Paspoort en schilders in Amsterdam

De goedheid van een mens is een vlam die wel verborgen maar niet gedoofd kan worden.
- Nelson Mandela

“Kies maar iets uit in huis wat jullie graag zouden willen hebben.” Het huis hing vol met donkere schilderijen met zware vergulde omlijstingen. De oude weduwe die in ons huis woonde was erg content met ons als kopers van haar woning. Ze betaalde de hypotheek een paar maanden door terwijl wij al flink in haar huis aan het verbouwen waren. “Jullie kunnen je geld zoveel beter gebruiken dan ik”, zei ze daarop. Ik fietste regelmatig even bij haar langs onder het mom van de ramen opmeten voor nieuwe gordijnen of nog eens naar de lichtinval kijken. Ze was blij met onze aandacht voor haar, of op zijn minst voor haar huis. Ook na de verhuizing heb ik haar nog regelmatig bezocht in haar splinternieuwe penthouse in hartje Breda. Een enkele keer haalden we haar op om bij ons te zijn. Ik had destijds, tijdens de rondleiding met de makelaar, een prachtige schets zien hangen op haar slaapkamer. Twee naakte dames van de achterkant bezien. Met houtskool geschetst. Op de dag dat wij haar ons antwoord gaven op haar vraag moest ze lachen. We hadden wel een goede smaak!, riep ze uit. Het bleek een studie van schilder Paul Gauguin te zijn die ze na haar dood aan een museum in Parijs zou schenken… Net zoals dozen vol oude, waardevolle boeken. Ik moest aan dit voorval in 2003 terug denken toen we in het Van Gogh Museum rond liepen vandaag. We waren met z’n vijfjes een dag in Amsterdam om Inden’s paspoort te verlengen op de Amerikaanse ambassade. Op het sfeervolle Museumplein. Met ijsbaan. De verlenging bleek overigens een enorme uitdaging toen we vernamen dat er absoluut geen telefoons mee naar binnen mochten. Uiteindelijk is Anthe met onze telefoons, e-reader en iPods in het concertgebouw een kop koffie gaan drinken. En eenmaal binnen in de ambassade werd ons duidelijk dat Inden’s geboortebewijs uit het Memorial Hospital tóch geen officieel geboortebewijs bleek te zijn. We komen er elke vijf jaar om haar paspoort te verlengen, maar we kunnen maar niet wennen aan de strenge regeltjes, aan die verschrikkelijk scherpe veiligheidseisen en de gelofte die je moet doen met je opgeheven rechterhand voordat je een handtekening zet als voogd. Bij het volgende paspoort mag ze zelf de gelofte doen!

Wij koppelden dit noodzakelijke bezoek dus aan het bezoek aan het Van Gogh Museum aan de overkant van het Museumplein. Op de valreep nog in zijn kroonjaar: het 125e sterfjaar van Van Gogh. De kunstenaar die regelmatig bij ons in het dorp Princenhage langs kwam omdat zijn oom Cent en tante Cornelie op de Haagweg woonden. Hij is zelf in Zundert geboren. Een dorpje onder de rook van Breda. Inden moest dit schooljaar een brief schrijven aan Van Gogh. Haar brief was uitgekozen om voorgedragen te worden in een klein zaaltje op de Haagweg. Heel schattig. Vanmiddag in Amsterdam stonden we allemaal voor het eerst voor de échte originele olieverfschilderijen van Vincent. Zijn befaamde streepjes en stippen in heldere kleuren. Zijn vele zelfportretten. Zijn zonnebloemen. Zijn aardappeleters. Maar ook werken van Paul Gauguin hingen in dit museum. Omdat Vincent en Paul bevriend waren geraakt in Parijs. Gauguin heeft hem geïnspireerd. Stel je eens voor dat we die schets van Gauguin nog in huis hadden hangen! De voorname weduwe die decennia lang in ons huis leefde was goed voor ons geweest ook al heeft ze de schets nooit cadeau gedaan aan ons. Later vernamen we dat ze gebrouilleerd was met haar drie dochters en zoon. Ze heeft een zeer eenzame begrafenis gehad op de begraafplaats aan de Haagweg. Er waren geen rouwkaarten verstuurd of een advertentie geplaats. Onopgemerkt is ze heengegaan. Lange tijd later hoorde ik ervan toen we terug verhuisden vanuit Spanje. Geen naam. Geen plek op de begraafplaats. Droevig. Toch is haar goedheid niet vergeten. Vandaag in het Amsterdams museum was ze niet vergeten. De werken van Gauguin waren de brug naar haar herinnering.

Amsterdam, 29 december 2015