Commewijne

Zomerse bries: alle onbeschreven blaadjes papier waaien van mijn bureau.
- Shiki

Zweten! Twee dagen door het Commewijne gebied fietsen. Oost-Suriname. Tropische temperaturen. Steeds stoppen voor slokjes water. Maar we hebben het gedaan! Van plantage naar plantage gefietst. De Zeeuwen hebben in 1667 Suriname op de Engelsen veroverd. Zij voerden het Zeeuwse poldersysteem hier in. Met veel bruggen en sluizen. De kleigrond bleek uitermate vruchtbaar. Het aantal plantages aan de Commewijne rivier nam in snel tempo toe. In 1862 waren er echter maar weer de helft over. Vanwege de dalende prijzen van de rietsuiker, cacao en koffie. Op de oude plantages heerst tegenwoordig een sfeer van vergane glorie. Slechts een enkel is nog meer of meer in gebruik. Deze bezoeken wij. Op de fiets. Mooie oranje Gazelle fietsen. Met een knalgroen kratje voorop. We moesten op de heenweg vanuit Paramaribo twee rivieren oversteken. Met tentbootjes. Voor 25 of 30 Surinaamse dollars. Dat is zo´n zeven euro. Onze fietsen gingen ook mee op het bootje. Op de heenweg naar plantage Frederiksdorp zagen we alle aanwijsborden over het hoofd. Of ze waren er gewoon niet. Rond lunchtijd arriveerden wij al op de prachtig gerenoveerde koffieplantage. Die middag hebben we vooral zwetend doorgebracht. Met bijna niks aan zaten we elk voor een ventilator. Te puffen. Met een boek, een spel of een tijdschrift. Toen vloog na een blikseminslag de elektriciteit eruit! Afzien. In die klamme tropische warmte. Hoe hebben die Hollanders in de achttiende en negentiende eeuw dat volgehouden? De volgende ochtend hebben we onderweg beter opgelet en hebben we een suikerfabriek uit 1882 bezocht. Mariënburg. Ook plantage Alkmaar uit 1810 zijn we doorgefietst. Deze grond is in 1894 verkaveld en uitgegeven aan de arbeiders. Zelfs nu wonen hier voornamelijk Hindoestanen. Peperpot plantage was vanaf 1905 eigendom van een avontuurlijke apothekersassistent Anton Janssen uit Amsterdam. Vandaag de dag is de koffieplantage overwoekerd. Er zijn veel tropische vogels, apen, slangen en ocelots en jaguars neergestreken. We zijn door deze jungle gefietst. Op weg naar de directeurswoning van Anton Janssen. En de houten koffieloods. Ook de fabriek waar de koffiebonen in ovens werden gedroogd staat er nog. Aan de rivier. Alles is vervallen. In de piepkleine schamele woninkjes verblijven nog steeds de Javaanse nakomelingen van de arbeiders van eeuwenoude plantage Peperpot. Een fascinerende historie. Ons zweet en zadelpijn dubbel en dwars waard.

Paramaribo – 31 juli 2015