My love and oldest daughter in Bangkok

BRIEVEN
‘A family is a risky venture, because the greater the love, the greater the loss... That's the trade-off. But I'll take it all.’ 

- Brad Pitt

Er was eens een echtpaar met drie mooie dochters. Ze reisden als jong nieuwbakken gezin veel over de wereld. Eigenlijk een beetje als een zigeunerfamilie. Avontuur lonkte. Het gezin woonde op vier plekken buiten Nederland. De kinderen groeiden op in de verschillende culturen van Midden-Amerika, Noord-Amerika en Zuid-Europa. Ze gingen daar naar school, sloten vriendschappen. De meisjes leerden naast Nederlands op de Wereldschool ook twee andere talen goed lezen, spreken en schrijven. Zo werden ze eigenlijk wereldkinderen, geen Nederlandse kinderen meer. De wereld werd grenzeloos voor ze. Er was nog een hele wereld te ontdekken. Zo geschiedde dat ze voor hun studies uit zwierven over de gehele wereld. Oudste dochter is bijna twee jaar geleden geland in Singapore. Als bijna dertiger heeft ze een aanvraag voor een verblijfsvergunning gedaan. Zo heeft het leven van een op het oog idyllisch zigeunergezinnetje ook een keerzij. De kinderen kunnen namelijk blijven plakken in een ver oord. Dat is bij 't reizende gezinnetje gebeurd. In dit geval in Azië, Singapore. Natuurlijk reizen de ouders die kant op. Ze zijn tenslotte niet voor niks een beetje zigeuner. Oudste dochter vloog de eerste winter terug naar het koude Nederland om met haar familie Kerstmis te vieren. Ook aankomende december zal ze drie winterse weken in haar ouderlijk huis wonen. Soms vliegen de ouders naar Azië mét hun kinderen, soms alleen. Deze keer is vader aan de beurt. Hij is naar Bangkok gevlogen om samen met zijn oudste dochter haar verjaardag te vieren. En eigenlijk ook zijn eigen verjaardag. Zo gingen ze samen op zaterdagavond naar een martial art event in de hoofdstad van Thailand. Muay Thai, of Thais boksen. Verjaardagscadeau voor haar vader.  Muay Thai is een Thaise vechtkunst. Een vechtsport die bekend staat als 'de kunst van de acht ledematen' vanwege het gecombineerde gebruik van vuisten, ellebogen, knieën en schenen. Het is een populaire sport daar. Het past helemaal bij die twee. Ze hebben ook, wonend in Mexico, samen voor Tae Kwondo de zwarte band behaald en aan toernooien meegedaan. Eergisteren vlogen ze naar eiland Kon Samui waar ze in vijf dagen zélf de kunst van de acht ledematen gaan leren. Natuurlijk had de vader lekkere Nederlandse lekkernijen meegenomen. Oudste dochter miste bruin volkorenbrood met kaas het allermeest. Dus heeft moeder twee bakvormen gekocht, lege broodzakken gespaard en vier kilo volkoren broodmeel ingeslagen. Anderhalve kilo aan vacuüm getrokken kazen. Ook een ontbijtkoek. Lekkere stroopkoeken, drop en zelfs een pak mergpijpjes. De dochter miste Paaseitjes zei ze dus bewaarde 't gezin twee zakjes Paaseitjes. Zelfs een zak pepernoten ging mee in het vliegtuig. Vader sleepte zich rot aan de boodschappen. Hij moest naast zijn zware koffer onverwacht ook zijn zware handbagage inchecken bij de balie op de luchthaven. Dan hebben we het nog niet eens over de verjaardagscadeaus voor oudste dochter… Het is telkens een gesleep met Nederlandse lekkernijen en cadeaus. Voor álle dochters die in het buitenland verblijven. Hoe vaak is er niet een Sint-pakket met zoetigheden en een lang gedicht gepost op weg naar de andere kant van de wereld? Het is juíst voor dit gezin zo’n fijn gevoel om te geven. Ouders en zusjes weten namelijk zelf ook hoe ongelofelijk plezierig het was wanneer de logées Hollandse kaas en hagelslag meenamen. Wat een heerlijk gevoel gaf dat! De meest zoete herinneringen van de moeder zijn echter toch de ontvangen brieven destijds. Lange, handgeschreven brieven vol verhalen die gemist moesten worden. Met zorg uitgekozen woorden op luchtpapier. Soms vellen papier versierd met de meest schattige stickertjes. Foto’s mee in de enveloppe. Zelfgemaakte kaarten van oma voor de kleinkinderen. Ook nu in het heden verplaatsen brieven zich heen en weer. Drie weken doet de post erover naar Singapore. Dat maakt het schrijven ook een vleugje romantisch. Een stukje nostalgie. In de zware koffer die vader meesleepte zaten ook drie dikke enveloppen recent gevuld met lange brieven van moeder en de twee zusjes. Zodat oudste dochter ze heel spoedig zou kunnen lezen. Enveloppen vol verhalen, verlangen en heimwee. 

Ik liep een zaal in met wel zeventien yogamatjes met stapeltjes yogablokken ernaast in een halve cirkel. Twee verschillende balletjes lagen erbij en ook een oogmasker gemaakt van een vrolijk gekleurd Surinaams stofje. Ik nam plaats op zo’n matje met mijn warme, Peruaanse sokken aan en keek om me heen wie de andere deelnemers zouden zijn van deze kaak workshop. Wanneer je kaakproblemen hebt, zoals tandenknarsen of zoals ik op elkaar klemmen van tanden en kiezen, is kaakyoga een goed idee. Ik ken juf Thessa al heel lang omdat ze al jaren op vrijdag yogales geeft in mijn yogaschool. Vaak geeft ze daar ook wat kaakyoga oefeningen. Na mijn behandelperiode bleek dat ik maar aan één kant nog durfde te kauwen. Ook klemde ik het nieuwe, iets bredere deel van mijn tong vaak tussen mijn kaken. Juf Thessa gaf toen bij mij thuis een privé workshop over ontspannen in de kaken. Om kaakklachten te verzachten en zelfs te laten verdwijnen is een uitgebalanceerde lichaamshouding de basis. Eigenlijk zo eenvoudig. Tijdens deze workshop vanmiddag beoefenden we een reeks oefeningen en technieken om dit te bereiken. Een goede uitlijning van je lichaam begint bij een juiste positie van je hoofd en nek en verlenging van het bovenlichaam. Daar namen we de rust en tijd voor om goed te voelen. Het bindweefsel in de nek, de schouders, de armen en rond het middel werden soepel gemaakt en spieren werden versterkt. Mijn kaakproblemen worden onder andere veroorzaakt door op elkaar klemmen (bruxisme) van de tanden en kiezen tijdens de nacht. Ik draag daar ’s nachts ook een plastic bitje voor. Er zijn klachten die hun oorsprong vinden in en om het kaakgewricht, maar op een andere plek in het lichaam gevoeld kunnen worden. Zelfs tot in je bekkenbodemspieren of zoals bij mij in mijn hamstring. Juf Thessa liet een tekening van een menselijk lichaam zien waarin de deep frontline blauw gekleurd was. Daarop was te zien dat alles in ons lijf bijna verbonden is met de kaakspieren! Iedereen in de groep van vanmiddag had last van knarsetanden of kaakklemmen. Bij dat laatste heb je in de ochtend de afdruk van je gebit in je wang staan of zoals bij mij aan de zijkant van de tong. Ik mag me meer bewust worden van mijn goede lichaamshouding bleek vanmiddag. Ik kreeg mogelijkheden aangereikt om te verzachten: fysiek én in mijn gedachten.

Runway run at sunset

GIRLS ON A MISSION
‘The miracle isn't that I finished. The miracle is that I had the courage to start.’ 

- John Bingham

‘Bent u Anja?’ hoor ik wanneer ik uit mijn autootje stap. Een echtpaar staat al buiten de deur op me te wachten. Het is mooi weer deze woensdagavond. Ik haal ze op om naar het theater in Etten-Leur te gaan. We gaan via de stichting waar ik voor werk naar de voorstelling ’t Hooge Nest waarin Fockeline Ouwerkerk helemaal solo het gelijknamige boek op het podium zet. Ik heb het indrukwekkende boek jaren geleden gelezen over de verbouwing van een oud huis in ’t Gooi waarbij de schrijfster Roxane achter de geheime geschiedenis komt van de villa tijdens de oorlog. Tijdens de verbouwing komen de eerste intrigerende sporen uit het verleden naar voren. Achter de wandpanelen en onder de houten vloer vindt Roxane verzetskranten, muziekstukken op papier, stompjes kaars en schuilplaatsen. Deze ontdekkingen vormen de start van een jarenlange zoektocht. Wat is er gebeurd in villa 't Hooge Nest? Fockeline start de solovoorstelling heel origineel door de leefregels met ons te delen van het onderduikadres. Alsof wij nieuwe onderduikers zijn. De kaars die altijd voor het raam brandt, zo niet dan moet je wegblijven en niet terugkomen. Dat je in een halve minuut het serviesgoed moet afruimen wanneer er aan de deur gebonkt wordt, dat je in diezelfde halve minuut ook de kaars voor het raam weg moet halen en in de schuilplekken moet duiken. Bijna onmogelijk. Ze speelt dat ze één van de Joodse zussen is, Janny of Lien Brilleslijper die hun ouderlijk huis ter beschikking stellen voor onderduikers.  Ik leefde me door deze scene meteen helemaal in. Zo vertelt ze dat Roxanne erachter komt dat de villa waar ze woont één van de grootste onderduikadressen van Nederland was tijdens de Tweede Wereldoorlog. Haar huis was jaren geleden een doorvoerroute voor het verzet, een plek waar cultuur zelfs in barre tijden nog tot bloei kwam. en bovenal een veilige haven was voor velen. Eén van de zussen trouwde met een gevluchte Duitser die goed piano kon spelen. De andere zus hield van balletdans. Zo hielden ze cultuuravondjes in het huis. Soms meer dan vijfentwintig onderduikers waren er aanwezig. Fockeline gebruikt het lied ‘Mens durf te leven’ een hit van de vorige bewoner van de villa die een bekende Nederlandse zanger was destijds. “Het is alsof de ziel van het lied in de bakstenen van het huis leeft.” Ik vond dat ze het prachtig deed deze theatermonoloog. Ze sprak rechtstreeks tegen het publiek. Ik kreeg op de vierde rij af en toe het gevoel dat ze tegen mij persoonlijk praatte. De zwaarte van het verhaal kwam echt als een mokerslag binnen. Intens. Ook ontroerend. En het thema oorlog is in deze tijd helaas nog steeds heel actueel. Na de voorstelling dronken de deelnemers van de stichting en de vrijwilligers wat met elkaar. Het was precies een leuke grootte van de groep, heel gezellig. Natuurlijk kwamen de oorlogservaringen van de deelnemers zelf aan bod. Een dame die negen was tijdens de bevrijding vertelde over de hongersnood in Rotterdam, de bloembollen die haar moeder klaarmaakte. Dat er geen speelgoed was om mee te spelen en haar vader die tijdens de hele oorlog zich elke dag moest melden op de hoek van de straat om voor de Duitsers in de duinen te werken. Van een andere deelneemster was haar vader molenaar. Ze herinnert zich nog goed dat hij zijn meel met tegenzin moest afstaan aan de bezetter. Zo heeft elk gezin en élk vooroorlogs huis zijn eigen oorlogsverhaal. Ons huis heeft bijvoorbeeld kogelgaten in de voorkant van het huis omdat er in oktober 1944 tussen de Duitsers en de bevrijdende Polen gevochten werd, recht voor onze deur.

Op de start- en landingsbaan van het internationaal luchthaventje van Breda starten we op een mooie zaterdagavond voor een hardloopwedstrijd van Kika. We zijn met z’n viertjes. Girls on a mission is onze teamnaam Jongste dochter met een studievriendinnetje van haar, middelste dochter en ik. Mijn lief is onze chauffeur, fotograaf en grootste fan. Het waait. Een rondje van vijf kilometer over de start- en landingsbaan. Over asfalt. Langs een opgesteld zweefvliegtuigje. Luchtvaartgeschiedenis. Ooit, lang geleden hebben mijn lief en ik (nog kinderloos) beiden een rondje gevlogen in een heus zweefvliegtuig vanaf dit kleine vliegveldje. Omstebeurt werden we, met een collega van mijn lief als piloot, omhoog getrokken door een touw op een groot katrol. Geluidloos en vredig zweefden over de landerijen buiten Breda. Deze avond op de landingsbaan ging de zon bijna onder. Mooi warm licht. Flink wat publiek. Een mooi doel, geld voor kinderen met kanker. Het is bijna een jaar na mijn hardloopwedstrijd vorig jaar. Toen lukte het dankzij veel vrienden om een flink bedrag op te halen voor kankeronderzoek. Een afsluiting van een zware periode. Jongste dochter, als mijn steun, en ik werden destijds begeleid door trainer John, samen met een groepje andere ex-kankerpatiënten. Het was een emotionele run, ik was een jaar kankervrij. Tranen bij de eindstreep. Realiteit. Ons hardloopmaatje Harry overleed nog dezelfde zomer. Inmiddels ben ik twee jaar schoon en ben ik afgelopen jaar wekelijks in m’n uppie blijven joggen. Vanavond mag ik mijn conditie inzetten om geld op te halen voor kinderkanker. Tijdens de Runway run. Middelste dochter doet voor het eerst in haar volwassen leven mee aan een vijf kilometer wedstrijd. Ze had bij een speciaalzaak nieuwe sportschoenen aan laten meten. We hebben allevier voor ons doen goed gelopen. Het is leuk om zo met elkaar met sport bezig te zijn. Oudste dochter liep twee weken geleden, vroeg in de ochtend vanwege de hitte in Singapore, een tien kilometer wedstrijd over een Formule 1 track. Jongste liep deze avond haar persoonlijk record in nog geen zevenentwintig minuten. Samen met haar vriendin die een fervent hardloopster is. Ik liep zelf ook wat sneller dan mijn gewone hardlooprondjes in de buurt. Door de opzwepende muziek. Door de andere lopers. Door het enthousiaste publiek. Richting de finish kreeg middelste moeite, ik wachtte haar op en pakte haar hand om samen over de eindstreep te rennen. Het publiek moedigde ons aan. Mijn naam werd omgeroepen. Middelste werd een beetje misselijk, ze had alles gegeven. Een traantje bij haar. Haar zusje en vader kwamen al aanlopen om ons enthousiast te ontvangen. Een medaille. De volgende wedstrijden staan inmiddels al gepland. Jongste dochter gaat Engelse mijlen lopen in Maastricht, en een halve marathon. Middelste dochter staat ingeschreven om de Singelloop in Breda te rennen. Is het hardloopvirus besmettelijk?

Summervibes!

LUISTERTHERMOMETER
‘One of the most sincere forms of respect is actually listening to what another has to say.’

- Bryant H. McGill

Het is bijna het einde van mijn middagdienst. De overdracht zal zo zijn en ik wil het hospice natuurlijk netjes achter laten voor mijn collega vrijwilliger. De afwasmachine in de keuken zo aanzetten en uitruimen, de wasmachine die in de kelder staat vullen en misschien een wasje in de droger doen? Lag er nog een strijk of een mand met schone handdoeken om even in de keuken te vouwen? Niks moet per se maar in mijn hoofd ontstaat een to do lijstje. Eén van de fijnste dingen die ik echter het allerliefst doe in het hospice is luisteren naar het persoonlijke verhaal van de bewoners. Of luisteren naar het emotionele verhaal van hun familieleden of vrienden die in de keuken komen, en soms een praatje willen aanknopen. Luisteren gaat mij het makkelijkst af wanneer ik tijd heb. Luisteren is echt belangrijk in het hospice. Ondanks dat ik een bepaalde druk voel van mijn to do lijstje voor de bewoners die op mij wachten. Ik vind ik het moeilijker om honderd procent aandacht te hebben door de hoeveelheid afleiding waarmee ik me omring. Dan ga ik bedenken hoe ik dit gesprek netjes kan afronden. Luisteren lijkt zó simpel. We doen het elke dag. Maar écht luisteren met volle aandacht, zonder oordeel en zonder af te dwalen in je eigen gedachten, dat is een kunst op zich. En juíst als vrijwilliger in het hospice maak je het verschil door een luisterend oor te bieden. Maar hoe zorg ik ervoor dat iemand zich écht gehoord en gezien voelt?  Ondanks bijvoorbeeld de deurbel die gaat of een bewoner die op de noodknop heeft gedrukt. Ik vind dat best uitdagend. Voor warm luisteren heb je rust en tijd nodig. Geen stoorzenders. Daarom volgde ik afgelopen week een workshop die ‘de Luisterthermometer’ heet. Een meneer van de Luisterlijn nam mij mee in de wereld van 'het warme luisteren' en introduceerde de Luisterthermometer. Luisteren lijkt zo makkelijk. Iemand vertelt wat en je houdt gewoon je oren open. Gelukkig ben ik niet de enige die stoeit met warm luisteren,  wat van mijn collega’s stoeien ook. Ik toon belangstelling door de ander aan te kijken terwijl die aan het woord is, af en toe samenvatten wat er is gezegd, niet continu onderbreken en niet bij alles wat er wordt gezegd meteen over mezelf beginnen. Inmiddels weet ik dat heus wel. Ik hoop dat ik mijn luisterhouding ook vaak in de praktijk breng. Thuis bij mijn gezin, met mijn lief natuurlijk en bij mijn vriendinnen. In elke situatie. Zéker wanneer ik tijd heb zal ik het op m’n allerbest kunnen uitvoeren. Luisteren is geen activiteit, je hoeft niets te doen. Maar echt luisteren is luisteren zonder iets te willen ondernemen. Hooguit raad je hardop wat de gevoelens zijn die bij de ander spelen en welke onvervulde behoeftes daarachter schuilgaan. Daarmee help je de ander zijn verhaal volledig te doen. Meer is er niet nodig. Het wordt dus pas moeilijk voor mij wanneer er ondertussen dingen gedaan moeten worden. Hoe erg is het eigenlijk wanneer het wasgoed nog niet in de wasmachine gedaan is? Of de strijk niet weg gewerkt is? De vrijwilligers zijn er juist voor die extra’s als een luisterend oor voor bewoners en hun familie. Wanneer iemand saai of oninteressant overkomt, ligt dat eigenlijk aan mijn eigen vraagstelling. Ik zeg zelf al jaren ‘Je kent jezelf al. Degene met wie je praat ken je nog niet, en je weet ook niet wat je uit zijn of haar verhaal kunt leren.’ Oprechte belangstelling dus. Vooral met mensen die we goed kennen vertrouwen we op het verleden om iemand in het heden te begrijpen, en dat soort aannames zijn gedoemd te mislukken. Aannames. De manager die mij vroeger begeleidde in mijn sales job destijds betrapte mij vaak op aannames van potentiële klanten. Heb je het nagevraagd? Vaak was het een aanname. Hij hamerde erop. Helemaal zonder (voor)oordeel kan gewoon niet, vertelde de meneer van de workshop. Zodra je iemand voor het eerst ziet (bijvoorbeeld een nieuwe hospice bewoner) plaats je iemand al in een hokje gebaseerd op je eerdere ervaringen uit het verleden. Dan doen je hersenen automatisch. Dat hoeft warm luisteren niet in de weg te staan. Warm luisteren is namelijk een uitwisseling van compassie. Én het helpt jouzelf bij het vervullen van je eigen (nieuwsgierige) behoeftes. Het is eigenlijk allemaal zo logisch: pas als de ander zich helemaal gehoord voelt, ontstaat bij die ander ruimte om jou vervolgens écht te horen. In mijn werk hoeft de bewoner mij natuurlijk niet te horen. Luisteren komt alleen van mijn kant. Mijn werk is intensief, maar het luisteren maakt het ook verrijkend en zinvol. Het geeft veel voldoening om iets voor een ander te kunnen betekenen. Iets lekkers te eten klaarmaken, handen of schouders masseren of dat luisterend oor bieden. Wat minstens zo belangrijk is, is dat je door het vrijwilligerswerk zelf veel kunt leren. De verhalen, inzichten en gevoelens van de bewoners en hun familie verrijken mij als mens. Tot nu toe elke dag dat ik daar gewerkt heb nam ik iets mee naar huis om over na te denken. 

Het zwemseizoen is weer begonnen! Mijn lief en ik hebben dit jaar inmiddels twee keer gezwommen in het openluchtzwembad. In het voorjaar hebben we ons abonnement gekocht, net als vorig jaar. Vrij zwemmen van half april tot half september. Zelf zwem ik alleen bij mooi weer hoor. Ik vind het fijn om na het baantjes zwemmen nog even op een bankje naast het zwembad op te warmen in de zon. Lekker in mijn bikini. Zon op mijn huid. Zomergevoel. Ontspanning. We zwommen vorig jaar steeds eind van de middag, na het werk van mijn lief. Dat is nu natuurlijk anders sinds hij drie dagen per week in Duitsland werkt. Samen kunnen we van vrijdagmiddag tot en met maandagmiddag zwemmen. De eerste keer dit voorjaar was als vanouds heerlijk. Ik hou van dit jaargetijde. Zwemmen in de buitenlucht. Batterij weer even opladen – of de zorgen van je afspoelen. De zon! Bovendien is het fijn om iets samen met mijn lief te doen. Zo nu en dan eten we daarna ergens wat óf we staan daarna in onze zwemkleding te koken in de keuken, en eten vervolgens aan de tuintafel in de achtertuin. Zomer!

Texel!

OORLOG
‘If we don't end war, war will end us.’ 

- H. G. Wells

Na mijn yogales, opgevolgd door een sessie bij de fysiotherapeut voor mijn SI-gewrichtje en bekken had ik mij thuis snel omgekleed, kam door mijn haar gehaald en met een fles water en een paar gesmeerde boterhammen in mijn kleine autootje op de oprit gestapt. Op Google Maps zag ik dat ik iets te laat zou arriveren bij mijn afspraak in Heemstede. Misschien dat ik daardoor met mijn gedachten elders en iets te onoplettend achteruit de oprit afreed en met de voorkant van de auto langs het metalen hek schraapte. Ik zuchtte diep, baalde, reed een klein stukje naar voren om weer verder achteruit de weg op te gaan. Ik ging niet kijken naar de opgelopen schade, geen tijd. Ik kwam inderdaad een kleine tien minuten later dan afgesproken aan. Ik haalde het opgevouwen vouwfietsje van de achterbank uit de auto. Mijn lief had mij de avond ervoor gedemonstreerd hoe ik het stuur kon omslaan en het oude fietsje kon vouwen tot een klein pakket en weer uitvouwen tot een fiets.  Het terplekke in elkaar zetten ging redelijk. Ik belde bij mijn tante aan. Haar fiets stond al buiten. We fietsten samen naar het station. Bij elkaar anderhalve kilometer misschien. In dat stukje vloog maar liefst drie keer de fietsketting eraf. Weer een diepe zucht. Met zwart geoliede handen fietste ik weer verder. Uiteindelijk besloten we de fietsen maar eerder te parkeren en verder te lopen. Ik voelde me verre van ontspannen. Met mijn vieze handen moest ik opletten niks aan te raken. Ik had nog geen treinkaartje gekocht en dacht slim het retourtje naar Amsterdam in de automaat aan te schaffen. Op het perron kwam ik erachter dat dit heel dom was, een kaartje online kopen was een stukje goedkoper. Een zucht. Vanuit het Centraal Station wandelden we rustig over het zonnige Rokin naar bakkerij van der Linden om mijn tante haar eerste beroemde slagroomijsje te laten proeven. We genoten op het Beursplein in het zonnetje. We vervolgden onze weg langs de Bijenkorf en staken de Dam schuin over naar een smal krap straatje waar het allerkleinste theater Torpedo gelegen is. Er kunnen zestig stoelen in. Vanaf 1887 was het pand in gebruik als worstmakerij. Het theater werd eigenlijk opgericht om poppenkastvoorstellingen op de Dam ook te kunnen geven op regenachtige dagen, of in de winter. Deze middag was er een boekpresentatie van een familielid van mij. De temperatuur was binnen aardig opgelopen. Met klapstoeltjes konden we plaats nemen en luisteren naar het voorafgaande interview en vervolgens een voorgelezen stukje uit het oorlogsboek. Bekende mensen van televisie waren ook aanwezig. Natuurlijk wat familieleden van mij. Een gemoedelijke sfeer. Met twee gesigneerde boeken onder mijn arm en op weg naar huis vervolgde ik de rits aan tegenslagen weer. Op het perron zagen we voor onze neus de trein naar Heemstede vervallen. Zucht. De conducteur vertelde dat er iemand op het spoor was en dat de komst van de nieuwe trein nog wat uurtjes kon duren. Diepe zucht. We pakten alvast de trein naar Sloterdijk. Wat qua wachttijd uiteindelijk niks uitmaakte. Het was inmiddels ver na etenstijd, maar we durfden niet ergens wat te gaan eten om de boodschappen op de borden niet te missen. Een groepje jongelui hielp ons heel lief een alternatieve route te vinden om toch verder te kunnen reizen. Via Haarlem kwamen we weer in Heemstede. Daar stond mijn fietsje nog steeds tegen een hek aan, mét de losgeraakte fietsketting. Zucht. Na de trein volgde de volgende uitdaging. Wederom met handen vol smeerolie een stukje geprobeerd te fietsen, dat werkte niet. Diepe zucht. Uiteindelijk heb ik steppend achter mijn tante aan haar huis bereikt. Nog even naar het toilet bij haar thuis, smeerolie zo goed als mogelijk van mijn handen gewassen, afscheid genomen en om half tien reed ik pas naar Breda. Nog steeds niks gegeten. Wetende dat er ergens nog een stuk snelweg afgesloten zou zijn ging ik na een heel diepe zucht hoopvol op weg. Na een middag en avond met mijn moeders familie doorgebracht te hebben speelt op de autoradio ‘My heart will go on’ van Celine Dion. Het lievelingsliedje van mama dat we afspeelden op haar afscheid. Toeval? In gedachten was ze erbij.  Google Maps heeft mij veilig omgeleid en rond elf uur was ik eindelijk thuis. Thuis met een beschadigde auto, een met kettingolie besmeurde broekspijp, een bijna lege benzinetank, een lege maag, een kapotte vouwfiets en nog steeds zwarte handen.  

Voor de derde keer in mijn leven stap ik, deze keer samen met mijn lief, op de Texelse boot. De eerste keer op de veerboot was ik amper zestien jaar oud en nam ik samen met mijn beste vriendinnetje onze opoefietsen mee op de boot. We waren voor het eerst zonder ouders op vakantie; samen een rondje jeugdherbergen in Noord-Holland. De tweede keer op de veerboot reden wij onze oude Volkswagen kampeerbus op de boot. Onze allereerste week kamperen met de hippiebus en vanwege de kou de voortent opgezet. Tien jaar geleden. De drie meisjes waren mee. We liepen die week met onze rubberlaarzen op het Wad achter een gids aan, op zoek naar piertjes in de branding. We zagen de vuurtoren, veel mooie zonsondergangen en bakten pannenkoeken in de duinen. Door de koude avonden waren we genoodzaakt een elektrisch kacheltje te kopen. Dit keer hadden mijn lief en ik alleen onze vouwfietsjes mee. We hadden de nacht vooraf overnacht in een hut op een oude sleepboot uit 1981 van de Nederlandse marine, gelegen in Den Helder. Die avond gingen we dineren met vrienden in een Helders restaurant. De volgende ochtend ontbeten we in de lounge van de boot en achter mij zaten een moeder en haar zoon van een jaar of veertien aan tafel. Ik kon hun gesprek volgen en merkte hun interesse in onderzeeboten. Ze raakten er niet over uitgepraat en toen ik klaar was met mijn ontbijt draaide ik me om. ‘Hoor ik jullie steeds over onderzeeërs praten?’ vroeg ik ze. Daarna vertelde ik het verhaal van mijn opa op de onderzeeër O24 die in 1940 in Rotterdam lag en een uur na het bombardement op de stad meteen naar Engeland voer terwijl de boot nog niet af was. De commandant uit Den Helder gaf de volgende opdracht: ‘Havens versperren, vernielingen uitvoeren, zoveel mogelijk personeel en materieel naar Engeland zenden, meeste spoed, dit is de laatste telexorder, wij verbreken verbindingen en vernietigen telexmachines.’ Hoe ze geruisloos in de onderzeeër op de zeebodem lagen te wachten totdat een Duits oorlogsschip na drie dagen boven hen, wegvoer. Ik vertelde hoe mijn opa met de andere bemanning een kruis kreeg uitgereikt door koningin Wilhelmina in Londen. Ze hingen aan mijn lippen. Ze vonden mijn opa zelfs op Wikipedia en waren zeer enthousiast over het verhaal. Zelf vond ik ‘het toeval’ juist bijzonder dat we precies dit weekend tachtig jaar bevrijding herdenken. De oorlog die mijn oma als marinevrouw zonder haar man in Den Helder doormaakte, terwijl wij juist nú in Den Helder waren. Geen enkele plek in Nederland is tijdens de Tweede Wereldoorlog zo vaak gebombardeerd als Den Helder. Na ons geanimeerde gesprek vertrokken mijn lief en ik op onze fietsjes naar de veerboot en stapten op een zonnig Texel de kade op. We fietsten langs de Waddenzee. We lunchten met broodjes verse vis in het mooie dorpje Oudeschild. Net voordat het eind van de middag zou gaan stormen fietsten we de veerboot weer op. We gingen op de thee bij een oom van mijn lief die ook bij de marine werkte en in Den Helder woont. We bleven spontaan bij hem eten, in de avond reden we de lange weg weer terug naar Breda.