Looking into your eyes...celebrating my B-day!

JARIG!
‘Forced into recovery, a choice no longer yours’

- Floor Jansen

Vandaag is m’n geboortedag. Ik kan niet ontkennen dat deze verjaardag anders voelt dan anders. Deze dag heeft meer betekenis gekregen voor mij. Iets met dat ik gezond ben en dat het niet vanzelfsprekend is dat ik deze verjaardag vier. Ik vond mijn verjaardagen vroeger eigenlijk helemaal niet bijzonder en heb mijn verjaardag meer jaren niet dan wel gevierd. Natuurlijk vierden we thuis tijdens mijn jeugd mijn verjaardag. Ouderwets met visite, ik mocht kiezen wat we gingen eten, een feestje met mijn vriendinnetjes en op school trakteren. Toen onze eerste dochter werd geboren en wij naar het buitenland verhuisden ben ik geloof ik gestopt met het vieren van mijn eigen geboortedag. Kinderverjaardagen zijn zoveel leuker en feestelijker. Kinderen genieten zo van het krijgen van cadeautjes en aandacht. Zo zijn de tradities in ons jonge gezin ontstaan om verjaardagen te vieren. De avond vooraf de huiskamer versieren met slingers en ballonnen, wakker zingen in de ochtend, cadeautjes op het grote bed, luid zingen terwijl de jarige job de kaarsjes op de taart uitblaast. Afhankelijk in welk land we woonden hadden we wel of geen verjaardagsvisite. Een kinderpartijtje was er altijd. Soms heel erg groot. Vaker waren we op reis tijdens verjaardagen. Voor mijn verjaardag was bezoek overbodig en gedoe, alleen met ons gezinnetje vieren was meer dan voldoende voor mij. Mijlpalen heb ik trouwens wel altijd uitbundig gevierd. Mijn vijfentwintigste verjaardag bijvoorbeeld in ons huisje in Amsterdam. Het huis stond he-le-maal vol met (rokende) jongelui. Ik was toen ook net afgestudeerd, dubbel feest. Onze fietsen die normaalgesproken in de lange hal stonden hadden we voor de gelegenheid buiten geparkeerd. Toen we de laatste gasten ‘s nachts uitzwaaiden was m’n opoefiets - met een opvallend hippie-achtig zelfgehaakt lapje om de stang en gele badeendjestickers op de zwarte jasbeschermers - gestolen. Ik had die degelijke fiets nog van m’n ouders gekregen, voor de middelbare school. Daarna heb ik nog lang op z’n Amsterdams op een gestolen, gammele fiets (overgekocht van een drugsverslaafde op het Rembrandtplein) gereden. Mijn veertigste verjaardag vierde ik met een vriendinnetje die ook veertig werd, met een groots feest in een bar in het centrum van Madrid waar we destijds woonden. We kregen toen ieder een olijvenboom in een pot van onze groep vriendinnen. 

Ook mijn vijftigste verjaardag vierde ik met een geslaagd groot (dans)feest - samen met mijn lief die ook vijftig werd - in een afgehuurde bar in ons dorp. Met een DJ en catering. Niet wetende dat de daaropvolgende drie verjaardagen tijdens de pandemie vielen. Nu word ik vierenvijftig jaar en wil ik graag vieren dat ik een jaartje ouder heb mogen worden. Juist nu. Allereerst vierden we het met ons gezin op zondag. Mijn lief is namelijk maandag voor een werkreisje naar Denemarken vertrokken. Onze meiden kwamen zondag alledrie thuis. We hadden een fijn restaurant gereserveerd waar we meer dan drie uur genoten hebben. Alles ging langzaam precies zoals ik het wilde. Geen haast. Lekker genieten van elkaars gezelschap en de lunch. Een lach en een traan. Ik ben enorm verwend met twee activiteiten als cadeau. Verrassing genoemd in een volgeschreven kaart van mijn lief die ik mocht voorlezen. Vaak met een pauze omdat ik door mijn tranen de letters niet meer kon lezen. Wederom een tranentrekkende kaart van onze dochters vol liefde en warmte. Een massage van onze meisjes cadeau en een ‘moeder-dochters weekend met een shop tegoed in een vreemde stad’ van m’n lief. Deze dinsdagochtend, op mijn daadwerkelijke geboortedag, werd ik heel lief wakker gezongen door de enige andere persoon in huis: middelste dochter. Ze bleek ook de huiskamer feestelijk versierd te hebben. Ik heb een handjevol vriendinnen thuis uitgenodigd voor een lekker stukje taart, een kop thee en later een glaasje bubbels. Niet uitbundig, maar om even stil te staan bij wat er tijdens mijn afgelopen, veelbewogen levensjaar gebeurd is. Ondanks dat ik mijn onschuld en vertrouwen in mijn lijf wat kwijt ben geraakt gaan we met champagne proosten op mijn gezondheid en dat ik een nieuwe kans heb gekregen. Onze dochters komen eind van de middag ook thuis om met mij gezellig te dineren. Dat wordt een huiselijk meidenavondje eindigend met een mierzoete film.

My new hairlook

OPNIEUW OP KOERS
‘Vier je rafelrandjes: omarm de dingen die je meemaakt, ook als het moeilijke dingen zijn.’

- Hanna Verboom

Sinds haren wassen onder de douche een ding werd in mijn leven, ben ik ook niet meer naar de kapper geweest. Dat is dus vanaf mijn operatie in oktober. Vijf maanden geleden inmiddels. Op een fotootje zie ik dat mijn lange haar lijzig wordt. Tijd voor een bezoek aan de kapper. Nu de huid op mijn hals aan de buitenkant mooi hersteld is en er ook weer gezond uitziet, dúrf ik het ook. Eerder wilde ik niet het risico lopen dat de kapster per ongeluk met haar kam - of nog erger met haar schaar! - per ongeluk mijn kwetsbare hals zou aanraken. Ik vermeed behoedzaam de kapsalon. Afgelopen winter kamden onze dochters vaak mijn haren nadat ik een douchebeurt had genomen. Als een lief cadeau. Heel behoedzaam. Voor de zekerheid hield ik altijd een klein handdoekje tegen mijn geblesseerde hals. Zo koud in de winter om nat haar op te laten drogen aan de lucht. Dus föhnden de meisjes na het douchen ook meteen mijn lange haren. Heerlijk. De laatste twee maanden zat de haarborstel na een kambeurt helemaal vol met lange grijze haren van mij. De eerste keer schrok ik er enorm van. Ik had wel gemerkt dat mijn donkergroene wollen winterjas vaak lange grijze haren op de schouders en rug had plakken, maar dacht daar niks bijzonders van. Op de donkere houten vloer in huiskamer lagen ook steeds overal lange, lichte haren. Bijna niet tegenop te stofzuigen. Tijdens het bezoek aan mijn behandelend arts in het ziekenhuis vroeg ik haar of het haarverlies met mijn behandeling te maken kon hebben. Dat bleek inderdaad zo te zijn. De haren die in het licht van de stralenbundel vielen zouden kunnen uitvallen. Dat gebeurde bij mij pas nadat ik gestopt was met die behandeling. Godzijdank groeien ze ook weer aan! Wanneer ik met mijn vingers op die plek checkte voelde ik een raar glad aanvoelende hoofdhuid. Dochterlief keek eens goed naar mijn hals, aan de achterkant bij mijn haargrens. Inderdaad, er was een stuk haargroei weg… Even slikken. Ik liet jongste dochter er ook goed naar kijken en zij zag dat er op een andere plek al babyhaartjes terug kwamen groeien. Dat deed mij wel wat. Gelukkig ben ik bedeeld met een flink stevige bos haar. Om mijn haar weer voller te laten lijken liet ik er wel bijna twintig centimeter afknippen. Laagjes erin zodat mijn haar weer wat slag krijgt. Door de lengte was het te zwaar geworden en viel het slap naar beneden. Wanneer ik nu in de spiegel kijk ben ik weer tevreden met mijn haar.

Zo maak ik stapjes om weer opnieuw op koers te komen na alles wat ik meegemaakt heb. Ik ga twee keer per week naar oedeemtherapie waar mijn hals en littekens gemasseerd worden. Ze brengt tape aan dat er voor zorgt dat vocht via andere lymfeklieren afgevoerd kan worden. Zo krijg ik weer een mooie kaaklijn. Ik volg vier keer per week een yogales. Om mijn geest te voeden en om mijn spieren aan te laten sterken door oefeningen op de yogamat. Afgelopen week sprak mijn yogajuf in de les over harmonie en dat opende ineens mijn ogen. Van kinds af aan zocht ik harmonie. Ik zocht weinig de confrontatie op, juist om harmonie te bewaren. Harmonie voor mijn omgeving dus. Niet harmonie voor mezelf. Ik maakte keuzes omdat anderen dat van mij verwachtten. Niet perse mijn eigen keuze. Ik slikte vaak mijn mening in om de vrede om me heen te bewaren en daarbij rende ik mezelf voorbij. Wat een eyeopener tijdens deze yogales. Hoe leef je dan in harmonie met jezelf? Precies het omgekeerde van wat ik altijd deed. Niet je ergernis voor je houden, niet je misgenoegen inslikken. Niet rekening houden met de mening van een ander en al helemaal niet over je grenzen gaan. Ik was teveel op harmonie in mijn omgeving gericht, in plaats van in mezelf. Weinig compassie voor mezelf. Niet lief genoeg voor mezelf. Geen keuzes maken die perse goed voor mij zijn. De tong staat voor jezelf uitspreken. Misschien is het dan niet geheel toevallig dat juist mijn tong ziek werd? Als ik harmonie wil beleven in mijn lijf zal ik mezelf meer moeten leren uitspreken en juist niet mijn mening inslikken. Ik kan nog meer vertrouwen op mijn intuïtie, een intuïtie is feilloos. Dit bén ik en hier sta ik voor. Hoe vaak nemen we niet een rol aan in gezelschappen, passen we ons aan omdat we onszelf niet durven te zijn? Zo raak je steeds verder verwijderd van wie je dan wel bent. Ik probeer steeds vaker gewoon te zeggen hoe ik me voel, waar ik over twijfel of dat het gewoon even niet zo goed gaat. Mijn kwetsbare antwoord zet een ander namelijk ook aan het denken. Ik heb gemerkt dat het meer verbinding oplevert met de mensen om me heen waardoor ik meer ga voelen dat ik mag zijn wie ik ben, met mijn eigen rafelrandjes. 

Visit in January 2023

ZONDER STEM, ZONDER WOORDEN
Mijn hart past om jou heen.

- Lenette van Dongen

Dikke sneeuwvlokken zie ik langs het glas-in-lood-raam op zolder naar beneden dwarrelen. Lekker warm in bed, net wakker. Ik houd zo van een witte wereld. Het maakt deze bijzondere dag extra speciaal voor mij. Ook bijzonder dat het vandaag Vrouwendag is. Vandaag is namelijk het afscheid van een uitzonderlijke vrouw. Afscheid van mijn cliënte waar ik het aller-langst heb gewerkt. Ruim zes jaar. In het begin woonde ze vlakbij het centrum van Breda en kwam ik drie keer per week bij haar langs. Ik hielp haar met boodschapjes, met voorbereiden van de warme lunch en bracht haar met de auto wekelijks naar kapster Henny. Die bezoekjes wilde ze met de auto, want haar net gekapte haren mochten niet door de war of nat worden. Bij regen droeg ze een ouderwetse plastic kapje en bij wind droeg ze een haarnetje, zo antiek dat ik ze op het eind nergens meer voor haar kon kopen. Toen ze op haar tweeënnegentigste met haar fiets viel kon ze door de blessure plots niet meer zelfstandig wonen en verhuisde ze naar een noodplekje in een dorp zo’n half uur rijden van Breda. Ik bleef haar wekelijks zien in dat verzorgingstehuis. Drie keer per week was nu niet meer nodig, gezelligheid werd een doel op zich. Ons wekelijks ritje naar gezellige kapster Henny op vrijdagmiddag verviel, in het verzorgingstehuis werkte namelijk een huiskapster. Samen lopend boodschappen doen hoefde ook niet meer, ze at in het verzorgingstehuis. Het kwam nu neer op een gezellig bezoek met een kop thee beneden in het tehuis. Of we wandelden naar het dorpspleintje en dronken daar een kop thee met regelmatig een gebakje erbij. Haar geheugen was zo goed. Ik hing aan haar lippen wanneer ze oorlogsverhalen met me deelde. Ze ging tijdens de hongerwinter - zestien jaar oud, haar vader was net overleden - met de kinderwagen van haar jongste zusje en een lege pan erin naar de gaarkeuken om soep te halen. Haar jongere broertjes en zusjes werden door de kerk uit huis geplaatst. Haar moeder kreeg na de oorlog tbc. Mijn cliënte is heel jong gaan werken als conductrice (waar ze veel fooi kreeg op de lijn Hilversum-Amsterdam) en niet als naaister wat haar moeder graag wilde. Naaisters werden oude vrijsters en dat wilde ze niet worden. Haar man leerde ze kennen toen hij uit Indië voor dienstplicht terugkwam. Hij hoorde haar stem zonder haar te zien en besloot dat hij met haar ging trouwen. En zo geschiedde. Ze hebben drie kinderen gekregen. Het noodplekje na haar fietsval was in een grootschalig verzorgingstehuis dus toen er eindelijk, na ruim een jaar wachten, een fijne plek vrij kwam in een piepklein verzorgingstehuisje in een oud kloostergebouw verhuisde ze voor de laatste keer. Nog geen kwartiertje rijden van mijn huis. 

Ik bleef haar wekelijks bezoeken. Een wandelingetje met de rollator buiten om het klooster. Een klein boodschapje bij de banketbakker. Al snel ontdekten we een kaas- en notenboertje waar we elke vrijdag samen een kop thee of koffie dronken. Eigenaar Colin wond ze al snel om haar vinger. Hij kwam altijd een praatje maken bij ons aan tafel. Hij liet ons meeproeven om een keuze te maken tussen de koekjes die bij de koffie geserveerd zouden worden. Hij trakteerde ons op een gebakje wanneer we een paar keer niet geweest waren en hij ons zo gemist had. Onze stamkroeg noemden we het liefkozend. Ik kon altijd enorm met haar lachen. Ze had een geweldige humor. Ze was heel goed met taal. Daarom was het extra zwaar dat juíst zij afasie kreeg na een hersenbloedinkje, in januari. Ze kwam moeilijk uit haar woorden. Ondanks dat ik aan het herstellen was van mijn operatie bracht mijn lief mij naar haar toe. Ik zonder stem en zij zonder woorden. We hielden elkaar’s hand vast. Drie dagen voor haar overlijden werd ik door haar kinderen gevraagd afscheid te komen nemen. Ze had weer een hersenbloeding gekregen en kon niet meer lopen. Ze deed haar ogen niet meer open. Ik zat naast haar bed, hield haar hand vast. Ik wist dat ze voelde dat ik er was. Ik praatte tegen haar. Ze probeerde af en toe een stootje geluid uit te brengen. Haar handen reageerden op mijn woorden. Ze is overleden met een flinke dosis morfine. Zesennegentig jaar oud. Het duurde lang voor haar. ‘Ze willen me daarboven niet hebben’ zei ze regelmatig. Of ‘Ik kan de trap naar boven nog niet vinden’. Op haar informele afscheid laten de verhalen van haar kinderen, kleinkinderen en oudste vriendin Leny me voelen wat een veelbewogen leven ze had geleid. Haar jongste zusje Ans is ook op het afscheid. Ik had mijn cliënte jaren geleden een keer naar de omgeving van Nijmegen gereden, naar Ans. Ik zou daar anderhalf uur in de buurt gaan wandelen en de zussen zouden zo quality time samen hebben. Ans stond erop dat ik bleef. In haar prachtig karakteristieke tuin aten we versgebakken appeltaart. Ans droeg een mutsje, ze was kaal van de chemo. Ik voelde me bezwaard om te blijven lunchen, maar de zusjes wilden het perse. Zo aten we met z’n drietjes van de borden van hun ouders. Hun gedeelde oude herinneringen maakten de lunch onvergetelijk. Soms liet ik voor Ans een briefje achter als ik wist dat ze op bezoek kwam bij haar zus. Zij schreef mij er een terug. Soms belde Ans toevallig wanneer ik er was. Op het intieme afscheid loop ik op Ans af. Ik herken haar amper met een volle bos haar. We moeten allebei huilen. Ze had mijn geschiedenis al vernomen via haar zus. Zo lang we praten houdt ze me mijn handen vast. Tussen de getoonde fotocollage zit een foto van mij en mijn cliënte op een duofiets. Ik word tijdens een speech bedankt en er wordt opgemerkt dat ik zoveel betekend heb voor haar. Heel mooi dat ik dit voor haar heb kunnen doen. Betekenisvol. Ze maakte zich het laatste half jaar zoveel zorgen om mij. Jammer dat ze nét niet meegekregen heeft dat ik genezen ben.

LOVE conquers all

VROUWELIJKE KRACHT
‘Ik dacht dat ik mijn vrouwelijke kracht kwijt was, maar door de klanken voel ik haar weer…’

- Marie-Claire van den Berg

“Mam, hij schreeuwde tegen me dat ik vandaag op papier moet bewijzen dat er één maand opzegtermijn is. En dat de kamer he-le-maal leeg gehaald moet worden.” Een telefoontje van jongste dochter uit Maastricht. Het is dinsdagochtend, de laatste dag van februari. Daarna dreigde de horror huurbaas dat ze goed moest oppassen anders zouden de boetes per dag opstapelen. Hij doelde op het betalen van de niet-bestaande tweede maand opzegtermijn. Na dit beangstigde telefoontje had ik gauw onze advocaat Wim gebeld om zijn bevestiging te vragen dat wij écht in ons recht stonden. Onze advocaat kent dit huurcontract op z’n duimpje want hij is met een rechtszaak bezig tegen deze huurbaas. Hij vindt het schandelijk dat de huurbaas zó tegen haar schreeuwde door de telefoon over iets dat geheel onterecht is. Dochter gaat komende maand uiteraard geen huur betalen. Ze had op het moment van het bedreigende telefoontje college op de universiteit en gelukkig stonden er meisjes bij haar. Eentje hield haar hand vast, dochter was best zenuwachtig, en zat snel op haar mobiel te zoeken naar bewijzen dat dochterlief in haar gelijk stond. Dochter schreeuwde net zo hard als hij terug dat ze in haar recht stond en heeft zélf het telefoongesprek verbroken. De zondagmiddag ervoor hadden we op haar kamer ingepakt in dozen en het bed uit elkaar geschroefd. Op maandagmiddag hadden we met een bestelbus de spullen overgeheveld naar haar nieuwe studio en een zitbank opgehaald uit een ander studentenhuis. Om te voorkomen dat de horror huurbaas ook de borg van deze dochter niet zou terug betalen heeft mijn lief dezelfde dinsdagmiddag mij en middelste dochter van huis opgehaald om spontaan voor de derde keer op rij naar Maastricht te rijden. Ik had een emmer met restant muurverf, een eerder gebruikt blik lak, vulmiddel voor gaatjes, kwasten en rollers klaargelegd. Ook een stanleymes om de nieuwe vloerbedekking in repen te snijden, kruiskoppen en schroevendraaiers om de gordijnen en plafondlamp te verwijderen, en een föhn en wasbenzine om het folie van het raam te peuteren. Het op en neer rijden kostte ons de meeste tijd. We hebben daar in ruim twee uur de boel aan kant gemaakt. Een meisje die vorige zomer uit dit huis verhuisde had destijds een boze brief van de horror huurbaas ontvangen met wat ze allemaal moest betalen of vervangen na oplevering. Dat lijstje had ze met ons gedeeld, we hebben alles af kunnen vinken. Het gaf ergens ook een goed gevoel. We hebben de hele kamer gestript precies zoals hij wilde. Spiegel van de deur gehaald en deur opnieuw gelakt, lamp van het plafond gehaald, boekenplanken van de wanden gehaald en alle gaatjes gevuld. Wanden opnieuw geschilderd en een IKEA kledingrek eruit gesloopt. Er bleef een kaal raam zonder vitrage, overgordijnen en raamfolie over en een kale houten planken vloer. De studentes hadden eerder gezamenlijk een hospiteeravondje georganiseerd waar vijf meiden op af kwamen. Er mogen van de huurbaas alleen Nederlandstalige meisjes wonen. Het uitgekozen meisje bleek toch een andere kamer gevonden te hebben. En zo ging het met nog drie meiden die allemaal op het laatst afzegden. Zelfs tot op de dinsdagavond dat wij aan het klussen waren belde nog een meisje af. Anders hadden we de aankleding over kunnen doen naar het nieuwe meisje. Helaas. De kamer staat nu leeg. Over twee weken verhuist een andere bewoonster  en staan er zelfs twee van de vier kamers leeg. De sfeer onderling in dat huis was altijd heel kil door het harde regime van de huurbaas. Wat een verschil met het nieuwe studentenhuis waar dochterlief nu woont. Een normale huurbaas. Jongens en meiden wonen samen. Ze koken en eten met elkaar in de grote keuken met eettafel. De stemming is zó anders!

Terwijl ik in de keuken thee voor mij en mijn yogajuf zet vertel ik haar mijn relaas. We komen erachter dat ik precies een half jaar in m’n medische traject zit. Ze vindt me zo dapper en moedig zoals ik er nu bij sta na dat al geweld wat me het laatste half jaar is aangedaan. Mijn yogajuf is  vanmiddag hier thuis voor een privé kaakyoga les. Samen gaan we ontspannen op onze matjes in de achterkamer zitten. Met kaakyoga maak je het bindweefsel losser rondom je kaken, schouders en nek. Ook je spieren op die plekken maak je soepel en sterk. Precies wat ik nodig heb na het trauma dat ik in dat gebied heb opgelopen. Ze leert me dat ik lief voor mezelf mag zijn maar ook juist lief moet zijn voor het trauma in mijn lijf. Ze leert me bewust te zijn van een goede lichaamshouding, die - naarmate het yogaproces vordert - steeds natuurlijker gaat aanvoelen. Op dit moment loop ik vaak met mijn schouders naar voren… Ik krijg van haar mogelijkheden aangereikt om te verzachten: fysiek én in mijn gedachten. Ze leert me mijn gezicht, kaken en hals te masseren. Met mijn vingers (in mijn mond) maar ook met een massagebal vlak langs mijn oren. Er gebeurt van alles met me. Soms laat ik mijn tranen gaan, er komt veel verdriet en medelijden voor mezelf los. Zij is zo lief met woorden. Ze zegt een paar keer dat ik heel mooi ben terwijl ik me nu helemaal niet mooi voel met de verdikking en een litteken in mijn hals. De slis die ik de ene dag wel en de andere dag niet heb. We doen oefeningen om mijn hoofd en nek te leren ontspannen met een band. Heerlijk om dat te ondergaan. Om vitale levensenergie te laten stromen. Ze laat een boekje achter met veel oefeningen. Ze adviseert me om een keer cranio sacraal therapie te doen om disbalans in mijn lijf te herstellen. Ondertussen zitten de poezen relaxt om ons heen en proberen we zoveel mogelijk in het huidige moment te zijn. Te verstillen. Niet bang om wat er nog gaat gebeuren en geen pijn uit het verleden. In het nu.