark draaien dit soort beslissingen van het bedrijf alleen maar om geld. Ik weet niet wat er met ons gebeuren gaat daar bij de douane op Cuba. Onze verblijfsvergunningen van México zijn verlopen, de begeleidende brief bevat oude paspoortgegevens. Ik las van een Cuba-reiziger dat zijn Westerse spulletjes bij de douane al uit zijn koffer gestolen waren. Onze backpacks worden opgevuld met tandpasta tubetjes, pennen, zeepjes en oude spijkerbroeken voor de gezinnen waar we verblijven. Laten we hopen dat al deze goedbedoelde spulletjes in de juiste, eerlijke handen terecht komen van waar ze voor bedoeld zijn.

Het regenseizoen is volop aangebroken en dat betekent voor ons bijna dagelijks tropische regenbuien met onweer dat je uit de bergen aan hoort komen rollen. Ik vind dat natuurgeweld geweldig. De regen start altijd als het donker is of vlak voordat het donker wordt. En dat is vroeg in de avond of laat in de middag, net zoals je het noemen wilt. De zon gaat hier het hele jaar voor zeven uur onder. Heel anders dan in Nederland waar je het zomerseizoen herkent aan de typische lange zomeravonden. Wij zijn onze koffers aan het pakken om ruim een week naar Breda te gaan. Op de heenweg hebben we alleen onze kleding mee, cadeautjes voor de gastvrije vriendinnen waar we allemaal mogen logeren en flink wat spullen van Vera, de Nederlandse uitwisselingsstudent uit México. Ze had in een jaar tijd flink wat (school)spulletjes verzameld en wij nemen nu een deel voor haar mee naar Breda. De volle verhuisdoos die ze ons via een pakketdienst stuurde is drie keer terug gestuurd geweest door allerlei miscommunicatie tussen haar gastmoeder, Vera, de pakketdienst en mij. Een dag voor ons vertrek hebben we eindelijk de doos in huis staan. Efficiëntie kennen ze hier niet in México. De meiden en ik hebben alle vier een kleine gevulde koffer (of backpack) in een lege grote koffer gestopt. Die grote koffers zijn voor de terugweg. Gevuld met boodschappen voor een heel jaar, veel boeken en tijdschriften en wat nieuwe kleding reizen we terug. Ik ben de laatste wassen aan het draaien voordat we vertrekken. Als ik een greep uit de wasmand met wit wasgoed wil doen zie ik een groen koppie uitsteken tussen de lakens. Met piepkleine zwarte oogjes die me vriendelijk aankijken. Door de vele regen is dit reptieltje onze wasruimte in gesneld om te schuilen. De deur naar de patio staat namelijk altijd open. Het onverschrokken kikkertje vond een volle wasmand met heerlijk droge lappen. Ik laat hem lekker zitten en hij houdt me goed in de gaten terwijl ik de wasmachine nu dan maar met gekleurde was vul. Ik hoop dat dit moedige kikkertje zijn avontuur overleeft met twee katten in de buurt. Wekelijks vinden we dode of bijna dode salamanders met felblauwe buikjes in huis.

donderdag 19 juni 2014

Concierto

Goud en edelstenen zijn er genoeg, maar een verstandig woord is zeldzaam.
- Spreken 20:15

Otra! Otra!” roepen we in koor. “Nog één, nog één!”. Ik sta in de miljoenenhoofdstad Ciudad de México en mijn klasgenootje Magda (uit mijn yoga klasje) treedt op voor zo’n vierhonderd fans. We applaudisseren zo hard dat onze handen er zeer doen van doen en vanuit andere hoeken van de grote concertzaal hoor ik “Vamos!” roepen. “Kom op!” Magda is een bewonderd zangeres en zingt covers van andere bekende zangers zoals Andrea Bocelli, Whitney Houston en Il Divo. Om het te maken in zo’n miljoenenstad moet je wel een beetje goed zijn. Ze zingt én danst werkelijk prachtig en ziet er ook wondermooi uit in haar glinsterende strakke pak met een soort boa om haar nek. Haar kapsel helemaal wijd geföhnd en geblondeerd. Echt een diva. Zo ziet ze er normaalgesproken niet uit ’s ochtends vroeg op yoga les…. Haar stem is me ook niet meteen opgevallen bij het zingen van de mudra Ohm… Ze blijkt een gevierd zangeres: haar CD’s liggen landelijk bij warenhuis Sanborns te koop en haar optredens zijn op YouTube terug te vinden. En daarom zijn we onlangs met twee reisbussen vol fans vanuit Puebla afgereisd naar de hoofdstad om haar concert bij te wonen. Het is heel raar om iemand die je van heel dichtbij kent ineens op een podium te zien schitteren. Met mijn andere drie klasgenootjes geniet ik van haar stem en performance. We dansen en zingen spontaan mee. Vooraf hebben we vier uur in de bus gezeten om er te komen, dus we hebben er ook wel wat voor over gehad. Het was de lange reis waard. Ik heb veel gelachen met mijn yoga juf die tevens een heel goede vriendin geworden is. Magda had ons die avond opgemerkt in het publiek. We kregen later de hartelijke groeten van haar vanuit de kleedkamer. De volgende ochtend, na slechts drie uurtjes slaap!, vertrok ik voor het volgende concert. Ditmaal van onze jongste dochter. Maren had een chique zwart jurkje aan, een chique knotje in haar haar en was een beetje zenuwachtig. Fluit mee, twintig sandwiches mee om te delen na het schoolconcert en papa en mama in haar kielzog. In het auditorium zongen zo’n honderd 4th graders met hun kinderstemmetjes allemaal zoete, lieve liedjes voor alle papa’s en mama’s in de zaal. Met bijzonder toegewijde muziekleraar Patricio die hen enthousiast begeleidde in het Engels en Spaans. En af en toe die trotse blik van ons kind als ze onze kant op keek en wij onze duimen ophoog staken. Een erg Amerikaans, maar ook onvergetelijk schoolconcertje.

Het is nog maar een paar minuutjes voordat de eerste WK voetbalwedstrijd van México begint en iedereen is erg ongeduldig op de weg. Ze houden het bijna niet meer! Er wordt onrustig getoeterd in auto’s en ik hoor door de openstaande ramen van café’s en barretjes waar ik langsrijd het voorspel van de voetbalwedstrijd galmen. Ikzelf heb deze ochtend helemaal geen haast. Ik ga namelijk rustig mijn wekelijkse boodschappen doen bij de supermarkt. En op dat moment in de drukke straten wist ik nog niet hóe rustig dat zou zijn. De normaalgesproken bomvolle parkeerplaats is zo goed als leeg. Als ik de deur binnenloop, loop ik recht tegen een enorm flat screen aan. Daarna zie ik nog zeker een tiental meer van deze grote televisieschermen door de supermarkt verspreid. Bij de vleesafdeling tussen de karbonades, bovenop een stapel uitgestalde afgeprijsde frisdrankflessen, zelfs tussen de shampooflessen en make-up staat er één op een counter en op veel hoeken van de kruidenierspaden ook. Achter de kassa’s staan er meerdere naast elkaar opgesteld. Ik hoor toeschouwers tijdens mijn rondje in de supermarkt enthousiast juichen maar ook teleurgesteld roepen. Mexicanen kijken la Copa Mundial de futbol niet thuis met vrienden, maar buiten de deur. In elke foodcourt van een winkelcentrum staat een enorm scherm, in elke grote fastfood keten ook . Elke wedstrijd wordt zelfs in de bioscoop uitgezonden! Diezelfde middag speelt Nederland ook en ik verwacht niet veel animo. Maar…wat heb ik me daarin vergist! Dezelfde onrust breekt op straat uit vlak voordat de wedstrijd ’s middags begint. En het regende WhatsAppjes van Mexicaanse vrienden en kennissen op mijn telefoon toen de stroom doelpunten voor Nederland op gang kwam! Nederland is favoriet hier in México. In de Wallmart verkopen ze zelfs oranje voetbalshirts en bij de sportzaak een Nederlandse voetbal. Op de dag van de tweede Mexicaanse WK wedstrijd zijn de schoolkinderen allemaal een half uur eerder uit zodat iedereen op tijd achter een televisiescherm kan zitten. Inden mag de dag erna zelfs de Nederlandse wedstrijd tijdens Engelse les kijken met de klas. Iedereen neemt wat lekkers mee. Sport verbroedert. Op straat worden bij de stoplichten Mexicaanse tenues en shawls verkocht om aan te trekken tijdens de wedstrijden. En als je dan hier een willekeurig iemand vraagt of México kans maakt om in de finale te komen is het logische antwoord: “Neeeeee…!”

vrijdag 13 juni 2014

Gulle gevers

Zoals een rechtgeaarde vrouw omgaat met haar enige, geliefde kind, zo dient een rechtgeaard mens om te gaan met alle levende wezens, overal.
- Sopaka

Gulle gevers… wij Nederlanders staan er niet om bekend. Toch is een fooi geven in veel landen gebruikelijk en ook gewenst. Zeker hier in México. Maar niets zo ingewikkeld als het geven ervan. Het is immers een vrijwillige bijdrage om je blijk van waardering weer te geven. Hoeveel geef je dan? En waar en wanneer moet je fooi geven? Voor mijn gevoel geef je hier werkelijk aan alles en iedereen fooi en ook gewoon altijd. Geen twijfel mogelijk. Als ik voor mijn wekelijkse gang naar de supermarkt ga, dan gaat dat ongeveer zo. Ik parkeer mijn auto en loop naar de glas- en plastic containers om alle lege flessen in te gooien. Een mannetje op de parkeerplaats wil de tassen en het volle krat graag voor me dragen en hij wil het ook voor me erin gooien. Daar hoort echter een fooi bij. Vervolgens loop ik mijn rondje door de supermarkt en achter de kassa staan pubers je boodschappen in te pakken in onnodig veel plastic tasjes. Dan moet ik altijd heel snel zijn om dat te voorkomen, omdat alles in mijn boodschappenkrat en grote Hollandse shoppers gaat. Voor het inpakken geef ik de scholier een fooi. Dan loop ik met mijn volgeladen winkelwagentje naar de uitgang waar een heel leger aan mannetjes staat die heel graag een centje willen verdienen. Als ik er zin in heb laat ik zo’n mannetje mijn kar naar de auto duwen. Hij laadt mijn tassen achter in mijn auto en ik geef hem een fooi. Hij fluit nog even als ik achteruit de parkeerplaats af rijd en neemt dan mijn lege winkelwagentje mee. Overal waar ik een parkeerplaats af rijd staat zo’n vent met zo’n mallotig fluitje keihard en heel irritant te fluiten. Je kunt heel makkelijk een hekel krijgen aan deze mannetjes. Bovendien kan ik prima zelf de parkeerplaats af rijden. In restaurants geef je standaard tien procent fooi, want mij is verteld dat de obers nauwelijks een salaris krijgen voor het serveren. Ze leven van de fooien. Maar het is goed opletten, want we hebben meerdere malen meegemaakt dat de tien procent al in het eindbedrag opgenomen was en dan betaal je ongewild twee maal een fooi. Dit is officieel verboden in México en zo kwam het een keer dat Mark de restauranthouder erbij riep, omdat de fooi inclusief was en de ober met pen nógmaals een tien procent fooi uitgerekend had en er veel roeptekens op de bon bij getekend had. Dat was de ober zijn laatste avondje in dat visrestaurant, want hij werd op staande voet ontslagen - waar wij (tot onze grote schaamte) bij stonden. Vaak staat er in het toilet van een bar of restaurant iemand die je een stukje toiletpapier aangeeft en na het handen wassen nogmaals een papieren handdoekje en deze ook weer voor je weg gooit. Deze persoon geef je natuurlijk óók een fooi. Fooi moet je verdienen vinden wij Nederlanders, maar hier in México is het vaak noodzaak. En ze verdelen graag het werk en dus ook de fooi. In de slagerij zou je bijvoorbeeld een fooi kunnen geven aan de man die je vleeswaren snijdt en het voor je naar de kassa draagt, om vervolgens de jongen die met jouw vleeswaren ingepakt in een tasje op je staat te wachten wéér een fooi te geven. En dan buiten bij je auto staat de snuiter met het fluitje op je te wachten die je nóg een fooi geeft. En dat allemaal voor een schamele anderhalf ons rosbief!

Mexicanen vind ik absoluut gulle gevers. Op kruispunten staan altijd mensen te bedelen wanneer auto’s staan te wachten voor het stoplicht. Ook gehandicapten of gelukszoekers vanuit Latijns-Amerika op weg naar The States houden hun hand op. De laatsten zijn illegaal meegelift op het dak van een trein en hebben een slaapzak op hun rug, want ze slapen ’s nachts buiten. Sommigen doen nog iets voor de muntjes zoals een acrobatische truc of muziek maken, maar velen bedelen gewoon door op je autoraam te kloppen en hun hand op te houden. Ik heb standaard een portemonneetje in mijn auto met veel losse peso’s voor dit soort gevallen. Maar ik zie vaak ook het raampje van de auto voor me open gaan en er een hand uit steken met bakjes yoghurt, een half op gegeten broodje van de Subway of flesjes water (aangebroken of niet). Gulle gevers dus. Boeddha drukte zijn volgelingen steeds op het hart te leven vanuit een liefdevolle vriendelijkheid voor iedereen. Deze vriendelijkheid is in mij en jou ook potentieel aanwezig en kun je zelf ontwikkelen om een positiever, opener, geduldiger en hulpvaardiger persoon te worden. Het is mooi om te ervaren dat Mexicanen kwetsbare mensen echt zíen. Zo krijg ik van school regelmatig de vraag bloed te doneren van een bepaalde bloedgroep. Dat is dan bedoeld voor een leerling, juf of een familielid van een leerling. Ook krijg ik zo nu en dan vanuit school de vraag te doneren voor iemands opgelopen ziekenhuiskosten. Of er worden donuts verkocht op het schoolplein en de opbrengst gaat naar de gedupeerde. Eerst moest ik erg aan wennen aan deze veredelde vorm van bedelen, maar wetende dat verzekeringen hier een maximum hebben en mensen dan de ongewoon hoge kosten niet meer kunnen ophoesten stemt me milder. En ik ben telkens verbaasd over de grote hoeveel geld dat er opgehaald wordt. Is het geen fijn gevoel wetende dat als je zelf onverhoopt in grote nood zou komen te verkeren, er een gemeenschap van de school achter je staat om je te steunen? Ook het milieu en de natuur krijgt meer dan voldoende aandacht. Er wordt veel aan bewustwording gedaan op school: bewustwording van de planeet waar je op leeft en waar je zelf verantwoordelijk voor bent. Er worden regelmatig door leerlingen goedbedoelde projecten opgestart. Dat begint al op de lagere school en wordt steeds professioneler in de loop van de studiejaren. México heeft helaas een verschrikkelijk slecht imago, maar ik ben er van overtuigd dat het gros van de Mexicanen diep in hun hart hulpvaardige, warme mensen zijn.

donderdag 5 juni 2014

Tranen

People were created to be loved
Things were created to be used
The reason the world is in chaos
Is because things are being loved
And people are being used


Kippenvel. Het volkslied wordt gezongen door zeker 1500 leerlingen in gala tenue, het orkest speelt, iedereen staat rechtop en houdt zijn rechterhand voor zijn borst. De twee vlaggen worden bijna met militaire precisie aangeboden aan twee leerkrachten. Het Amerikaanse volkslied wordt gezongen na de Mexicaanse en dan houd ik het niet meer. Mijn tranen beginnen op te wellen. Eenmaal per jaar wordt er een grote ceremonie op school gehouden waarbij alle klassen van kleuters tot de bijna afgestudeerden bij elkaar komen. Van piepkleinste peutertjes tot lange, behaarde mannelijke studenten. Er wordt tijdens deze jaarlijkse ceremonie een vlaggenparade gehouden. En dat speelt zich nu voor me af. Ik sta hier met mijn fotocamera in de hand op de binnenplaats van de school en voel allerlei emoties opborrelen. Het feit dat Anthe hier met de Nederlandse vlag paradeert en haar naam omgeroepen wordt door de speakers, “¡Anthe Donelle Rippens de Holanda!”, doet mijn hart vullen met trots. Trots op Anthe die hier volgend jaar als senior zal staan met een stoer knalrood Amerikaans High School jack aan om afscheid te nemen van haar school. Trots dat onze drie meiden hun opleiding hier in het Spaans vervolgd hebben. En overal ter wereld weten te aarden. En toch ook wel trots op onze Nederlandse vlag. Daar heb ik normaal gesproken niet veel mee, maar op zo’n groots officieel spektakel zoals deze ceremonie, het WK voetbal of desnoods het Eurovisie songfestival voel ik trots. En er stromen tranen. Ik voel dankbaarheid. Dankbaarheid dat wij überhaupt hier in México op deze school mogen zijn. Ook nog allemaal in blakende gezondheid. En gelijktijdig dankbaar dat onze wiegjes in Nederland (en de US) mochten staan waardoor wij alle mogelijkheden van de wereld hebben gekregen. We zien hier de enorme verschillen in kansen afhankelijk van je huidskleur of zelfs de kleur van je ogen. De wereld ligt aan de voeten van onze jonge dochters die drie talen vloeiend spreken. Maar ik voel ook pijn in mijn hart voor het naderend afscheid volgend jaar. Afscheid van onze heerlijke tijd in México en tegelijkertijd afscheid van Anthe’s middelbare schooltijd. Van haar kind-zijn. Maandag is ze zestien jaar geworden. (zie ons fotoalbum) Ze gaat over een jaar eerst werken, hard sparen en daarna reizen rondom de wereld. Ons kind! Om daarna aan een (buitenlandse?) universiteit te gaan studeren. Dat betekent ook een beetje afscheid van ons complete gezin met drie meiden. Dat wil ik helemaal niet. Ik wil een muurtje om ons gezinnetje bouwen. Dit gaat allemaal door me heen terwijl ik betraand als toeschouwer aan de zijlijn van dit spektakel sta te kijken. Ik krijg een schouderklopje van iemand, een omhelzing, een begripvolle blik wordt uitgewisseld. Mijn lieve vriendinnen maken het onbedoeld eigenlijk nog zwaarder. Als ik Mark nadien een WhatsApp’je stuur krijg ik een praktisch antwoord terug: ”Gelukkig heb je nog een jaar om aan dit idee te wennen!”

Hartverwarmend. Een bloednerveuze papa met zijn dochter aan de arm. Het zonnetje schijnt door de wolken en we staan voor een geweldig mooi oud kerkje dat van buiten helemaal betegeld is met authentieke talavera tegeltjes. Luis staat op het punt om zijn enige dochter weg te geven voor het altaar. (zie ons fotoalbum) Ana woont in Barcelona en is speciaal met haar bruidegom overgevlogen om de kerkelijke dienst in haar geboorteland te houden. Met haar vader, met ons en met haar familie. En Luis is zo verschrikkelijk nerveus! Hij is maanden geleden van een trapje gevallen en heeft daarbij acht hielbeentjes gebroken. Hij kan nog steeds geen schoenen aan, nog steeds niet lang op zijn benen staan en kan helaas geen langere afstanden lopen. Hij heeft veel geoefend om dit stukje naar het altaar door de volle kerk met Ana aan zijn arm te lopen. In zijn andere hand zijn stok. Mark en ik zijn er heel dichtbij getuigen van, omdat we te laat bij de juiste kerk arriveren - er zijn er meer dan 70 in Cholula! – en daarom bij de ingang van de overvolle kerk wachten. Tijdens het diner geeft Luis een prachtige speech voor het bruidspaar en de bijna driehonderd gasten waarbij hij een quote van Albert Einstein leent die Einstein ooit schreef aan zijn enige dochter. Mark bekijkt het vanuit de ogen van een papa met drie dochters. Luis heeft heel mooie, emotionele woorden voor zijn dochter. Later opent hij de dans met Ana. Zij veel groter dan hem. Hij ziet er breekbaar uit met zijn stok, maar het beeld raakt je. Ze krijgen een groot applaus. Mark en ik genieten van deze grootse Mexicaanse bruiloft . Gehouden op een grote hacienda met een enorme tuin er omheen. Veel vrouwen dragen prachtige lange felgekleurde gewaden. Vrijwel alle dames zijn naar de kapper geweest (ik ook) en dragen hoge hakjes. Er wordt gedanst vanaf vijf uur in de middag tot diep in de nacht. Rond tien uur worden er voor de hooggehakte dames slofjes uitgedeeld. Zo kunnen we weer uren verder dansen op onze blaren. Mark en ik hebben écht genoten van dit uitbundige Mexicaanse feest. En zijn heel opgetogen dat we getuigen mochten zijn van dit belangrijke moment in het leven van onze vrienden Luis en Susana.