Familie

My dad was born in the year of the Kristallnacht, I when the Wall was built, my son Marc when it came down, my son Max when the EU ended the divide. Peace and freedom; let’s pass it on to the next generations.
- Frans Timmermans

In mijn mailbox verschijnt een uitnodiging van de school van onze jongste dochter. Voor een lezing van Frans Timmermans die een boek overhandigd krijgt door schrijfster Miriam Guensberg. Zij heeft het boek “Helden. Zonder vaderland” geschreven over haar vader, een Poolse bevrijder van Breda. In eerste instantie zag ik niet meteen de link tussen de eurocommissaris en de half-Poolse schrijfster, maar dat werd gaandeweg de avond heel duidelijk. Allereerst woonden de opa en oma van Frans Timmermans aan de Haagweg in ons dorp. Na de bevrijding van Breda, nu precies 75 jaar geleden, hadden de ouders van zijn vader Poolse strijders ingekwartierd in huis. Net zoals vele Bredase gezinnen trouwens. En tevens zoals de ouders van mijn cliënt die dat onlangs met mij deelde. De Polen hadden voor de toen 8-jarige vader van Frans soldatenlaarsjes en een uniform op maat gemaakt zodat hij elke ochtend mee op appel kon komen. Hij was hun mascotte. Nu zijn vader dementerend is weet hij nog precies wat hij moest doen tijdens dat appel. De Poolse soldaten beloofden zijn opa en oma destijds dat ze terug zouden komen zodra ze thuis in Polen alles op orde hadden. Geen van de soldaten is ooit terug gekomen… Polen bestond namelijk niet meer na de oorlog. Ingenomen door communist Stalin. Vandaar de woorden in de titel van het boek ‘zonder vaderland’. En vandaar dat er nog zoveel Poolse families in Breda wonen… Voordat de lezing start komen er officiële foto’s met namen van Poolse bevrijders op een groot scherm voorbij. Een Poolse violist speelt er prachtige, stemmige muziek bij. Achter de schermen leest de schrijfster passages uit haar boek voor. We luisteren naar haar stem. Schoolrector Gijs vertelt trots over de rol van de school tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hún tekenleraar Paul Windhausen, een Nederlands schilder en tekenaar raakte tijdens de oorlog met een collega-leraar van school betrokken bij het verzet. Samen met de andere leden van deze verzetsgroep werd Windhausen bij een overval door de Duitsers om het leven gebracht. Drie weken voordat Breda werd bevrijd. De straat waar de school aan ligt is naar hem vernoemd. De Duitse tank die de Poolse bevrijders aan de stad Breda schonken staat nog steeds als een stille getuige voor de school. Frans Timmermans, eerste vicevoorzitter van de Europese commissie, trekt vanavond deze geschiedenis naar het nu. Hij vertelt dat we de jonge generaties bij deze geschiedenis kunnen betrekken door verhalen te blijven vertellen. En verhalen te blijven vragen aan de generatie die de oorlog nog meegemaakt heeft. Dat is precies de generatie van mijn cliënten. En ik laat ze graag vertellen over hún oorlogservaringen. Frans vindt dat we vooral naar het begin van de oorlog moeten kijken. Hoe Hitler in heel korte tijd een volk als de Duitsers - die net zo’n opvoeding met normen en waarden van hun ouders hebben gekregen als wij Nederlanders - naar een situatie kon brengen van haat en afkeer. Om dat ándere volk te kleineren en uiteindelijk te vernietigen. De essentie van dit soort geweld is dat het geworteld is in de diepste krochten van de menselijke ziel. Op dit moment hebben we bijna zo’n zelfde situatie in Europa met de moslims. Door te blijven praten en te luisteren naar hun verhalen moet zo’n situatie als toen voorkomen worden. Hij stelt voor dat Nederlandse scholen bijvoorbeeld een zusterschool in Polen kunnen zoeken om leerlingen uit te wisselen. Te luisteren naar elkaars geschiedenis en verhalen. Ik was tot tranen toe geroerd toen de rector van de school dezelfde avond afsloot met de belofte dat hij dat écht ging doen. Frans beloofde dat hij bij het eerste bezoek van Poolse leerlingen op school een lezing zou komen houden. Paul Depla, onze burgervader, beloofde ook spontaan daarbij aanwezig te zijn. Ze kregen een heel groot applaus!

Mijn zus kwam met haar nieuw uitgebreide familie vorige maand bij ons eten. Plots hadden we geen stoelen voldoende rondom de eettafel. Aan de eettafel ligt het niet. Deze is gemaakt van drie meter hoge Mexicaanse, koloniale deuren. We hebben gewoon een eetstoelen tekort. Ik had het creatief opgelost door de van steigerhout gemaakte tuinbank naar binnen te sjouwen. Voor de knusheid had ik er een schapenvel uit onze slaapkamer overheen gedrapeerd. Zo konden we heerlijk met z’n elven rondom de tafel zitten. De meiden vonden de bank zo fijn in huis dat de tuinbank na het bezoek bleef staan. Na mijn thuiskomst uit Suriname vond ik het wel welletjes. Dat ding moest weer naar buiten. De stoelen op hun plek. Manlief kwam echter met een veel beter idee. Hij wist nog precies hoe hij de tuinbank ooit zelf had gemaakt. Hij ging een replica maken, maar dan ietsje kleiner zodat hij onder de eettafel geschoven kan worden. Samen begaven we ons naar de bouwmarkt voor steigerplanken. Geen ruwe dit keer, maar wit gelakte. We wilden wederom vachtjes op de zitting dus gingen we in eerste instantie op zoek naar een ander schapenvel. Had jongste dochter niet gezegd dat ze jeuk kreeg van de schapenpels? Ze kan niet tegen schapenwol. Wol zelf geeft alleen geen allergische reactie. Het is het natuurlijke wolvet, lanoline, dat een allergische reactie kan veroorzaken. Niet alle wolsoorten bevatten gelukkig lanoline. Alpacawol bevat bijvoorbeeld geen lanoline. Wij hebben een aantal alpaca vachtjes in huis. Ooit meegenomen uit de hoge Andes in Peru. Om haar zitcomfort te geven kozen we nu voor twee geitenvachtjes. Onze jongste, enig thuiswonende dochter, zal tenslotte het meest op de bank plaats nemen om haar huiswerk aan de grote eettafel te maken. Manlief begon meteen na thuiskomst van de bouwmarkt in de tuin te zagen en te timmeren. Lekker in het zachte licht van het herfstzonnetje, tussen al het gekleurde blad aan de bomen en op het terras. Binnen een paar uurtjes was het bankje klaar. De volgende dag spoten we de zaagsneden nog wit, nietten we de twee vachten vast aan de zitting en bevestigden we vilt aan de onderkant van de pootjes. Ons nieuwe, zelfgemaakte meubelstuk was klaar! Samen met de monoprint-afbeelding die ik in Paramaribo gekocht had van een kunstenaar die een expat koffieochtend kwam opluisteren, lijkt het nu of we een nieuw interieur hebben. Go with the flow. Ik was totaal niet van plan om iets te veranderen in ons interieur en nu is het tóch spontaan gebeurd. We zijn sowieso klaar voor het uitgebreide familie Kerstdiner bij ons thuis, volgende maand!