Je neus achterna

“I'm a walker, whether that's a stroll on the beach at sunset or getting up at eight o'clock on a Sunday morning and doing an eight-hour hike through a canyon. It's Zen time for me..” 

― Lara Pulver

De wind is altijd aanwezig op het strand. In de vorm van brute stormkracht, een zachte zeebries of iets ertussen in. We trotseerden de zeewind. Op het strand van Kijkduin. Nog duidelijker aanwezig was het zeewater dat zelden kabbelt. Het water wordt door de kracht van wind en maan aangedreven en dat is hoorbaar én voelbaar als je de golven in duikt. De zee daagt zwemmers, surfers en zeilers uit. Zelfs op deze koude maar zonnige zaterdag in januari zijn er stoere surfers in het water. Het water is onstuimig, net als de wind. Een strandwandeling helpt altijd om de storm in je hoofd te overstemmen en te sussen. Ik houd zo van de zee. Van de lauwwarme, aquagroene zee in de Cariben tot onze ijskoude, grijze Noordzee. Ik houd van het geluid van de golven én ik houd van wandelen. Ideale combinatie! Door te wandelen kom je in een ritme waarin je je weer kunt focussen op één hersenspinsel tegelijk. Of een goed gesprek voeren. Tijdens de lockdown is het mijn ideale escape uit huis. Met ons gezin gaan we regelmatig naar het strand om een flinke wandeling te maken. Eindigend met een warme kop chocolade. Met vriendinnen wandel ik juist in de buurt. Geen ommetje. Meestal een flink stuk door het Mastbos. Wat ben ik dankbaar dat wij op loopafstand van dit immense bos wonen! Deze week heb ik twee flinke wandelingen gemaakt. En ik heb er nog een heleboel in m’n agenda gepland staan. Wandelschoenen - of rubberen laarzen - aan. Ik geniet van de geluiden van bekende en onbekende vogels, de geur van hout, gras en bladeren. En van mijn gezelschap. Lekker samen tijd doorbrengen. Coronaproof. Het bos maakt me altijd bewust van mijn omgeving. Je zintuigen staan op scherp en je merkt iedere geur, ieder geluid en gevoel op. Ondertussen praat je over wezenlijke dingen. Luisteren. Ik neem vaak een thermoskan met thee en chocolaatjes mee. En zoek een fijn bankje in de zon. Ondertussen praten we verder. Zoveel te bespreken. De meeste van mijn vriendinnen heb ik al een tijd niet gesproken. Dat de natuur energie uitstraalt is voelbaar. Tijdens wandelingen voel ik me licht en energiek. Lekker buiten. Met een beetje geluk in de winterzon zoals mijn laatste wandeling: heerlijk! Natuurlijk zijn we nooit de enigen. Veel hondenuitlaters. Vriendinnen. Stelletjes. Lichamelijke inspanning in combinatie met frisse lucht en beeldschone natuur maakt dat je even je zinnen kunt verzetten, om ons corona bestaan weer even in perspectief te plaatsen.

Er staat een flinke storm en ik sta op het plein buiten te wachten voor zo’n bekende, grote witte bus van het bevolkingsonderzoek. Mijn eerste keer. Dames boven de vijftig worden één keer in de drie jaar (vroeger om de twee jaar!) gescreend op borstkanker. Ieder jaar worden een miljoen vrouwen gescreend. Ik word naar binnen geroepen. Ik mag een mondkapje van het haakje pakken, handen met alcohol wassen en na de belangrijke papieren te hebben geshowd achter glas mag ik in één van de drie kleedhokjes gaan zitten. Bovenlijf ontkleed. Ik heb twintig jaar geleden voor het eerst zo’n borstonderzoek gehad in Amerika. Toen ik na een half jaar borstvoeding weer aan de pil wilde beginnen moest ik, anders dan in Nederland, eerst langs de huisarts en controleerde zij mijn borsten. Zij vond een knobbeltje. Ik moest een echo en röntgenfoto’s laten maken waarop de aanwezigheid van het knobbeltje bevestigd werd. Precies in dit proces verhuisden wij van Massachusetts naar Alabama. In onze nieuwe woonplaats moest ik meteen in het ziekenhuis een biopt laten nemen. Met zo’n lange naald. Gelukkig was de uitslag goed. In Nederland krijgt één op de zeven vrouwen borstkanker. Het bevolkingsonderzoek is bedoeld om borstkanker zo vroeg mogelijk te ontdekken. De kans op een succesvolle behandeling is dan groter. Ook is vaak een minder ingrijpende behandeling nodig. Er werd op mijn deurtje geklopt en ik mocht mijn foto’s laten nemen. Ik herinnerde met afschuw de grote koude glasplaat waar je borsten tussen platgedrukt werden. Twee decennia later is dit een hypermoderne machine met een klein plastic plaatje voor de foto’s. Normaalgesproken worden er voor de screening vier röntgenfoto’s genomen. Ik mocht er maar liefst zes laten nemen vanwege veel klierweefsel. Na twee weken krijg ik een brief met de uitslag over de post. Kwalijk is het eigenlijk wel dat er de komende jaren meer vrouwen aan borstkanker zullen overlijden. Door personeelstekort wordt het bevolkingsonderzoek om de drie jaar gedaan. Tot voor kort was dat nog om de twee jaar…. Voordat een vrouw zélf iets voelt in haar borst is de tumor vaak al twee centimeter groter. Al bij een halve centimeter kun je borstkanker ontdekken, soms wel vier tot vijf jaar eerder. Minder vaak borstonderzoek betekent latere opsporing en zwaardere therapieën. De verwachting is dat met screening om de drie jaar er jaarlijks bijna zestig vrouwen meer zullen sterven aan borstkanker. Ondertussen zijn ze gelukkig begonnen met nieuw personeel opleiden. In 2028 kan er weer om de twee jaar worden gescreend. Maar de gevolgen zullen nog langere tijd aanhouden.

Sneeuw

“I love snow for the same reason I love Christmas. It brings people together while time stands still. Cozy couples lazily meandered the streets and children trudged sleds and chased snowballs. No one seemed to be in a rush to experience anything other than the glory of the day, with each other, whenever and however it happened.” 

― Rachel Cohn

Pats! Een sneeuwbal tegen m’n muts. Ik stap net de voordeur uit. De koude avond in. Mijn lief lacht hard. Het sneeuwt. Winter. We lopen naar het bos. Krakende sneeuw. Bij elke stap die ik zet. Ik heb mijn warme snowboots aan. Verse sneeuw. Wat houd ik hiervan! Ik laat me betoveren door de winterse charme. Het is vroeg in de avond, pikkedonker en mijn lief en ik wandelen in het bos. Alleen licht van de maan en licht van de bewoonde wereld op een afstandje. We komen helemaal niemand tegen. De stilte is enorm. Alleen dat gekraak van onze voetstappen. De bospaden bedekt met sneeuw. Wat is dit heerlijk! Wat hadden wij dit verzetje ook broodnodig. Eindelijk écht winter. Er ligt zo’n drie centimeter sneeuw. Alles is wit om ons heen. Onaangeraakt. Een magisch spektakel. Op de terugweg begint het opnieuw zachtjes te sneeuwen. Vele jaren geleden maakten wij ook zo’n frisse adembenemende wandeling. Op Kerstavond wandelenden we dezelfde route vanuit ons huis. Alleen in plaats van de paden te volgen, zoals we nu doen, stapten we toen heel rebels het weiland over. Hazen sprongen opgeschrikt van ons geluid met hoge sprongen van ons weg. Onvergetelijk. Het magische van toen was natuurlijk ook dat het Kerstmis was. Nu is het magisch dat we na maanden thuiszitten ineens buiten in een wit sneeuwlandschap wandelen. Gewoon, bij ons om de hoek! Thuis maken we geheel passend warme Oostenrijkse Kaiserschmarrn zoals ze die ook op de pistes serveren. En natuurlijk Hollandse snert. De volgende ochtend lopen middelste dochter en ik hard langs min of meer dezelfde route. Mijn lief fietst mee. De meeste sneeuw is reeds gesmolten. Alleen nog wat resten op het gras om ons heen. De struiken en boomtakken zijn weer groen. Het winterzonnetje straalt enorm. Toch begint het op de terugweg plots te regenen. De sneeuw zal nu snel weg zijn. 

Ik heb ineens een hippe app als TikTok op mijn telefoon. En Snapchat. Ik doe er helemaal niks mee. Ik deel vanaf vandaag mijn telefoon met mijn jongste kind. Ze heeft nog geen twee maanden geleden een refurbished iPhone gekocht bij een groot elektronica warenhuis. Van haar spaargeld. Vandaag viel plots het geluid uit. Ze kon geen filmpjes meer opnemen met geluid. Natuurlijk het ergste dat een zestienjarige kan gebeuren! Als ze wilde bellen had de ontvanger geen geluid. Paniek! Siri werkte niet en dat was de truc om erachter te komen dat de ‘audio chip’ kapot was. Volgens de experts op diverse fora is dat kenmerkend voor een iPhone 7. Kindlief wilde na deze ontdekking meteen een nieuwe kopen. Ik, van een heel andere generatie, ging natuurlijk op zoek naar de mogelijkheid van een reparatie. Totdat ik een helder idee kreeg dat er natuurlijk ook nog aankoopgarantie op zat! De uitgeprinte bon was zo een, twee, drie niet meer te vinden. Geen man overboord. Ik dacht me te herinneren dat we met creditcard betaald hadden. Helaas niks van terug te vinden… Dochterlief wist echter zéker te herinneren dat ik haar een Tikkie gestuurd had. Zo vonden we tussen mijn betaalgegevens het transactienummer en, heel belangrijk, de naam van de winkel die we geen van allen nog konden herinneren. Ik belde klantenservice en we mochten ondanks de winkelsluiting toch haar iPhone ter reparatie langs brengen. En daar ontmoetten we medewerker Eelco. Onze jonge held. Hij vroeg haar of alle duizenden foto’s in de iCloud stonden. ‘Uh, nee.’ Dochter bleek haar iCloud opslaglimiet reeds te hebben overschreden, maar Eelco wist hoe ze meer opslag kon kopen. Hij hielp haar een tegoed in iTunes te zetten zodat ze een opslagabonnement kon kopen. Ik had werkelijk geen idee wat hier allemaal gebeurde! Dochterlief had nog wel even paniek omdat ze tien euro overgemaakt had maar haar tegoed niet verhoogd werd. Daar zat een paar minuten tussen. En die duren lang als je voor een provisorisch loketje half buiten staat te wachten met mensen in de rij achter je. Eelco had zoveel geduld. Hij legde haar mobieltje aan de oplader. Toen haar iCloud opslag eindelijk verhoogd was bleken de negenhonderd resterende foto’s supertraag te bewegen naar de iCloud. Eelco legde uit dat dit kwam door de trage WiFi van de winkel. Dochterlief en ik hadden namelijk thuis wel nagedacht over het verwijderen van de SIMkaart, en dus de snelle 4G. Na een uurtje klungelen vertrouwden we Eelco al zo goed dat we de telefoon bij hem achtergelaten hebben terwijl haar telefoon alle foto’s aan het overzetten was. Voor winkelsluiting zou Eelco checken of het gelukt was, de telefoon afsluiten en inpakken om te verzenden voor reparatie. Daarvoor had hij nog wel haar PINcode nodig… Dochterlief had de app Snapchat en Instagram al afgesloten op haar mobieltje dus ze was er okay mee. Ookal zou hij wel bij haar filmrol kunnen. De grootste schrik kwam toen hij de reparatiebon overhandigde en hij bij de reparatieduur eenentwintig hele dagen ingevuld had. Nu delen we mijn telefoontje. Ze heeft geluk dat ik nog maar drie middagen per week werk. De rest van de tijd zijn we samen thuis, kan ze erbij. Het toeval wil dat de geplande ophaaldatum 9 februari is. De verwachtte datum dat de scholen weer open mogen. 

Klaagzang

“And the people stayed home. And read books, and listened, and rested, and exercised, and made art, and played games, and learned new ways of being, and were still. And listened more deeply. Some meditated, some prayed, some danced. Some met their shadows. And the people began to think differently.” 

― Kitty O'Meara

Na, een voor mij zeer sombere, maandag volgde de persconferentie waarin we hoorden dat er nog steeds geen einde is gekomen aan de onwerkelijke situatie waarin we zitten. Op de een of andere manier kwamen de adviezen bij mij weer eens ernstiger binnen. Zoals alleen twee gasten thuis ontvangen als het écht noodzakelijk is. Was dat kopje thee laatst met mijn buurvrouw waarbij we anderhalve meter uit elkaar zaten in een verder leeg huis dan zo risicovol? We waren er allebei aan toe - een goed, noodzakelijk gesprek. Het deed onze psyche heilzaam goed. Zo ook onze jongste dochter die het best zwaar heeft zonder volleybal training, zonder vrienden op school, zonder haar werk én zonder lessen van toegewijde leraren. Bij de online lessen voelt ze zich niet zo betrokken. Om zo nu en dan iets te hebben om naar uit te kijken lieten we haar afgelopen jaar een enkele keer een grote stad bezoeken met een schoolvriendin. Een keer naar Delft waar haar vriendinnetje wil studeren, een keer naar Amsterdam waar onze dochter graag wil studeren en een keer met een schoolvriendin naar Den Haag. Alles met de trein. Nú mag je alleen nog maar gebruik maken van het openbaar vervoer als het strikt noodzakelijke reizen zijn. Als je nog geen depressieve gevoelens had gekregen dan krijg je ze nu wel. De dreiging van een avondklok… Volgende maand is het een jaar geleden dat onze jongste dochter thuis kwam van haar Oostenrijkse skireis. Hoestend en proestend. Bijna alle tachtig leerlingen van school meldden zich na thuiskomst ziek. Al bijna een jaar van onzekerheid achter de rug. Dat heeft natuurlijk impact op je algehele welzijn. Dat meer binnen zitten en minder bewegen ook. Daar word je moe van en ook je motivatie om van de bank te komen gaat ervan achteruit. Wij nemen onze meiden mee naar het strand en bos voor wandelingen. We lopen samen hard op zondag. In het voorjaar deden we work-out’s op ons grasveldje. Elke ochtend laat ik de keukendeur wagenwijd openstaan rond zonsopgang. De lucht die ons huis binnenstroomt is gevuld met levensenergie. We hebben de hulp van de ander nodig om uit de passieve situatie te komen. Om te blijven bewegen.

Al bijna een jaar hebben wij - in mijn ogen - een spuuglelijke elektrische auto voor de deur staan. Hij is spierwit. Ik heb ook een prachtige koperkleur van dit merk zien rondrijden, een zwarte of desnoods een saaie grijze. Wij hebben dus een brave witte. Deze was het snelst leverbaar. Er zit geen vrouwelijke of zelfs stoere touch aan de vorm van deze auto. Een laag sportmodel. Een raceauto. De deuren zijn niet eens degelijk afgewerkt. Het raam is de bovenkant van de deur. Mijn lief had pech met een vertraagde bestelling waardoor hij er maandenlang alleen mee naar zijn werk kon rijden. Maar liefst elf kilometer verderop. Dit belastingjaar heeft hij het privégebruik omgezet en is dit snelle sportmodelletje onze gezinsauto geworden. Zijn wens is uitgekomen. Ik zie maar één voordeel en dat is dat het een elektrische auto is. We laden de Tesla voor de deur op. Sinds 1 januari rijd ik dus ook in dat supergeavanceerde ding. Het heeft geen klokjes in het dashboard. Op een groot hypermodern computerscherm moet alles afgelezen worden én aangepast worden. Je snelheid lees je daar op af. Ook je ruitenwissersnelheid of je lampen bedien je op het scherm. De auto is eigenlijk een rijdende smartphone. Het voordeel is dat hij overal sensoren voor heeft dus in de praktijk is de snelheid van de ruitenwissers al perfect aangepast. Ook gaan de lampen vanzelf aan als de zon onder gaat. Ik moet de hele tijd aan ‘KITT’ denken uit de serie Knight Rider uit de jaren ’80. De technisch zeer geavanceerde kunstmatige intelligente raceauto. Onze kinderen zijn dol op onze eigen ‘KITT’. Ze zitten er samen in om spelletjes te doen, muziek te luisteren of films te kijken. Ikzelf krijg niet eens de radio aan als ik achter het stuur zit. Achteruit inparkeren is een drama voor mij met de schuin omhoog staande hoedenplank. ‘Je moet naar het beeldscherm kijken’ krijg ik dan te horen. Daar zal ik nooit aan wennen. Laatst deed ik voor het eerst alleen de wekelijkse boodschappen met ‘KITT’. Ik kreeg de kofferbak niet open. Het is al een crime om de deuren überhaupt te openen met de verstopte deurklinkjes; ik had er heel lang twee handen voor nodig! Dus had ik mijn zware boodschappentassen eenvoudigweg op de achterbank gezet. De hele weg naar huis rinkelde er een belletje om me te waarschuwen dat de veiligheidsriemen op de achterbank nog vastgemaakt moesten worden. Zo lijkt het net of ook onze ‘KITT’ inderdaad naar ons omkijkt en communiceert zoals ‘KITT’ dat deed bij David Hasselhoff.  Heel cosy zijn de verwarmde lederen stoelen. Ook achterin. Laatst klaagde ik bij een vriendinnetje, die ook sinds kort in de Tesla van haar man rijdt. We hadden elkaar helemaal gevonden en gierden het uit. Gedeelde smart is halve smart. Het blijft wennen dat als je maar een beetje ‘gas’ geeft, je vooruitschiet en in je stoel gedrukt wordt alsof je in een vliegtuig zit. Fijn is dan wel dat er geen geluid is van een gierende motor. Je hoort niet meer dan het zacht behaaglijk zoemen van een elektrisch trammetje in Amsterdam.

Uitgesteld feestje

“They say a person needs just three things to be truly happy in this world: someone to love, something to do, and something to hope for.” 

― Tom Bodett

Eigenlijk telde ze al een jaar lang af. Ze had een vel papier op de muur van haar slaapkamer gehangen met maandenlange lege vierkantjes die aangekruist moesten worden. In de zomer kon ze spontaan het aantal nachtjes noemen tot aan haar verjaardag. Haar zestiende verjaardag. Naarmate de grote dag dichterbij kwam, tijdens de lockdown, werd het stiller. Totdat ze tijdens de Kerstvakantie zei dat ze haar verjaardag niet met een feest wilde vieren. Ook niet na de zomer als het hopelijk allemaal weer kan. De avond voor de grote dag meldde ze dat er een vriendinnetje langs zou komen om samen online lessen te volgen. Mijn lief en ik hadden die avond traditioneel de kamer versierd met slingers en ballonnen. Zoals altijd zongen we haar die ochtend wakker en deden we cadeautjes op het grote bed. Alleen waren er geen cadeautjes. De winkels zijn alweer een tijd gesloten. Wij bestellen zo weinig mogelijk online vanwege al die bestelwagentjes die dag en nacht overwerkt rondrijden. Liever steunen we de lokale winkels in de buurt. Onze super-milieubewuste jarige job staat daar helemaal achter. Dus gaven we verjaardagskaarten op het grote bed met plaatjes van cadeautjes erin geplakt. En toen stonden daar ineens, in de donkerte van de vroege ochtend, twee vriendinnetjes voor de deur. Met een heliumballon en cupcakes in hun koude handen. De meiden installeerden alledrie razendsnel hun computers, stapels boeken ernaast. Ik zette een pot hete thee en ineens was onze grote eettafel in een gezellige bende van schoolspullen veranderd. Eromheen drie blije meiden die online les volgden en dat nog nooit zo leuk hadden gevonden. ‘Dit moeten we vaker doen!’ riepen ze dan ook meermalen. Ik had achter de jarige job Happy Birthday lampjes opgehangen en haar klasgenootjes hingen hun heliumballon ernaast. Onze jongste kreeg tijdens alle lessen felicitaties. Omdat vriendin ernaast zat en ook een deel van de ballon op de achtergrond had werd er verrast gereageerd op hun samenzijn. Er werden hilarische filmpjes door klasgenoten online verstuurd toen ik eerst door het computerscherm van de een en aansluitend door het computerscherm van de ander wandelde om een taartschaal te pakken. Toen ik in de middag de openhaard aan het aansteken was hoorde ik de Engelse leraar zeggen dat er een jarige job in hun midden was. ‘Een héle jonge’ zei hij toen hij naar haar geboortedatum keek. 'Een bijdehandje’. Na de les vroeg jongste aan mij wat hij daarmee bedoelde. ‘Je bent pas zestien geworden in 5 VWO dat komt niet zo vaak voor, je bent snel doorgestroomd.’ Een bijdehand kind dus volgens die leraar. Een verborgen compliment eigenlijk. Ze hadden zoveel plezier met z’n drieën dat het me tegelijkertijd ook mistroostig maakte omdat ze kennelijk zoveel misten van hun sociale leven op school. Deze young adults doen volgend jaar eindexamen. Schoolverlaters.  Het met elkaar optrekken in groepjes, je indentiteit ontwikkelen, meten aan elkaar en optrekken aan elkaar hoort een onderdeel te zijn van hun ontwikkeling. Ze zijn nu veel te vaak alleen. Na de lessen hebben we gezongen met een taart met zestien brandende kaarsjes. Haar oudste zus kwam langs en we hebben met z’n allen thuisbezorgde poké bowls gegeten en veel gelachen aan tafel. Laat in de avond toen iedereen weg was vertelde ze dat ze een héérlijke verjaardag gehad. Een uitgesteld feestje hoefde van haar dan ook niet meer. 

Vorig jaar was een jaar van doorzetten, nieuwe plannen maken, de schouders eronder en op zoek naar waar het echt om draait. Hassib heeft dit heel letterlijk genomen. Hij heeft het restaurant in ons straatje, dat ten onder ging aan de gevolgen van corona, gekocht. Aan het eind van het coronajaar. De horeca zat op slot. En hij kocht vol vertrouwen het restaurant over. De vorige - nu werkloze - eigenaar heeft hij in dienst genomen als kok. Hassib heeft een moedige weg afgelegd van Afghanistan, via Moskou, naar ons straatje. Als kleuter gevlucht uit zijn geboorteland. Hij heeft veel doorzettingsvermogen en gaat er een modern restaurant van maken met de recepten van zijn moeder. “Tegenslagen heb je allemaal in je leven. Maar je moet doorgaan, er schijnt licht aan het eind van de tunnel. Heb ik ook van mijn ouders geleerd.” In één van de laatste dagen van 2020 viel onverhoopt een arrestatieteam bruut het nieuwe restaurant binnen. In een onderzoek naar een crystal meth-lab. De lokale kranten stonden er vol van. Foto’s van de arrestatie met ME mannen met helmen en kogelvrije vesten aan. De verdachte was niet Hassib, maar hij was wel bang dat deze inval zijn zaak een slechte naam zou geven. Dus plaatste hij via-via een bericht in onze buurt app. Een uitnodiging om kennis te maken. In zijn nieuwe restaurant. Om kennis te maken én uitleg te geven. Dat hij er zelf ook zo van geschrokken was. We mochten allemaal op gepaste afstand een zelf gebakken oliebol komen eten. Eén persoon per huishouden. Natuurlijk ging ik er naar toe. Zo’n mooi initiatief! Op een druilerige grijze middag liep ik er onder m’n paraplu heen. Een buurvrouw stond buiten al te wachten, een andere buurman stond met zijn zoontje binnen. We kregen allemaal een zak met werkelijk heerlijke oliebollen mee. Ik ontmoette ook Hassib’s vrouw en hun zes maanden oude baby. Eind volgende maand verwacht hij zijn - zoals hij zelf zegt - high end visrestaurant te openen. Deze man is een voorbeeld voor ons allemaal. Klein of groot, hij blijf in beweging. Laten we blijven dromen. Er komen betere tijden aan zonder dat we precies weten wat dat dan is. Juist nu blijven dromen.

Amsterdam

“The past beats inside me like a second heart.” 

― John Banville

Hij mankeerde van alles. Zijn nieren werkten nog maar voor vijftien procent. Hij had COPD van het roken dat hij al van zijn dertiende onafgebroken deed. Hij had diabetes en slikte elke ochtend  braaf tien verschillende pilletjes. Hij had zelfs de gedachte met me gedeeld dat hij geen vol jaar meer zou leven. Tóch was ik enorm geschokt toen ik op zondagavond hoorde dat hij die middag overleden was. Plotseling. Een hartstilstand of longembolie. De buurvrouw vond hem dood over zijn rollator heen gehangen. Een snelle dood zei zijn huisarts. Dat is een geruststelling, want de lijdensweg met COPD zou lang en afschuwelijk zijn geweest. Mijn client hield echt van mij zei die buurvrouw die elke avond voor hem kookte. Toch hebben we elkaar drie jaar lang met ‘u’ aangesproken omdat hij dat wenste. Ik kwam om de dag bij hem. Een markante man. Ik heb hem de transformatie zien maken van een afstandelijke man die wars was van elke vorm van sociaal gedrag tot een charmante man. Zijn boekenkasten stonden vol met literatuur. Een fan van Willem Elschot. Een muurkast vol historische boeken over Joodse gemeenschappen en Jodenvervolging. Hij was een intelligente, Joodse man die altijd op zoek was naar zijn roots. We hadden veel overeenkomsten. Beiden gewoond, getrouwd en geleefd in Amsterdam. Beiden daar gestudeerd. Ik scheikunde, hij natuurkunde. Mijn lief is directeur bij een groot internationaal bedrijf en hij was één van de directeuren van Unilever. Ik reed mijn oude Volvo nog toen ik bij hem begon te werken en hij had al vijfentwintig Volvo’s versleten. Hij hield ervan om samen in mijn auto te rijden. We konden het erg goed vinden samen. Met mij kon hij converseren zei hij. Elke ochtend bespraken we samen het nieuws, onze leesboeken en het leven van ónze jonge poesjes. Hij is twee keer bij ons thuis geweest om de poesjes te aaien. Mijn lief en ik zijn op z’n tachtigste verjaardagsfeest geweest. Ik was de eerste gast op zijn gastenlijst. Ik vergezelde hem op de begrafenis van zijn enige broer. Ik kende zijn drie kinderen goed. Mijn lief is wel eens met hem gaan lunchen. En ik heb hem twee keer moeten beloven op zijn begrafenis in Amsterdam te komen. Ondanks corona en de beperkte gastenlijst mochten mijn lief en ik gelukkig aanwezig zijn. Ik werd genoemd in de afscheidsspeech van zijn dochter. Volgens haar heb ik zijn leven verlengd en verrijkt. De laatste dag dat ik hem zag was hij gestresst wat ik merkte aan zijn ademhaling. Hij maakte zich zorgen over zijn boekenverzameling die hij na wilde laten aan de synagoge in Amsterdam. Deze laatste dag samen heb ik aangedrongen om meteen rabbijn Benima te bellen. Dat deden we samen via de speaker van mijn mobieltje. Ze zou de week erna terugbellen. Op dat moment hadden we géén idee dat hij er toen al niet meer zou zijn…

Op de dinsdag voor Oud&Nieuw toog ons hele gezin vroeg in de auto richting Amsterdam. Natuurlijk op weg naar de begrafenis. Onze drie dochters waren vooral mee vanwege de trip down memory lane. Jongste dochter wil graag in Amsterdam studeren. Ons doel kennis maken met de twee universiteiten daar. Als eerste reden we langs ons oude huis in Oost van waaruit we getrouwd zijn. Meiden waren onder de indruk van de gezellige, stadse buurt waar wij woonden. Van daaruit was het een piepklein stukje naar het Science Park waar tegenwoordig de universiteit van Amsterdam gehuisvest is. Een splinternieuwe campus met hypermoderne faculteitsgebouwen. In onze studententijd zat deze universiteit over de hele binnenstad verspreid. Met name in in historische gebouwen zoals hun bibliotheek aan de Singel. Mijn lief en ik studeerden bewust aan de moderne Vrije universiteit. Geconcentreerd in een hoofdgebouw pal naast het academisch ziekenhuis. Toen we die zonnige ochtend over de campus wandelden kwam juist ‘onze’ universiteit gezellig en authentiek bij ze over. We liepen over het binnenplein waar de bijgebouwen met natuurwetenschappen gevestigd zijn. Jongste dochter kreeg bij de VU een fijn gevoel. We reden verder naar Uilenstede dat tegenwoordig ‘campus Uilenstede’ heet. Na dertig jaar was er niet zó veel veranderd aan de buitenkant van de studentenflats en de sportzaal. We wezen papa’s studentenkamertje aan en we kochten bij het buurtsupertje warme chocomelk en kaasbroodjes. Het duizelde van de herinneringen. De meiden vonden het sfeertje heel gemoedelijk zeiden ze. Grappig genoeg voelde deze plek dichter bij het centrum dan de nieuwe UvA, terwijl de VU in onze tijd juist ‘ver’ van het centrum lag. De ligging van de twee Amsterdamse universiteiten was omgedraaid. Het leukste vond ik om langs het huis aan de Amstel te rijden waar mijn lief een deel van zijn studententijd met z’n neef gewoond had. We reden de charmante Amstelzijde op langs voormalig restaurant De Oude Prins - de naam was destijds een begrip - waar wij een kwart eeuw geleden ons trouwfeest vierden. Het studentenhuisje uit de achttiende eeuw is nu een rijksmonument. De muizen leefden destijds rijkelijk in de keukenkastjes en de broodrooster. Ze aten uit het voerbakje van onze caviaatjes in de huiskamer.  Als we de kachel aanzetten besloegen alle ramen omdat er zoveel water uit de Amstel onder het huis stond. Als er een pak sneeuw op het dak lag dwarrelden de sneeuwvlokken door de kieren op ons bed. Er was geen badkamer, dus had oom een douchebak op de houten vloer neergezet en een stang voor het douchegordijn gemonteerd. Uit een krakkemikkige douchekop stroomde het water. Je douchte recht voor het bovenraam. Toch was het een zeer geliefd charmant huis. Onze dochters konden er dan ook niet over uit dat we ze nooit hierover verteld hadden! Niet veel later reden we de andere kant op naar begraafplaats Zorgvlied. Met een handje kiezelsteentjes in m’n handtas om volgens oud Joods gebruik op z’n kist te gooien.