Fiesta met tranen

Vaarwel! Vaarwel! ’t Verdriet van het afscheid nemen is zo zoet, dat ik ’t vaarwel herhaal tot d’ochtend ons begroet.
- Romeo en Julia

Wij vonden haar natuurlijk de mooiste graduate van de avond. In haar bloedrode prom dress liep ze vol zelfvertrouwen rond. Op heel hoge hakken. Ze wist vooraf precies wat haar jurkontwerp moest zijn. De kleur en de stof. Voor haar vertrek naar Europa was de jurk af. In Venetië had ze er een ketting met serpent-hangertje bij gekocht, en een knalrode lippenstift. Voor het feest ook nog een bezoek aan de kapper gebracht. Dicht bij zichzelf gebleven in haar keuzes. Met rechte rug en een lach van oor tot oor liep ze rond op deze avond met tientallen andere graduates en honderden familieleden. Dezelfde ochtend had ze haar officiële ceremonie gehad. (zie ons fotoalbum) In toga. Op de universiteit. Ze kreeg een groot applaus van het publiek toen ze op het podium geroepen werd voor een prijs. Ze had de hoogste score van dit jaar gehaald met de Engelse taal test. Glimmen van trots. Het grote moment als alle graduates hun hoofddeksel de lucht in gooien. Een filmisch moment… Nu stonden Mark en ik hier tussen. Onvergetelijk. Tranen. Hier in México houden ze enorm van ceremonies en feesten. Dat hebben we deze dag gedaan. Een geweldige dag. Eén met een gouden randje. En veel fotografen. Onze oudste kind gaat een nieuwe fase van haar leven in. Wij ook. Voor haar is alles nieuw. Voor ons ook. Ze heeft de hele avond en nacht gedanst. Met al haar vrienden. Ze genoot deze magische avond. Wij ook. In deze grote danszaal met kroonluchter. Net terug van haar Europareis. Een dikke jetlag. Haar hoge hakken verruild voor gympies. Haar diploma op zak. Met haar toekomst uitgestrekt voor zich. Niet aan de Erasmus. Ze heeft nog zóveel andere mogelijkheden. Ze heeft er zin in. Bij binnenkomst zagen we veel gasten met dozen vol tequila, rum en Bailey’s binnen komen. Ze gingen uit hun dak deze nacht. Qua drank én qua kleding. Iedereen was super feestelijk in avondkleding gekleed. Jong en oud dansten samen op de dansvloer. Hip en salsa. Precies zoals de Mexicanen zijn. Modern én traditioneel. Speeches. Dankwoorden. Opening met een vader-dochter dans, of moeder-zoon dans. Heel speciaal. Wat een mooie eerste keer voor ons. Wat bijzonder. Wat dankbaar zijn wij dat we deze dag hierbij mochten zijn.

Deze dagen zijn een aaneenrijging van afscheid momentjes. Grote en kleine momentjes. Vanmorgen was een bepaald groot afscheidsmoment voor mij. Ik had mijn close friends uitgenodigd voor een ontbijt. In een heel fijne patio in de stad. Na mijn yoga les toog ik er heen. Er waren al wat vriendinnetjes gearriveerd. De lange tafel vulde zich niet lang daarna. Ik schoof zo nu en dan naar een andere stoel waardoor ik echt met een ieder van hen tijd heb kunnen doorbrengen. Mijn vriendinnen hadden iets heel bijzonders voor me gemaakt. Voor onze hippie bus. De toespraak was mooi en tranen trekkend. Onze VW bus wordt door ons heel naturel ingericht en geverfd. Alles in beige en grijs tinten. Zoals in Nederland gewoon is. Geen knaloranje of appelgroene bus zoals je ze hier op straat ziet. Om die reden hebben mijn vriendinnetjes een slinger van Mexicaanse gekleurde stof gemaakt. Vrolijk en héél persoonlijk. Iedereen heeft er een wens opgezet. Deze Mexicaanse slinger komt in onze Mexicaanse camper te hangen. Tranen vloeiden... Toch was het nog geen ultiem afscheid, gelukkig. Ik zie iedereen nog op het schoolplein, op yoga les en op gezamenlijke afspraakjes. Een roerend afscheid mag echter niet te lang duren vind ik, anders wordt het voortdurend minder gemeend. Ik wil niet murw worden van het afscheid nemen. Zo is het al goed.

Avontuurlijk Suriname!

Be brave. Take risks. Nothing can substitute experience.
– Paolo Coelho

Je zou het bijna vergeten in de laatste paar rommelige schoolweken of zoals ze in het Engels zo mooi zeggen ‘the final stretch of the year’. Maar wij vertrekken over een maand naar boeiend Suriname! Aansluitend reizen we door naar paradijselijk eiland Tobago - voor de kust van Venezuela. Met ons voltallig gezin (!) zullen we in Suriname avontuurlijk rondreizen. Langs plantages fietsen, rivieren bevaren en een week door de Amazone jungle trekken. Gelukkig heb ik alles al een tijd terug uitgezocht. Mijn hoofd staat nu tijdelijk even naar andere dingen. Een verhuizing. De renovatie van onze hippie bus. Prom night. Afscheidsfeesten. Tóch even wat achtergrond van Suriname om (zelf) in de stemming te komen... De naam Suriname is afgeleid van Surinen. Dat is de naam van het indianenvolk dat oorspronkelijk in Suriname woonde. In 1499 ontdekken Spaanse zeevaarders Suriname. De Spanjaarden en Portugezen zoeken er naar goud. Later komen ook Engelsen dat doen. Ze stichten nederzettingen waar ze handel drijven met de Surinen. Later leggen ze plantages aan om suikerriet, koffie en katoen te verbouwen. In 1613 wordt er een Nederlandse nederzetting gesticht aan de Surinamerivier. Hieruit ontstaat natuurlijk later de stad Paramaribo. De arme Surinen worden gedwongen om als slaven op de plantages te werken. Ze zijn niet bestand tegen het zware werk dat ze moeten doen en velen van hen sterven. Nog meer slaven sterven door de besmettelijke ziektes die de kolonisten meebrengen. Het indianenvolk sterft bijna helemaal uit. Onvoorstelbaar. Planters moeten hun slaven noodgedwongen ergens anders vandaan halen. En daarmee komt de slavenhandel richting Suriname op gang. Planters laten vooral slaven uit West-Afrika komen om op hun plantages te laten werken. Europese (vooral Nederlandse) handelaars leveren de slaven aan. De handelaren kopen de slaven in Afrika en verkopen ze door aan de planters. In 1667 komt Suriname door de ruil met New York definitief in bezit van Nederland. De Surinaamse economie draait op de uitvoer van koffie, katoen en vooral rietsuiker. Plantages worden telkens aangevallen door bendes van weggelopen slaven die zich in het oerwoud schuilhouden. Ten slotte gaat de handel in rietsuiker achteruit omdat er steeds meer suiker op de markt komt die verkregen is uit suikerbieten in Europa. Veel suikerrietplantages worden gesloten.

Intussen groeit in Europa gelukkig de weerzin tegen de slavernij. Meer en meer landen schaffen de slavernij af. In 1863 doet ook Nederland dat en komt er goddank een einde aan de slavernij in Suriname. Wel moeten de 'vrijgelaten' slaven nog tien jaar op de plantages werken. Daarna zijn ze vrij om te werken waar ze maar willen. Er ontstaat er behoefte aan nieuwe arbeidskrachten. Eerst werven de Nederlanders nieuwe arbeiders in India. Deze arbeiders en hun nakomelingen heten nu Hindoestanen. Vanaf 1890 laten planters ook arbeiders uit Nederlands-Indië komen. Die zijn van Chinese of Javaanse afkomst. Zodoende is Suriname nog steeds een smeltkroes van verschillende afkomst en geloof. De economie van Suriname krabbelt op als er goud wordt gevonden en bauxiet, een stof waar aluminium uit wordt gehaald. Een Amerikaans en een Nederlands bedrijf openen bauxietmijnen. Andere bedrijven beginnen zich in Suriname op bosbouw toe te leggen, kappen bomen uit het oerwoud om tropisch hardhout te winnen. Bauxiet wordt het voornaamste uitvoerproduct van Suriname. Ook de uitvoer van tropische hardhout levert veel geld op. Tijdens de Tweede Wereldoorlog beginnen de rijke mensen in Suriname te ijveren voor zelfstandigheid. Als Nederlands-Indië in 1949 onafhankelijk wordt, is de Surinaamse wens naar zelfstandigheid nog sterker. In 1954 tekenen Nederland en Suriname het Statuut. Hierin staat dat Suriname deel blijft uitmaken van het Koninkrijk der Nederlanden. Wél krijgt Suriname een grote mate van zelfstandigheid. In 1975 wordt, zoals iedereen weet, de republiek Suriname uitgeroepen. Republiek Suriname. Tropisch Suriname. Het mooie, avontuurlijke en boeiende Suriname.

Verkreukeld verbonden

Onvoorwaardelijke liefde begint als we ons ontdoen van de verwachtingen en voorstellingen die we van elkaar hebben.
- G.G. Jampolsky

Ik sta te hakkelen met mijn Spaanse woorden. Susana kijkt mij aan met tranen in haar ogen. Ze gaat ook op staan van de ontbijttafel. Nu staan we tegenover elkaar. Zij veel kleiner dan ik. We zijn deze zondagochtend in de immens grote tuin van Susana en Luis. We hebben een gezamenlijk ontbijt met onze gezinnen. Een soort afscheid. Maar ook weer niet. We zien elkaar gelukkig nog vaak de komende twee maanden. Het is eigenlijk een bedankje voor wat Luis en Susana allemaal voor ons gedaan hebben de laatste drie jaar. Dus sta ik te stuntelen met mijn onvoorbereide dankwoord. We omhelzen elkaar en ze fluistert in mijn oor “Je hebt toch niks voor me geschilderd, hè?” Ik geef haar de doos met de canvas erin. Een foto van ons saampjes in de bergen. Bij een stilte retraite. Allemaal uitgetrokken schoenen om ons heen. Luis vraagt me aan tafel of ik nog één keer het verhaal wil vertellen hoe ik Susana destijds ontmoet heb. Ik geef toe dat het een bijzonder verhaal is. Sommige dingen moeten zo zijn. Dit moest zo zijn. Helemaal verkreukeld met een stijve nek van de verhuisstress en een zeer pijnlijke heup sta ik drie jaar geleden aan de deur van Susana’s yoga studio aan te kloppen. Ze is er niet. Ze is op reis door Kenia, vertelt de bewaker. Ik kom een paar weken later terug. Ze maakt me meteen duidelijk dat ik discipline moet hebben om dagelijks naar de lessen te komen. Ik kom trouw elke dag, maar ik zie nooit andere studenten. Ik durf haar er niet naar te vragen. We werken aan mijn lijf en aan mijn psyche. De pijn in mijn heup verdwijnt als sneeuw voor de zon. Na zo’n zes weken volledige aandacht van Susana voel ik me heerlijk in mijn vel. Ik durf haar nu ook te vragen waar de andere studenten blijven. “Maak je geen zorgen. Jij hebt nu al mijn attentie nodig. Alles loopt zoals het moet lopen.” De weken erna druppelen de andere studenten binnen en vult de yoga groep zich. Susana en ik zien het als een wonder. Ik had haar nodig en zij kon er volledig voor mij zijn. Ook in de jaren die erna volgen. Ik denk aan het herstel van mijn long embolie. Ik denk aan het herstel van mijn beenmerg. Ik denk aan mijn herstel na de embolisatie. Ik denk ook aan het hervinden van balans in mijn bloedwaarden. Yoga, meditatie en klankschalen helpen enorm bij zelfheling. Vlak voor we terug keren naar Nederland is mijn lijf helemaal gezond. Ik vertel dit verhaal vaker. Susana is er trots op. Ik ben trots op haar. Ik bewonder haar om haar bijzondere eigenschappen. Ook al wonen we straks duizenden kilometers uit elkaar. In ons hart zijn we altijd verbonden.

Ik sta helemaal achterin de grote supermarkt te sjorren aan een mega pak closetrollen. Ze staan hoog tegen de wand opgestapeld en ik heb één pak nodig. Ik probeer met twee handen en op mijn tenen er een uit de stapel te krijgen. Dan begint er een medewerkster van de supermarkt heel rap tegen mijn rug te praten. Ik voel me betrapt. Ze zegt vast dat ik het niet zo mag doen. Ik draai me om. Ik vraag haar om het nogmaals te herhalen en dan pas begrijp ik dat ik naar buiten moet. Ik moet mijn volle kar laten staan. Ik hoor nu pas het alarm door de winkel schallen. Ik zie helemaal niemand meer in de winkel. Overal staan verlaten boodschappenkarren. Ik versnel mijn pas en zie bij de kassa’s half lege karren en halfvolle banden. Iedereen is plots weg! Bij de voordeur is het alarm oorverdovend. Er staan mannen met gele pakken aan. Reflecterende strepen op hun pak en een helm op. Als ik de schuifdeur uitloop zie ik alle klanten en medewerkers op de parkeerplaats verzameld staan. Kijkend naar mij. Die domme buitenlandse die het weer niet meteen begrepen heeft… “Een aardbeving”, denk ik. Het blijkt een nationale oefening te zijn. Dit heb ik al eens eerder meegemaakt. Een paar jaar terug toen ik bij de kapper zat. Mijn haar helemaal in aluminiumfolie gevouwen. Het was mijn eerste simulatie en ik dacht dat ze me in de maling namen. Ik voelde me heel ongemakkelijk buiten op het verzamelpunt. Meerdere malen per jaar bootsen ze in México een aardbeving na. Op scholen, in bedrijven en kantoren en op openbare plekken. Dat is écht nodig. Er komen hier herhaaldelijk best hevige aardbevingen voor. Met alle gevolgen van dien.

Warrig zweven

Ik zwerf hier en daar, zonder te weten wat ik zoek.
- Zhuang Zi

Lanterfanten. Wat verlang ik daar naar! De tijd dat we hier in México wonen heb ik me er vaak schuldig aan gemaakt. De afgelopen dagen kan ik er zo naar terug verlangen. Lekker je geest laten waaien. Zalig niets doen. Dat lijkt me nu alleen in een andere wereld voor te kunnen komen. Niet in de mijne. Met een dochter die de volgende dag vertrekt om alleen in haar uppie op een ander continent te gaan reizen en een intercontinentale verhuizing voor de boeg kan ik het me niet permitteren om mijn geest te laten waaien. Al voelt het vandaag wel alsof ik mijn gedachten laat waaien… Te veel. Alle kanten op. Als een onstuimige storm. Allereerst kan ik vanmorgen mijn Nederlandse bankpas nergens vinden. Ik gebruik hier normaliter alleen mijn blauwe Mexicaanse pas, maar deze week had ik mijn oranje ING pas tevoorschijn getoverd. En net zo snel weer kwijt geraakt. Het enige wat ik kan bedenken is dat ik hem in de pinautomaat heb laten zitten. Dat hij is ingeslikt. Dit onrustige idee speelt in mijn achterhoofd als ik met mijn telefoontje foto’s van het witgoed en keukenapparatuur maak en ze in mijn verschillende WhatsApp groepen te koop zet. Ik maak er een prijslijstje bij en dan loopt het plotseling storm. Binnen een paar uur heb ik alles verkocht! Voor mijn wasmachine moet ik zelfs op de minuut terug kijken wie het eerst reageerde op mijn bod. Ik houd alles op een geschreven lijstje bij. Prijzen ernaast geschreven. Het verloopt turbulent. Niet veel later rijd ik naar het winkelcentrum. Daar leg ik mijn ingeslikte-bankpas-verhaal uit bij de bank. Ze kunnen niks doen, want de geldautomaat op de parkeerplaats behoort niet tot hun filiaal. Ik maak stennis op het kantoor van het winkelcentrum. Ze kunnen ook niks voor me doen. De geldautomaat blijkt bij een filiaal in de hoofdstad te horen. Ik beland uiteindelijk terug bij de chef van het bankfiliaal hier in Puebla en hij doet zijn best. De afspraak is dat ik morgen terug zal komen. Thuis loop ik op Anthe’s kamer wat te rommelen voor haar backpack en valt mijn oog op een oranje ING bankpasje. Ongeordend als ik ben dacht ik toch net twee oranje pasjes in haar geldpotje te hebben gezien? Ik loop over in mijn hoofd, maar dit heb ik tóch goed gezien. Er liggen drie oranje pasjes in deze rommelige slaapkamer. Dat is er één teveel. De mijne dus. Het schaamrood stijgt naar mijn kaken. Ik denk terug aan al die stennis…. Het wordt nóg warriger. Ik gebruik het pasje een dag later in de machine en ik krijg steeds een melding dat de pincode onjuist is. Ik heb nog één poging. Ik snap er niks meer van. Ik haal het pasje uit de machine en zie tot mijn verbazing dat dit pasje mijn al-héél-lang-verdwenen pasje is! Al die rottige oranje identieke ING pasjes! Na logisch nadenken blijken we tóch nog steeds een pasje kwijt te zijn. Ingeslikt. Vernietigd. Ik leg me er bij neer.

Zonder om te kijken verdwijnt ze het hoekje om. Ik roep heel hard haar naam vanachter het touw dat me tegen moet houden. Ze doet een stap terug en zwaait. Haar gedachten zijn al ver vooruit. En waarom niet? Ze is ons, uitzwaaiende zussen en ouders, al glad vergeten. Haar gedachten zijn in Parijs. Vandaag is haar grote dag. Anthe is met haar Mexicaanse vriendin Rebeca op weg naar Parijs. Een nachtvlucht. Morgen komen ze aan in Europa. Met hun treinkaart zullen ze gaan zwerven door Europa. Naast Frankrijk zullen ze ook Zwitserland, Oostenrijk, Tsjechië, Italië en Kroatië aandoen. Een onvergetelijke ervaring. Wat gunnen wij dat haar! Waar ze ook mag zijn. In gedachten is ze sowieso bij mij. Ze heeft het reizen in haar bloed. Hoe kan het ook anders? Met globetrotters als ouders. We hebben haar meegenomen om op drie verschillende continenten te wonen. Haar gedwongen twee wereldtalen aan te leren. Ze was anderhalf toen we voor de eerste keer onze spulletjes oppakten om op een ander werelddeel te gaan wonen. Nu ze deze week zeventien jaar is geworden wonen we nog steeds duizenden kilometers van haar geboorteplek vandaan . Haar hele leven reist ze al avontuurlijk met ons rond. Door Zuidelijk en Noord-Afrika, door Zuid- en Noord-Amerika, door Midden-Amerika en uiteraard door Europa. Haar droom is al heel lang om zelfstandig met een backpack over de wereld rond te trekken. Te zwerven. Een stukje maakt ze nu waar. Wat is ze snel groot geworden. En wat staat de tijd haar goed! Zonder een traan te laten, maar met een opgewonden blos op haar wangen en een grote lach op haar gezicht is ze door de poortjes vertrokken. (zie ons fotoalbum) Daar gaat ze. De wijde wereld in.