dinsdag 27 maart 2018

Bijtjes

I have a huge belief in the importance of bees, not just for their honey, which is a healing and delicious food, but the necessity of bee colonies that are vital to the health of the planet.
- Trudie Styler

Tijdens de autorit naar Puebla - om de kapper te bezoeken op de trouwdag van mijn vriendin - twijfelt ze hoe ze mijn vraag zal beantwoorden. Ze fluistert zacht tegen haar dochter dat ze het me gaat vertellen. Dat ze die zondag ervoor naar de bijenkasten waren gereden, niet ver van hun huis. Dat ze graag foto’s maakt van de bijen en dat ze haar handschoen daarvoor moest uittrekken… En dat ze gestoken was. Haar lijf zat heel snel daarna onder de bulten en haar lippen zwollen op. Ook haar keel waardoor ademen moeilijker werd. Gelukkig is haar man arts en hij snelde met haar naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis. Daar werd ze behandeld tegen de allergische reactie op de bijensteek. Schrikken zeg, zó vlak voor haar bruiloft! Op de laatste dag voor ons vertrek kregen we een rondleiding langs hun oude bijenkasten, de koninginneroosters en de nieuwe machine die de honing en nectar van elkaar kan scheiden. Het is hun gezamenlijke hobby. Ze vertelden ons over het leven van een bijenkolonie. Honing wordt natuurlijk gemaakt door een hele kolonie honingbijen. De bijtjes moeten hard werken om van nectar honing te maken. Eén bij maakt ongeveer 1/12 theelepel honing in haar hele leven! Bijen hebben nectar nodig om honing te maken. Nectar halen de bijen uit bloeiende bloemen. De vrouwtjesbij zuigt de nectar uit de bloemkelken. Ze slaat de nectar op in haar speciale honingzak. De honingzak staat met een klepje in verbinding met het spijsverteringskanaal van de bij. In de honingzak zitten speciale enzymen die complexe suikers van de nectar omzetten in eenvoudigere suikers. De honingzak is pas vol na ongeveer 150 tot 1500 bloemen bezocht te hebben! Zodra de honingzak van de bij vol zit, vliegt ze terug naar de bijenkorf. Eenmaal bij de bijenkorf, wordt ze opgewacht door andere bijen. Deze bijen nemen vanaf hier de nectar van de werkbij over. De werkbij braakt als het ware haar nectar uit in de mond van een andere bij. De andere bij kauwt en verteert de nectar verder tot honing. Wanneer de honing bijna klaar is, spuit ze de honing in een cel van de honingraat. Er zit alleen nog iets te veel vocht in de honing. De bij gaat daarom wapperen met zijn vleugels. Op deze manier verdampt het vocht uit de honing. De honing in de cel van de honingraat wordt niet direct gebruikt. De bij dekt daarom de cel af. Dit doet de bij met een propje bijenwas. De honing kan nu lang bewaard blijven. Ook de rest van de cellen van de honingraat worden op precies dezelfde manier gevuld. Ze zijn lang bezig om een hele honingraat te vullen met honing. Bijtjes maken honing zodat ze in de winter te eten hebben. Honingbijen maken meer honing dan dat ze zelf nodig hebben, omdat ze in de natuur regelmatig bestolen worden van een deel van hun honing. Bepaalde insecten, sommige vogels en zoogdieren kunnen niet van de honing afblijven. Wij eten thuis graag honing en kopen dit vaak lokaal langs de weg als we reizen. Deze keer in Mexico kregen we drie potten vol crèmekleurige, onbewerkte rauwe honing mee van onze vrienden.

In Nederland gaat het slecht met de bijtjes. De populatie is de afgelopen jaren sterk verminderd als gevolg van onder andere milieuvervuiling, intensieve landbouw, bestrijdingsmiddelen en genetische manipulatie van gewassen. Het uitsterven van bijen zou een regelrechte ramp zijn voor de wereld. Bijen zorgen voor een groot deel voor de bestuiving van gewassen, waaraan vervolgens vruchten en zaden groeien die mensen en dieren op een later moment eten. Je zou denken dat we vanwege de bijensterfte beter geen honing meer kunnen eten, maar dit is niet waar. Als we meer honing gaan eten zullen meer imkers bijen gaan houden, en dat is juist goed voor de bijenpopulatie. Mits het bijen houden op een verantwoorde manier gebeurt! Zonder gebruik van bestrijdingsmiddelen en met alle aandacht voor het welzijn van de bijen. Zoals onze Mexicaanse vrienden dat doen. Als je honing koopt kun je het beste voor biologische rauwe honing kiezen, want dan weet je zeker dat er geen bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt. En dat alle voedingsstoffen zo goed mogelijk bewaard zijn gebleven. Honing biedt talloze voordelen voor onze gezondheid. De vijf belangrijkste voordelen zijn dat het een bacterie- en schimmelremmende werking heeft dankzij de enzymen die bijen aan honing toevoegen. Honing kan daarom verlichting bieden als je keelpijn, een maagzweer of bacteriële darminfectie hebt. Je kunt het zelfs op wondjes op de huid smeren. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd honing vaak gebruikt bij de genezing van wonden. Cleopatra smeerde het op haar gezicht om rimpels te voorkomen. Het beschermt ook tegen kanker en hart- en vaatziekten, omdat honing boordevol flavonoïdes en antioxidanten zit. Honing verhoogt ook je uithoudingsvermogen, omdat het de glycogeenvoorraad in de spieren langer op peil houdt. Honing reguleert je bloedsuikerspiegel en is dus niet te vergelijken met suiker. Ook is honing een probiotica en houdt dus je darmflora in balans. Kortom, honing is zó gezond dat je het eigenlijk wat vaker zou moeten eten. De smaak van honing is natuurlijk afhankelijk van de bloemen die de bijtjes bezocht hebben om nectar te verzamelen. Honing die gemaakt is in het voorjaar, als alle bomen in bloesem staan, smaakt dus ook anders dan honing die in de zomer gemaakt is. Vaak komt de honing in Nederlandse winkels uit China of Zuid-Amerika. Soms wordt er zelfs suikerwater gebruikt om te vermengen met honing! Het zou dus beter zijn om honing direct bij een lokale imker te kopen. Zo weet je dat je een zuiver en lokaal product in handen hebt. Ook bevat lokale honing sporen van stuifmeel uit de omgeving, wat weer gunstig is voor mensen die last hebben van hooikoorts. Op 22 april aanstaande is het Nationale Zaaidag om de leefomgeving voor de bijtjes te verbeteren, om het bloemrijker te maken. Wij doen mee!

dinsdag 20 maart 2018

Verjaardagscadeau

Jij die mij ik maakt.
- Huub Oosterhuis

Daar hang ik, staand met één voet op de deurknop van de hoge houten poort en de andere voet probeer ik er overheen te zwiepen. Onder mij staan Luis en Zyan te kijken. Luis draagt zijn prachtige trouwpak. Zyan en ik dragen een joggingbroek maar ons haar is prachtig gekapt voor de trouwerij - welke al over een uur begint! Susana is in het hotel haar trouwjurk aan het aantrekken. En wij drietjes staan aan de verkeerde kant van de poort die dicht gevallen is. Er is niemand meer in het huis die open kan doen… Er is maar één logische oplossing en dat is dat ík over de poort klim. Ik ben de langste en ik wil heel graag iets terug doen voor mijn gastheer. Ik spring aan de andere kant op de grond en open de deur. Mijn kapsel is nog ongeschonden. Zo had ik een beetje het gevoel dat ik iets terug kon doen… Een vorm van wederkerigheid zeg maar. Susana en Luis gaven ons zoveel deze dagen dat wij in Mexico waren! Op hun feest kon je als trouwcadeau een schenking doen aan een door hen gekozen goed doel. Door deze donatie hebben wij een evenwicht kunnen vinden in de enorme vrijgevigheid van onze goedhartige vrienden. Voor de hechte vriendschap tussen Susana en mij zijn echt goede gesprekken essentieel. Een diep gesprek waar je uren later nog aan terug denkt en je de emoties nog steeds in je lichaam voelt. Zulke gesprekken kan ik met haar voeren. Bij een écht goed gesprek met haar vergeet ik de tijd en staan mijn zintuigen helemaal open. Gebaren, emoties en woorden lopen dan in elkaar over. Zo’n gesprek met haar vormt zich vanzelf. Moeiteloos haken zinnen en vragen op elkaar in. Of er valt een stilte die niet leeg aanvoelt, maar juist vol betekenis. Zulke gesprekken voeren we natuurlijk niet dagelijks. Al praten en lachen we deze dagen wat af met elkaar. Meestal wisselen we gewoon nieuwtjes uit, vertellen we verhalen over ons werk, de kinderen of reizen. Maar soms vragen we elkaar naar dingen die dieper gaan dan wat aan de oppervlakte leeft. Of delen we wat er omgaat in ons hoofd, in ons hart. Echt contact.

Voor mijn verjaardag heeft mijn lief een klankschaal voor mij gekocht. In Mexico. Klankschalen zijn afkomstig uit de Tibetaans boeddhistische gebieden in de Himalaya. Ze worden daar gebruikt als eetkommen, offerschalen of ontspanning ondersteunende geluidsinstrumenten. Elke klankschaal heeft een eigen karakter, toonzetting en klankkleur. De schaal brengt geluid voort door de stok langzaam om de rand te laten cirkelen waardoor er een effect ontstaat. Ze kennen veel specifieke zwevingen. Door de klankschaal op een andere manier vast te houden verandert de klank. In de Mexicaanse winkel kwam er een luid zwevend geluid uit de kom. Eenmaal thuis op zeeniveau kregen we er maar een schamel geluidje uit. Gelukkig leerden we op een tutorial op YouTube dat je, ten eerste een nieuwe schaal minimaal vijf minuten moet rondcirkelen en, het voorzichtig moet wassen met water (of een tijd in de zon moet laten staan). Mijn schaal is redelijk groot waardoor er teveel contact met de platte hand wordt gemaakt waar hij op staat. Een kussentje eronder is beter voor de trilling. Het rondcirkelen met het stokje moet uit de losse pols gebeuren. Nu zingt het geluid mooi door de kamer! Klankschalen worden toegepast in meditatie vanwege de rustgevende klanken. En dat is precies waarvoor ik het wil gebruiken! Mijn lief en ik zijn samen namelijk voorzichtig begonnen met mediteren. Bij alternatieve sportmassage wordt het geluid trouwens ook gebruikt omdat het diep in het lichaam spanningen zou lostrillen. De eerste keer dat ik in Mexico bij een klankschalen concert was - in de yoga school van mijn vriendin - was een exotische, heftige ervaring. De laatste jaren gebruikt ze in elke les tijdens de ontspanning klankschalen. Zij legde ons na aankoop van ónze klankschaal uit dat de aard van het geluid momenten van stilte, eerbied en respect vereist. Ze legde uit dat je om de ceremonie te openen de vier windrichtingen moet slaan. Nadien sluit je af met een dankwoord aan het universum voor het geluid en de bijbehorende energie. Tijdens de ceremonie kun je duidelijk formuleren wat je wilt en de intentie uitzenden op de geluidsgolven van je klankschaal. Wat je verzendt naar het universum, ontvang je, dus je moet weten waar je mee bezig bent. Als je met de klok mee cirkelt gaat de energie naar buiten, naar het universum. Als je tegen de klok in draait gaat de intentie naar binnen. Het spelen van een klankschaal met een intentie kan het spelen mooier maken. Je kunt voor jezelf spelen. Of voor de vogels, ze houden ervan, voor de hele aarde of voor wereldvrede. Ik ga mijn eigen rituelen en ceremonies maken, ze hoeven niet ingewikkeld te zijn of lang te duren. Alleen al het hebben van een klankschaal en het gebruiken ervan kan een gewone situatie tot een magische situatie maken.

dinsdag 13 maart 2018

Krak!

Kijk op, lach luid, praat groots, houd de kleur op je wangen en het vuur in je ogen, versier je zelf, onderhoud je gezondheid, je schoonheid en je dierlijke instincten.
- William Hazlitt

Krak! Mijn eega draait zich om en laat me een megascheur in zijn broek zien. Hij is uit z’n broek gescheurd! Op het bruiloftsfeest van onze Mexicaanse vrienden. Midden op de dansvloer. Hij trekt zijn colbert weer aan in de hoop dat je er niks van ziet, maar hij voelt zich niet meer comfortabel. We logeren in een cabaña vijf minuten van de hacienda gelegen waar we het bruiloftsfeest vieren. We dansen al uren dus hij neemt meteen mijn platte schoenen mee terug. Halverwege de dag zijn we op deze prachtige hacienda uit 1780 aangekomen. Het bruidspaar is er dan al. We starten in een kleine, intieme kapel met een katholieke ceremonie. Alle gasten in de bankjes zijn prachtig gekleed en de dames hebben hun haar allemaal prachtig gekapt. De meeste bij de kapper, net als ik. Eerder die ochtend zijn mijn vriendin (en bruid) Susana, haar dochter Zyan en ik heel vroeg naar de kapper gereden. We moesten een uur rijden naar de stad en daarom had Zyan drie gezichtsmaskers meegenomen die ondertussen hun werk konden doen. Zo reden we als drie gierende spookjes over de snelweg! Bij de kapper hebben we alle drie ons haar laten opsteken en krullen. In de kleine kapel herkenden mijn eega en ik zoveel bekenden! Ik besefte dat wij hun familie heel goed kennen. Welbeschouwd zijn we deel van hun familie zoveel feesten hebben we samen meegemaakt. Hoe mooi is dat! In de patio van de hacienda werd het burgerlijke huwelijk voltrokken waarna er heel lief witte vlinders door alle gasten opgelaten werden. Het bruidspaar zag er zó ontspannen en gelukkig uit. In de ommuurde tuin werden onder de Mexicaanse zon foto’s gemaakt met elkaar. Er was een tent opgezet met allemaal mooi gedekte grote houten tafels. In het midden een dansvloertje. Na de lunch begonnen de DJ’s muziek te draaien en kwamen de voetjes van de vloer. Ik vind dat zo typisch Mexicaans dat er ’s middags om drie uur al volop gedronken en gedanst wordt! Het bruidspaar opende de dans waarbij mijn vriendin heel emotioneel werd. Tranen rolden over haar wangen terwijl ze met Luis op de muziek bewoog. Wel twee liedjes lang. Als een yoga juf kan ze zich intens dankbaar voelen voor alles. Ze was gelukkig. En ik was gelukkig voor haar.

Nu ik bijna drie jaar niet meer terug geweest was viel me het weer op hoe warm Mexicaanse mensen zijn. En in het bijzonder onze vrienden waarvoor we terug gekomen zijn. Susana haalde ons op van de bus en meteen reden we door naar een restaurant voor een gezamenlijk ontbijt. Ze had ook mijn oude yoga maatjes uitgenodigd en Luis kwam vanuit het ziekenhuis aanwaaien om ons welkom te heten. Tijdens het ontbijt pakte hij ineens de handen van mijn lief en mij, en hield ze vast terwijl hij uitsprak hoe dankbaar hij was dat wij uit Nederland gekomen waren en hoe belangrijk wij zijn voor Susana en hem. Welke Nederlandse man pakt de hand van een andere man om zijn dankbaarheid uit te spreken? We voelden ons alle dagen zo welkom! Ze hebben ons verschrikkelijk in de watten gelegd. Niets was teveel. Na ons weerzien stuurde mijn vriendin een berichtje dat onze zielen elkaar weer hadden ontmoet. We pakten inderdaad meteen de draad weer op en het voelde of ik nooit was weg geweest. Lief en ik hebben de rest van de eerste dag met z’n tweetjes doorgebracht in Cholula, het dorp met de grote tempel. Geluncht waar we vroeger lunchten, over de markt geslenterd en enorm genoten van de zon bovenop de tempel. Een heerlijke dag om op adem te komen en te landen op de plek waar we zo lang met plezier gewoond hebben. De volgende ochtend ervoer ik dat ik dat ik me heel gelukkig gevoeld heb hier. In de yoga school van mijn vriendin, waar niets veranderd was, volgden lief en ik een les. We zongen ‘Ohm’ waar ik altijd van houd en bij de relaxatie voelde ik weer de liefde van Susana. Ze legde zorgzaam een dekentje over me heen, ze masseerde mijn nek en oren met een essentiële olie (ze koos mijn lievelingsgeur!) en gebruikte de klankschalen om te ontspannen. Haar dankwoord aan het einde van de les ontroerde me tot tranen, omdat het nog steeds precies dezelfde dankwoorden waren als toen. De afsluiting met thee van verse citroengras was me zo vertrouwd. Drie jaar lang ging ik bijna dagelijks naar deze lessen. Het was mijn vaste patroon in een chaotische, uitdagende wereld. Mijn voeten in de aarde. Mijn wortels. Susana heeft mij destijds doen aarden in Mexico. En dát voelde ik opnieuw.

Huamantla, 12 maart 2018

woensdag 7 maart 2018

Ik ben omdat jij bent

Ik ben omdat jij bent.
- Ubuntu

Verbondenheid lijkt soms zo ver weg. Zeker als je de krant openslaat of het journaal kijkt. Mijn Mexicaanse yoga juf kon het altijd zo mooi zeggen tijdens onze yoga lessen. We zijn allemaal verbonden met elkaar. We ademen elkaar. Alles is met elkaar verbonden. We maken er allemaal deel van uit. Onze onderlinge verbondenheid herkennen en erkennen is heel belangrijk, maar je moet ook besluiten je erdoor te laten ráken. Mijn yoga juf is door de jaren heen een heel dierbare vriendin van me geworden. Onze ontmoeting bijna zes jaar geleden vinden we beiden nog steeds bijzonder. Hoe ik aanbelde bij haar yoga school en zij destijds op rondreis door Afrika was. Dat ik aanhoudend bleef terugkomen en haar op een dag eindelijk ontmoette. Zij sprak over een volle yoga klas, maar elke dag dat ik een yoga les kwam volgen waren we met z’n tweetjes. Wekenlang. Ik vroeg me af waar al die leerlingen dan waren, maar vroeg het niet. Ik genoot van haar privélessen die veel goede oefeningen voor mijn pijnlijke heup brachten. Ook opdrachten die niks met yoga te maken hadden maar met de achterliggende oorzaak van mijn heuppijn. Ik wentelde me in haar vriendelijke warmte. Toen na weken de heuppijn verdween keerden haar leerlingen langzaam weer terug. Bizar! Je kunt het vaak zelf niet beter plannen dan hoe het universum dat voor je doet. Eén van de grootst vrouwelijke boeddhistisch leraren, Joan Halifax, zegt “Liefde wordt gekookt in de ketel van verbondenheid; compassie in de ketel van lijden.” Zo is onze vriendschap ontstaan. Het is later verder uitgediept door bijzondere belevenissen die we samen meemaakten. Dagje uit naar de bergen. Dagje naar een oude Spaanse haciënda. Yoga op bijzonder plekken in de natuur of op het dak van haar yoga school. Onze partners gingen ook vaak mee. Gezamenlijke ontbijtjes met de yoga klas. Hoe haar partner Luis, een heel goede chirurg!, tijdens een drukke nachtdienst als een vriendendienst mijn diagnose stelde. Longembolie. Bruiloften van hun kinderen. Onze vriendschap is ondanks onze verhuizing nog steeds heel levendig. Echte vriendschap overwint alles. Leeftijd, afstand, levensstijl - het maakt niet uit. Er is geen speld tussen te krijgen. Vandaag vliegen mijn lief en ik terug naar Mexico om de bruiloft van Susana en Luis bij te wonen. Zo bevestigen we onze vriendschap. Weer een mijlpaal die we samen beleven. We zijn verbonden.

Over een jaar word ik vijftig. Voel ik dat? Bij tijd en wijlen zeker. Alle mensen die altijd ouder waren dan ik – artsen, loketambtenaren, collega’s – zijn ineens twintig jaar jonger. Soms lijken het wel pubers! Op zo’n moment voel ik me inderdaad ouder… Afgelopen week voelde ik me ineens een stuk jonger toen de vriendinnen van onze jongste (!) dochter vroegen of ik mee ging schaatsen. Vriendinnen van onze drie dochters lachen mee om mijn grapjes en noemen me soms een savage. Dat zie ik dan maar als een compliment. Mijn rimpels en grijze haren mogen dan niet leuk zijn, maar het fijne is dat mijn vriendinnen er ook last van hebben. Ik hoef me dus niet in m’n eentje in een hoekje zielig te voelen en dat is ook heel fijn. Ook al worden mijn zus en man nog nauwelijks grijs… Bovendien, ik bén niet zo heel ontevreden met mijn grijze lokken… Ik krijg er ook regelmatig complimenten over. Tuurlijk er is geen bouwvakker meer die naar me omkijkt, maar ik tel zeker nog wel mee. Dat ik niet meer piepjong ben voel ik op sommige dagen heel goed. Zelfs al heb ik mijn hele leven gesport en meermalen per week gemediteerd tijdens yoga lessen. Als je de vijftig bijna aanraakt, krijg je hoe dan ook kwalen. Ik slik bloedverdunners voor de rest van mijn leven en heb artritis in mijn pols. Als ik een hele dag sta, krijg ik last van mijn bekken dat uitstraalt naar mijn billen. Ik ben heel dankbaar dat ik bij het hardlopen tot nu toe nooit blessures heb gehad! Kon ik een paar jaar geleden nog een hele nacht op een gammel matras liggen, nu krijg ik pijn in m’n rug. Vorig jaar hebben we veel geld geïnvesteerd in dure matrassen, en dáár overheen nog een superduur topmatras! Reizen op mijn leeftijd wordt dan ook anders. Kon ik vroeger weken op een dun matje of een (halflek) luchtbed slapen in een tentje, nu verlang ik naar luxe hotelbedden of op z’n minst ons gerieflijk matras achterin de hippiebus. Ik heb geen zin meer in vieze hotels, en mijn eega zéker niet meer! Reizen wordt zo duurder en duurder… We willen comfort en dat kost geld. Ons reisje naar Mexico blijft gelukkig binnen een beperkt budget, omdat we in een cabaña van mijn vriendin mogen logeren en haar auto mogen lenen. De vliegtickets waren heel redelijk geprijsd. Met koffers vol cadeautjes, souvenirs uit Nederland en een feestjurk vliegen we samen in twaalf uur naar ons geliefde Mexico. Als je ouder bent kun je meer, of intenser, genieten. Dat is dan weer een voordeel van vijftig mogen worden. En dat genieten, dat zijn we zeker van plan!