Een zomer vol diploma's

'Thank you' is the best prayer that anyone could say. I say that one a lot. Thank you expresses extreme gratitude, humility, understanding.

- Alice Walker

Halverwege de les stapt een jonge vrouw met een gitaar de zaal binnen. Ze legt haar gitaar voorzichtig weg en gaat op het matje naast mij mee doen aan de yogales. Een hoge knot, tattoo’s op haar armen en een goede energie. Aan het einde van de les hoor ik van mijn juf dat we een verrassing krijgen. De eindontspanning wordt opgeluisterd door live muziek. Kelsey speelt op haar gitaar en zingt er prachtig bij. Ze fluit zelfs een stukje. Liggend op mijn matje met m’n dikke Peruaanse wollen sokken aan mijn voeten. Met m’n fleece kleedje lekker warm over me heen getrokken ontspan ik helemaal. Tranen rollen uit mijn gesloten ogen. Hondje Kees van de yogaschool vlijt zich zachtjes tegen me aan. Prachtige teksten zingt ze. Heel puur. Zacht. Wat een cadeau! Elk lied van haar raakt een chakra. Deze week is voor mij sowieso heel anders dan de week ervoor. Deze week gaat alles makkelijker. Zie ik alles positiever. We hadden het Pinksterweekend met ons campertje op de natuurcamping geannuleerd. Met al die regen op een koude camping terwijl er thuis van alles aan schilderwerk te doen was voelde niet fijn. De regen zelf was meer dan welkom natuurlijk. Al twee weken lang, na de aanleg van onze voortuin, valt er dagelijks veel hemelwater. De nieuwe planten konden goed wortel schieten. Ze staan er stuk voor stuk glanzend groen bij. Het grondwaterpeil is ondertussen weer aardig op niveau. De regen werkt ook heel goed voor mijn werk elan. In huis klussen bedoel ik dan. Zolang het regent heb ik het idee dat ik mijn vrije tijd klussend goed besteed. Dat zou anders zijn als de zon uitbundig zou gaan schijnen. Dan kriebelt het van binnen en wil ik heel graag buiten zijn. Lezen. Een kop thee. Mijmeren. Wandelen. Dus hebben mijn lief en ik drie dagen van het verregende Pinksterweekend non-stop samen geklust. Radio aan. Een flink stuk opgeschoten. Daarna was ik nóg twee dagen vrij dus in m’n uppie gestaag verder gegaan met m’n verfkwast en roller. Zoveel voldoening geeft het om het oude vergeelde wit in fris glanzend wit te zien veranderen. Ondertussen fantaseer ik over een nieuwe glazen plafondlamp in de hal. Een gave wasmand van natuurlijke materiaal op de overloop. Een ovaal houten deurknopje. Een heel subtiel kleurtje voor de muur boven de witgelakte lambrisering. Stuk voor stuk leuke vooruitzichten. Vooral omdat dat betekent dat dan de verbouwing klaar is. Een schoon opgeruimd huis. Geen verfpotten, opdrogende verfbakjes, nergens verbouwstof of rondslingerend gereedschap meer. Duurzaam geïsoleerd. Nieuwe vloer zonder drempels. Opgeknapt trappengat met meer hoogte. Een bredere overloop. Nóg meer licht op de overloop. Nog meer zicht op het mooi felgekleurde patroon van de glas-in-lood ramen. Aandacht naar wat het verdient. Ondertussen kwamen deze week de vakmannen druppelsgewijs weer binnen. Eerst de mannen van de badkamervloer, iedere dag. Ze hadden uiteindelijk allemaal corona gehad. Jonge Nigel is nog steeds ziek. Piet kwam zelfs nog een half uurtje langs! Een vervangende stukadoor ook. In de agenda hebben we de weekends vooruit gepland zodat veel meubels naar de garage en de zolder verhuisd kunnen worden. Mijn lief gaat zélf tussen het plafond en de vloer isoleren voordat half juni de geluidsisolatie op de plankenvloer wordt gelegd. Mijn planning loopt ineens gesmeerd. Heel blij word ik daarvan! Vooral tijdens dat zen momentje vanmorgen, op mijn yogamatje, met hondje Kees tegen me aan. Met een mooie stem die vlak naast mij zingt en gitaar speelt. Dankbaarheid.

Deze week zou mijn moeder haar jubileumjaar vieren. Haar vijfenzeventigste verjaardag. Mijn moeder hield uitzonderlijk veel van feestjes vieren. Met name van cadeautjes geven. Aan haar kleinkinderen. Maanden vooraf spaarde ze al cadeautjes bij elkaar. Deze legde ze dan klaar op een logeerbed. Ze genoot enorm van die groeiende stapel ingepakte cadeautjes. Deze week denk ik er vaak aan hoe ze haar bijzondere mijlpaal gevierd zou hebben. Ik vermoed een weekendje in een vakantiehuisje ergens in Nederland. Daar fantaseerde ze voor haar overlijden al over. Ik denk dat ze destijds naar haar zestigste verjaardag uitkeek. Alle kinderen en bonuskinderen mochten mee. En natuurlijk alle kleinkinderen. Ze telden alle elf mee. Eén grote familie. In mijn herinnering spaarde ze zelfs al voor dat uitje. Ze was pas achtenvijftig jaar oud toen ze er op Valentijnsdag plotseling tussenuit kneep. Zonder afscheid. Ik was net een paar weken daarvoor bevallen van onze jongste dochter. Hormonen raasden door mijn lijf. Mijn moeder gaf ook een cadeautje bij het behalen van diploma’s. Mijn diploma’s natuurlijk, die van mijn lief maar ook bij de zwemdiploma’s van onze oudste. Zij was zes jaar toen haar oma overleed en had niet lang daarvoor haar zwemdiploma B behaald. Ze kreeg die dag van mijn moeder een stripboek. Apetrots was mijn moeder. En dat zou ze op dit moment ook zijn op haar kleindochters. Dezelfde dochter heeft namelijk onlangs de eindscriptie voor haar Masters ingeleverd. Onze middelste dochter heeft afgelopen week de scriptie voor haar Bachelor verdedigd. Zij krijgt over een paar weken haar bul uitgereikt. Zelf had mijn moeder niet gestudeerd. Ze kon maar met moeite het woord ‘propedeuse’ onthouden… Daar plaagden we haar toentertijd soms mee. Bij de uitreiking van de propedeuse diploma’s van mijn lief en mij (inmiddels drieëndertig jaar geleden!) stond ze wel mooi trots te applaudisseren - op de bèta faculteit van de VU in Amsterdam. Een paar jaar later nogmaals voor de uitreiking van onze bul. Dit zou een topzomer voor haar zijn. Hoe zou ze eruit gezien hebben? In mijn herinnering is ze natuurlijk altijd jong gebleven. Een superblije oma sówieso!

Verbouwingsperikelen

"We zullen doorgaan."

- Ramses Shaffy

De derde week van de verbouwing was aangebroken. Piet kwam vanaf deze maandag dus niet meer opdagen. Er werd niet gewerkt aan het trappengat. Geen paniek. In plaats daarvan kregen we Nigel aan de deur. Een jonge, roodharige knul die meewerkt in het familiebedrijf in gietvloeren aanbrengen. Hij zou de hele week elke dag langskomen om diverse lagen gietvloer op de badkamervloer aan te brengen. Maandag begon hij eerst met het schuren van het door Piet gestorte betonvloertje. Hij wilde de badkamerdeur er uit halen zodat hij de drempel ook goed egaal kon schuren. Het lukte hem alleen niet. Ik pakte de beitel en de hamer van mijn lief uit de hal en liep zelfverzekerd met hem mee naar boven. Ik tikte de pen zo uit de bovenste scharnier van de deur. Nigel was onder de indruk. ’Jij weet ook wel met gereedschap om te gaan zie ik’ zei hij. Dat kon ik niet ontkennen na diverse verbouwingen. Lijm werd over de geschuurde betonvloer uitgesmeerd en dat moest vierentwintig uur drogen. Nigel vertrok. Later die ochtend, tijdens mijn werk, werd ik gebeld. Jonge Nigel had afgelopen week met een corona positief geteste collega samengewerkt. Het hele bedrijf ging in quarantaine. Helaas moesten we geduld hebben. Gelukkig mochten we vanaf de volgende dag wel weer op de gelijmde vloer lopen… Onze tandenborstels stonden namelijk al in de hal beneden. Diezelfde maandag miste ik ook twee telefoontjes van het bedrijfje van de zonwering. Jeroen zou die maandag niet komen zoals afgesproken. Helaas was de zonwerende stof niet binnen gekomen. Hij zou weer terug bellen zodra hij meer van de levering zou horen. De montage zou later een keer plaatsvinden. Drie afzeggingen (Piet, Nigel en Jeroen) op één dag vond ik een uitdaging voor mijn projectmanagement, maar nog enigszins te overzien. Ik belde de stukadoor die laatst - toen hij in de huiskamer had gewerkt - zei dat we gewoon even moesten bellen als we zover waren dat hij kon komen om boven de trap te stukadoren. Ik belde Cor. Ik ‘appte. Ik stuurde later nog een foto van de muur die gestukt moest worden. Ik hoorde in eerste instantie niks van hem. Op diezelfde ‘zwarte’ maandag van de andere drie afzeggingen belde Cor mij terug. Hij lag al een tijdje in het ziekenhuis. In Rotterdam. Iets met zijn alvleesklier. Hij moest geopereerd worden. Ik wenste hem veel beterschap en had natuurlijk volledig begrip voor zijn hachelijke situatie. Maar ik vond mijn situatie deze maandagochtend eigenlijk ook steeds hachelijker worden… Vier afzeggingen op één dag! Moedeloosheid. Ik zag de strakke planning en coördinatie van onze verbouwing even niet meer zitten. Flashback’s naar andere gestresste verbouwingen kwamen op mijn netvlies voorbij. Ik belde, dit keer zonder verwachting, maar weer eens naar het bedrijf die de isolatie en PVC vloer op de eerste verdieping voor hun rekening zouden nemen. Die planning vergt best veel precisie. We hadden de laminaatvloer al verwijderd vanwege de badkamervloer. Mijn zus hadden we de zorgvuldig bewaarde vloerplanken beloofd. De derde keer dat ik belde naar het vloerenbedrijf kreeg ik van de telefoniste te horen dat de legger al een hele tijd ziek was en ze verwachtte dat hij deze week zijn werkzaamheden weer zou oppakken. Een gevoel van gelatenheid viel over me heen. Het zal allemaal wel. Ik kreeg zijn rechtstreekse telefoonnummer. Geen gehoor. Aan het eind van de dag stuur ik Jeroen, de legger, maar eens een ‘appje met de vraag of hij míj́ misschien wil bellen. Tot mijn grote verbazing belt hij die bewuste ‘zwarte’ maandagavond terug. Corona. Isolatie… We plannen tóch samen een dag voor de voorinspectie én we plannen drie dagen volgende maand voor het leggen. Ik zie ineens weer een puntje aan de verre horizon. De horizon die verbouwing heet… Op weg naar die horizon!

Ik was toe aan wat aandacht voor mezelf. Een kopje thee in de zon. Acupunctuur. Ik negeer al een paar maanden pijnlijke tenen aan mijn rechtervoet. Mijn acupuncturiste zocht naar een gaatje in haar volle agenda. Op mijn vrije middag tussen het kitten en verven door fiets ik naar haar toe. Ze behandelt mij met haar naalden. We praten over schoonheid. Over vegan beauty products. Ze geeft me een goede tip voor shampoo. Ik verwen mezelf met de aankoop van een luxe fles. De volgende ochtend heb ik mijn eerste yogales weer op school. Ruim vijf maanden. Zo lang is het geleden dat de deuren van mijn yogaschool moesten sluiten. Vanaf deze week ben ik weer welkom in mijn ‘tweede’ huis. Mijn juf zei dat ze me zo graag wilde knuffelen toen ze me zag. Ik had ook wel een feestelijk gevoel toen ik in de ochtend die kant op fietste. En hoe fijn was het om weer samen mantra’s te zingen. De energie van de groep te voelen. Iedereen had een lach op zijn gezicht die er niet af te krijgen was. Muziek. De gesprekjes vooraf met mijn yogamaatjes. De wat langere en diepere gesprekken na de les. Ik laad daar van op. Mijn ziel wordt weer gevoed. Zinvol. Dit zijn vrouwen met eenzelfde mindset. Herkenning. Inspiratie. Ik merk ook dat ik mijn verhaal kwijt kan. Begrip. Overzicht in m’n hoofd door te vertellen. Weten dat je de goede kant op gaat. Ondanks dat de intieme bubbel waar ik thuis in zat met mijn poezen op de yogamat ook heerlijk was heb ik dit toch wel gemist. Dit maakt een yogales compleet. Mijn yogaschool blijft beiden soorten lessen aanbieden. Wat een luxe dat ik kan kiezen waar ik op dat moment behoefte aan heb.

Priviliged space

"A garden should make you feel you've entered privileged space - a place not just set apart but reverberant - and it seems to me that, to achieve this, the gardener must put some kind of twist on the existing landscape, turn its prose into something nearer poetry."

- Michael Pollan

Er zijn talloze tuinstijlen. Onze achtertuin zou ik een mediterrane tuin willen noemen. We hebben een soort patio met grijswitte tegeltjes in het terras. Gemaakt van een restant keukenvloertegeltjes. Aangelegd onder een grote dakplataan die ons in de zomer de schaduw geeft die het fijn tafelen maakt. Een drie meter grote tuintafel met een bank en stoelen erbij. We hebben een fonteintje gemaakt van de waterkraan met een antiek waterbakje eronder. Het sfeertje is extra mediterraan doordat mijn lief er oude muurtegeltjes achter gemetseld heeft. Zelf meegenomen uit het Zuiden van Spanje - uit een lief winkeltje met oude bouwmaterialen. Een bloeiende hangplant aan de kraan maakt de uitstraling compleet. Veel grote plantenpotten die uit Spanje en Frankrijk meegezeuld zijn. Gevuld met veelal lavendelplanten. Net als een ouden zinken teil. Een vuurschaal. Hortensiastruiken. Fruitbomen. Een vijgenboompje. Een oude, drie meter brede, verweerde haktafel van onze overleden buurman, een gepensioneerde slager. Van deze verfgebladderde werkbank, gevuld met gestapeld brandhout, hebben we het werkblad al een paar keer met steigerhouten planken vervangen. En dat alles in een ommuurde stadstuin. Als de buurkinderen niet op de trampoline springen is het een oase van rust en ontspanning. De voortuin daarentegen zou ik scharen onder het kopje moderne tuin. Nu we de klassieke buxusvakken verwijderd hebben is het een tuin met een overzichtelijke indeling. Onder de oude magnolia. Met een lage onderhoudsbehoefte wat erg fijn is. Tuin aanleggen was heel leuk, maar een boek lezen in de tuin is óók heel fijn. Vaste planten bloeien vaak jaren zonder dat je ernaar om hoeft te kijken. Dus we hebben nu drie verschillende siergrassen in de tuin. Ook in de lange verroeste bakken. Iets nieuws potten of zaaien is niet nodig. Ik heb gekozen voor diverse soorten bloeiende bodembedekkers die verwilderen. Bodembedekkers die plat over de grond groeien en alle grond bedekken, zodat er geen licht kan komen. Het onkruid krijgt minder kans om te groeien. Zo fijn. Een relaxte zitplek die in de ochtendzon staat. Oud Spaans wijnvat als regenton maakt het hoekje sfeervol. Door de grote kruin van de beukenboom zitten we in hoogzomer lekker koel in de schaduw. Zeker als het in onze achtertuin niet meer uit te houden is vanwege de hitte. Ook kan ik daar met een boek de drukte ontvluchten als de buurkindertjes een feestje bouwen in de achtertuin. De toverhazelaar in het midden van onze voortuin was ooit geplant door de vorige bewoonster. Ze vertelde me dat wandelaars vaak even stil stonden om de knalgele bloemen in hartje winter te bewonderen. Ik had die bloemen eigenlijk al jaren niet meer gezien bedacht ik me. Wat bleek? Zo’n toverhazelaar maakt altijd scheuten die je meteen moet verwijderen. De jonge stekken krijgen geen bloemen. Ze nemen wel de voeding weg van de oude moederplant…. Je herkent de scheuten omdat dat steile, verticale stengels zijn. Eén kritische blik op onze oude toverhazelaar zei meteen genoeg. Wij hadden alleen scheuten, moederhazelaar had al lang geleden het loodje gelegd. Tuincentra afgebeld en nu hebben we weer een originele toverhazelaar met knalgele bloemen in de winter. Het verwijderen van de wortelkluit was een énorme klus en sloeg een megakrater in de nieuwe tuin. Honderden planten hebben we geplant. Het laatste ritje naar het tuincentrum was ik alleen in mijn mini-autootje. Zonder na te denken kocht ik meer dan honderd planten. De berberis haag en twee vakken om te vullen. Élk plekje in mijn autootje was bezet. In elk gaatje stond een potje. Het is nu klaar! Na een paar weekends en avonden hard werken in de voortuin hoeven we nu alleen nog maar te genieten. In alle seizoenen. Zo’n zin in!

Piet zal weten dat hij geliefd is. Iedereen bewondert hem. Iedereen heeft hem nodig. Iedereen waardeert zijn inbreng. Zijn gouden handen. Zijn precisie. Sinds Piet met vervroegd pensioen is wordt er aan alle kanten aan hem getrokken. Zoals wij een paar maanden geleden óók aan hem trokken toen we hem eenmaal terug gevonden hadden. Piet, onze vroegere klusjesman, was twee keer op een avondje langs gekomen om alles door te spreken. Hij had altijd een aannemer die de planning voor hem deed van elke verbouwing of klus. Nu is dat zijn struikelblok. Zijn tijdsplanning is té strak. Hij heeft fantastisch gewerkt in ons huis. Alles precies uitgevoerd zoals wij het in ons hoofd hadden. En meer. Piet stelt je nooit teleur. Wij hadden gedacht dat hij twee dagen per week zou werken tot juni. Piet had gedacht dat hij in twee weken klaar zou zijn - ookal werkte hij twee dagen per week. De andere dagen werkt hij namelijk bij familie. Mijn lief heeft geholpen waar hij kon. Hij is natuurlijk geen timmerman. Bovendien heeft hij een fulltime baan. Natuurlijk had hij dagen vrij genomen. En zoveel mogelijk thuis gewerkt zodat hij wel kon bijspringen of indien nodig…samen een beslissing kon nemen. Het slopen was het spannendst. Het plafond in de hal werd er voor een deel uitgesloopt. Dat leverde heel veel ruimte op. Piet had het werkelijk keurig afgewerkt. Het originele plafond werd weer hersteld zodat je er nauwelijks iets van ziet. Hij heeft ook weer zo goed meegedacht met ons! Dit keer leverde ons dat wel twintig centimeter extra breedte op de overloop op. Door een draagbalk en vloerplanken opnieuw te gebruiken en het traphekje te verschuiven. Fantastisch! Ik had drie gietijzeren spijlen gekocht en die heeft hij prachtig in de verplaatste trapleuning gezet. De nostalgische lambrisering heeft hij helemaal weer tot leven gebracht. Achter de schrootjes bleek het originele frame nog te zitten. Het laatste deel van zijn tijd zou hij helpen isoleren onder de houten vloer op de eerste verdieping. Piet klaagde zo over de werkdruk en de klussen die hij allemaal aangenomen had (en dat hij niemand wilde teleurstellen) dat ik met tegenzin maar voorstelde dat wij zonder hem de vloer wel gaan isoleren. Hij was opgelucht. Ik slikte mijn teleurstelling weg. Toch voel ik misschien ook wel dankbaarheid dat hij er überhaupt was.

Mijn lieve oude besjes

"Old people deserve a medal, a medal of existence which crowns their long-term victory against the cruelty of time and the dangers of this chaotic universe!"

- Mehmet Murat Ildan

Ze is tweeëntachtig jaar, nog heel vief en in een lade van haar servieskast lag een antieke camera verborgen. Ik werd er meteen heel blij van. Ze had de camera op haar vijftiende gekregen van haar ouders. Met zo’n lederen passende hoes erbij. De camera op zich was al gewéldig. Ik spiekte of er een rolletje in zat en ik meende te zien van wel. Ik belde een fotograaf en maakte een afspraak om samen langs te gaan. In de donkere kamer haalde de medewerkster er inderdaad een ouderwetse cassette eruit. Ze verwachtte er niet zoveel van, want ze hoefde het rolletje niet ver terug te spoelen. Ruim een week later werd mijn cliënte terug gebeld dat er precies één foto op zat. Ze stuurde hem digitaal. De foto bleek heel wat teweeg te hebben gebracht…. De bewuste foto was zo’n veertig jaar oud. Er was de avond voor mijn komst ruzie ontstaan met haar dochter in het buitenland over van alles. Deze foto was kennelijk de aanleiding. Ik barstte zowat van nieuwsgierigheid. Wat was er dan te zien op de foto dat zoveel commotie veroorzaakte? Ze pakte haar iPad en showde me de foto. Een lachend koppel hand in hand voor een ouderwets caravannetje op een buitenlandse camping. Een meisje op de voorgrond maakte een radslag. De foto was superscherp en natuurlijk zwart-wit. Op de foto staat dus mijn cliënte hand in hand met wat later haar ex-man zou worden. Ze lachen, zien er gelukkig uit. Haar toenmalige echtgenoot ging vreemd. Zij was toch hartstikke gek op hem. Ze had het willen accepteren als ze gewoon maar bij hem kon blijven… Hij had tóch een scheiding aangevraagd. Haar oudste dochter had haar met al haar verdriet opgevangen. Zij heeft altijd goed voor haar moeder gezorgd. Sinds twintig jaar heeft haar moeder, mijn cliënte dus, een vriend. Daar heeft ze heel lang mee in het buitenland gewoond. Nu wonen ze ieder op een ander adres in Breda. Haar dochter voelt zich nog steeds érg verantwoordelijk voor haar moeder’s welzijn. Ze kijkt wekelijks online mee naar haar moeder’s ochtendgym. Zij heeft mij ingehuurd. Ze heeft haar vriendin gevraagd wekelijks met haar moeder te wandelen. Ze bestelt voortdurend van alles online voor haar moeder dat thuis bezorgd wordt. Ze bellen de hele dag door. Laatst ontmoette ik oudste dochter via de camera en moest ik haar de nieuwe afstandbediening van haar moeder uitleggen. Ik moest een foto versturen van de samenvatting die ik als reminder voor haar moeder had geschreven. Dochter zit overal bovenop. De bom was gebarsten toen haar andere dochter onaangekondigd in huis was geweest terwijl mijn cliënte bij haar vriend was. Die dochter had de koelkast gecontroleerd. Ze vond te weinig voedselvoorraad naar haar zin, én een geopende fles wijn. Ze had direct haar oudste zus geïnformeerd en deze had heel boze berichtjes gestuurd naar haar moeder. Moeder had laten weten hier niet gediend van te zijn. Mijn ondertussen huilende cliënte liet de gepeperde teksten aan mij lezen. Het geschreven betoog van dochter eindigde met ‘Ga jij je eigen leven maar leiden/lijden’. Mijn aardige cliënte lijdt aan geheugenverlies en was de aanleiding van de ruzie helemaal kwijt toen ze haar dochter aan de telefoon kreeg. Om toch iets van een weerwoord te hebben begon ze over de oude foto die haar van slag had gemaakt. En ze wilde juist níet over de foto beginnen… ‘Welke foto?’ kreeg ze voor haar voeten gegooid. Het gesprek ging helemaal de verkeerde kant op. Ik heb haar troostend aangeraden na mijn vertrek haar dochter terug te bellen. Om mijn cliënte te helpen had ik de leidraad van wat ze graag wilde zeggen in kernwoorden op een kladblok geschreven. Ze was zo blij dat ik er was. Ik had met haar te doen. Die rottige vergeetachtigheid maakt deze leuke vrouw zó onzeker…

Na wat bloed- en urineonderzoek zitten we nu in de wachtkamer van het ziekenhuis. Op de afdeling geriatrie. Mijn cliënte van eenennegentig wordt helemaal onderzocht omdat ik een paar weken geleden tijdens mijn bezoek aan haar schrok van haar plotselinge val. Ze stoof op naar de telefoon toen deze overging en toen ik haar, na haar val, in de stoel zette praatte ze onverstaanbaar. Ik belde haar huisarts en deze had het onderzoek door de geriater aangevraagd. Ze bleek een wat lage bloeddruk wat haar duizeligheid bij snel opstaan verklaarde. In een gesprek van anderhalf uur met wat kleine geheugentestjes bleek haar geheugen veel slechter te zijn dan ik besefte. Ze wist niet welke dag, maand of jaar het was. Een rijtje van drie woorden kon ze niet herhalen. Dat kan met concentratie- of met geheugenverlies te maken hebben. Mijn lieve cliënte heeft een heel bewogen jeugd gehad waarin ze niet gezien werd door haar ouders en zussen. Een lang huwelijk met een sadist zoals ze hem zelf noemt. Pas nu ze helemaal alleen in een aanleunwoning woont komt ze tot rust. Ze is een heel gevoelige vrouw die steeds aan de ander denkt in plaats van aan zichzelf. Ze reageerde heel emotioneel op de doordringende vragen van de geriater. Haar handen begonnen te trillen en ze stopte zelfs op een bepaald moment het gesprek. Ze kón niet meer. Ze werd helemaal door de mangel gehaald. Ik mocht haar niet helpen bij de vragen - ookal keek ze me soms hulpeloos aan. Ik wreef alleen af en toe liefdevol over haar rug als het haar bijna teveel werd. Een paar dagen later werd ik door de geriater gebeld met de uitslag van het gesprek. Ze moest een hersenscan laten maken om andere hersenziekten uit te sluiten, zodat de diagnose Alzheimer met meer zekerheid gemaakt kon worden. Mijn cliënte heeft haar jongste zoon verloren, met haar oudste zoon het contact verbroken en met haar dochter een zeer hechte, telefonische relatie. Deze dochter heeft haar enige zoon verloren. Dochter heeft een hersenbeschadiging opgelopen waardoor ze nu in een scootmobiel zit en in een verpleeghuis woont. Wat een verdriet hebben deze sterke vrouwen doorgemaakt. Ze hebben alleen elkaar. Ik ben degene waarop geleund wordt voor doktersbezoeken, ziekenhuisbezoeken, nagesprekken of scans. Ik doe het met liefde voor haar. 

Groningse jeugd

'We grow up but we never grow old because we are tied to the beautiful memories of our past, especially our childhood. Never loose the child in you. For me, having a heart of a child is still beautiful. It makes me feel alive.'

- Verliza Gajeles

Het zijn familieverhalen die ik onlangs heb gedeeld met onze dochters. Weinig mensen weten van mij dat ik opgegroeid ben in de stad Groningen. Het zware accent dat ik had was ik snel weer kwijt. Mijn ouders hadden een koophuis gekocht aan een pleintje, toen ik zes weken oud was verhuisden wij. De eerste weken van mijn leven woonden wij bij mijn opa en oma in huis. In mijn geboortestad Haarlem. Mijn vader had een baan gevonden bij het Groningse Wolters Noordhoff. De bekende drukkerij van de Grote Bosatlas. Ook van de beroemde schoolposters met kikkers en vissen in het biologielokaal in de jaren ’70. Of de tekeningen van C. Jetses uit de befaamde boeken van ‘Ot en Sien’. Het was een hoekhuis aan een vijver vol kikkers welke grensde aan het station. Wanneer het gesneeuwd had zoefden we met slee van de helling de bevroren vijver op. Ook vond ik eens met buurkindjes verlaten eendeneieren in een nest bij de vijver. Ik twijfel nu of ze verlaten waren, maar we hadden ze meegenomen dus we konden ze sowieso niet terugleggen… De buurman had de eieren uitgebroed, later zwommen in een teil in zijn schuur gele, pluizige babyeendjes. We hadden een groot zijraam in de huiskamer die op de vijver uitkeek. Op een dag zag mijn moeder een groot paardenhoofd door dat raam naar binnen kijken. Ze kreeg bijna een rolberoerte had ze verteld en mijn vader rende meteen heldhaftig naar buiten om het paard te vangen. Waar laat je zo’n groot los paard? In onze schuur natuurlijk! Totdat de boer hem kwam halen. Een geestig verhaal. Minder stoer was de keukenbrand toen mijn vader de frituurpan had aangezet in de keuken en hij aandachtig een voetbalwedstrijd volgde op TV. Vlam in de pan! Er was een lange smalle hal van de voordeur tot aan de huiskamer en als je rechtdoor rende dan was daar de tuindeur. Ik was drie jaar oud en ik had nieuwe kleertjes gekregen. Ik bleef maar opgetogen heen en weer rennen tussen de twee deuren. Tot ik met een vaart door het glas van de tuindeur vloog. Ik heb daar nog steeds een groot litteken van op mijn arm. Een warme herinnering heb ik aan de tijd wanneer mijn opa en oma met een wit Volkswagen kevertje uit Haarlem een paar dagen naar Groningen kwamen. Ik wachtte dan geduldig op het plein tot ik het motorgeluid van hun kever herkende en mijn opa en oma uitstapten. In mijn herinneringen had mijn oma steevast een babypop voor mijn zusje en mij mee waar ze zelf poppenkleertjes voor genaaid of gebreid had. Mijn andere opa uit Santpoort reisde altijd urenlang op zijn motor richting het hoge Noorden. Van hem kreeg ik altijd een koetjesreep. En hij kon centjes in de mouw van zijn colbert laten verdwijnen en weer tevoorschijn toveren. Wat ik me ook nog als de dag van gisteren herinner is de ochtend dat ik ziek naar school moest van mijn moeder. Acht jaar oud en kotsmisselijk. Mijn moeder had gezegd dat een plak ontbijtkoek als ontbijt zou helpen. In de klas zaten we nog ouderwets in rijtjes richting het schoolbord. Ik zat als derde in de rij. Ik moest spugen, durfde het niet te zeggen, en spuugde in een grote boog de ruggen van de twee klasgenootjes voor mij onder… Allemaal herinneringen uit mijn kindertijd in Groningen. Ze werden opgeroepen door onze oudste dochter die afgelopen weekend met wat vrienden naar Groningen ging. Ze hadden een Airbnb gehuurd aan het Noorderpark, niet ver van mijn oude huis. Ze gingen kijken en zij stuurde me foto’s. De huidige bewoners hadden aan de zijkant uitgebouwd. Toch nog steeds herkenbaar als ons huis. Ookal is de flat vlakbij een studentenflat geworden… In de flat woonde destijds een Antilliaans gezin. Met een baby. Ik ging daar vaak in m’n uppie naartoe. Oma Linda was alleen thuis wanneer de ouders werkten. Ze had een platenspeler waar ze Arubaanse muziek op draaide. Ik mocht van oma Linda haar gehaakte shawl over mijn schouders draperen en kon zo uren dansen rondom de salontafel. Toen ze terug naar Aruba verhuisden kregen mijn zusje en ik een kettinkje met een envelopje eraan als afscheid. Oma Linda moest erg huilen bij haar vertrek. Toen wij zelf terug naar Noord-Holland verhuisden kreeg ik van elk van mijn klasgenootjes een geschreven afscheidsbrief. Sommigen met een tekening. Ik bewaarde ze zorgvuldig in een doos. Op een dag kwam ik erachter dat mijn moeder ze in een opruimwoede had weg gegooid. Ik vond dat zó erg. Haar reactie was dat haar moeder háár poesiealbum ooit had weggegooid… Als reactie dáárop bewaar ik werkelijk álles voor mijn kinderen!

Mijn lief roept dat ik naar buiten moet komen. Het is begin het van de avond van een zonovergoten dag. Hij staat met een voorbijganger te praten. De oudere man zag mijn eega in de tuin ploeteren en vroeg of het allemaal goed ging. Hij bleek twintig jaar een hoveniersbedrijf te hebben gehad. Mijn lief voelde goed aan dat ik hem wel wilde spreken. Ik vuur al mijn vragen op hem af. Ik had al een tekening gemaakt met het nieuwe tuinplan. Geen idee hoe je zoiets professioneel aanpakt. De gepensioneerde hovenier helpt ons op weg. Eerst moet de grondslag goed zijn. Ik wil de planten hergebruiken in de tuin, maar alles moet er (tijdelijk) uit. De grond moet egaal gemaakt worden vanwege wegstromend regenwater. Een rijtje waaltjes op z’n kant om het terras af te bakenen. Er moet compost bij en organische mest. Wij wilden extra aarde laten storten, maar de hovenier zegt juist dat er téveel grond is. Oeps. Ik had klimop van de muren gesnoeid en in een vaas met water gestoken. Na zo’n vier weken moeten de planten dan wortel geschoten hebben. De hovenier zegt ons dat we voor een paar euro veel beter nieuwe hedera kunnen kopen. Heel veel. Niet zes takjes zoals ik nu aan het kweken ben. Hij adviseert ons voorzichtig dat het oude tuinhek wel weg kan en dat een taxushaag een goed alternatief zou zijn. Ook de pioenrozen vindt hij niet geschikt om een vak mee te vullen. In de winter is zo’n plantje weg. Het was niet ons plan maar op Koningsdag staan wij dus midden in een tuincentrum met een boodschappenlijstje. Inderdaad kost hedera maar een eurootje per plant. Ook veel zakken compost en tuinaarde mee. Eind van de zonnige feestdag waren we doodmoe met uitgedroogde handen, maar zó trots op onze voortuin. Nog lang niet klaar, want er moeten veel vakken met planten gevuld worden, maar zo dankbaar dat we goed op weg geholpen zijn.