March for Me IV

Je kunt niet helen wat je niet doorvoeld hebt.

- Edith Eger

Begin dit jaar heb ik een tweedehands boekje op internet gekocht. Het is eigenlijk een heel dunne pocket. De schrijfster schreef het in 1994 in het Italiaans. Er werden in dat jaar meer dan een half miljoen exemplaren in Italië verkocht en toen werd het onder andere ook in het Nederlands vertaald. Het is ondertussen niet meer in herdruk. Susanna Tamaro is heel bekend geworden met dit boekje ‘De stem van je hart’. Het is een boekje vol levenswijsheden. Een pareltje. Het gaat over een oma die haar kleindochter schrijft. Oma maakt de balans op van haar leven. Zo eerlijk mogelijk. De vrouw munt uit in begrip, empathie, tolerantie en menselijk zijn. Vol levenswijsheden en zeldzaam mooie zinnen. Ik wilde het voor mijn proces ‘March for Me’ graag uitlezen deze maand. Ik kon het niet in één keer uitlezen, het geeft zoveel stof tot nadenken. Vaak las ik het met een pen naast me om mooie zinnen te onderstrepen of een roepteken ernaast te schrijven. Ik vond elke bladzijde een cadeau van herkenning. Jammer dat je niet alles kunt onthouden. Een prachtig laatste fragment "En wanneer er later vele wegen voor je openliggen en je niet goed weet welke je moet nemen, sla er dan niet op goed geluk een in, maar ga zitten en wacht. Haal vol vertrouwen net zo diep adem als je adem hebt gehaald op de dag dat je ter wereld gekomen bent, zonder je door iets te laten afleiden, wacht en blijf wachten. Beweeg je niet, wees stil en luister naar je hart. Wanneer dat dan tot je spreekt, sta op en volg zijn stem”. Een boekje vol levenslessen dus die nu op de plank naast een ander klein boekje vol wijsheden staat. Dat is mijn Amerikaanse pocket uit 1997 over memoires van een oud-student die wekelijks gesprekken voert met zijn oud sociologie professor die ALS heeft. ‘Tuesdays with Morrie’. Ik blogde er in 2013 al over toen ik het kocht in Mexico in een geweldig piepklein oud boekhandeltje met hoge muren vol boeken. In de kleine Engelstalige sectie viel mijn oog op dit kleine boekje met achteraf grootse levenslessen. Op elke bladzijde staat vol warmte geschreven over het ontdekken van de waarde van het leven. Vergeven is een belangrijke boodschap van Morrie waarvan wereldwijd meer dan veertien miljoen exemplaren werden verkocht. Beiden boekjes kun je makkelijk nog een keer herlezen. Het leven heeft zo zijn eigen loop en niet alles wat er op je pad komt heb je onder controle. Dat bleek het afgelopen jaar natuurlijk al met de wereldwijde pandemie. Om zelf niet opgesloten te komen zitten in je eigen gedachten maar altijd de vrijheid van keuze te houden werd tijdens de yogales laatst het boek van Edith Eger, de ballerina van Auschwitz, genoemd. Zij overleefde als zestienjarige kamp Auschwitz en werd op latere leeftijd op innerlijke kracht een gevierd psycholoog. Het boek ‘De keuze’ over haar eigen leven en geestkracht in het kamp is in deze tijd weer heel actueel. Dat er op ieder moment een keuze is over de manier waarop je met tegenslagen omgaat. Haar zin “Je kunt een gevangene zijn van je eigen gedachten, dus je kunt ook de bevrijder daarvan zijn” klinkt simpel. Het is volgens Edith én Morrie beter om voor liefde te kiezen. Ook nu in de verlengde harde lockdown is er altijd een keuze. We hebben nu misschien minder vrijheden, maar in ons hoofd kunnen we altijd voor liefde, vrijheid en hoop kiezen. Ik heb Edith’s artikel onlangs in de Happinez gelezen. Niet alleen tijdens ‘March for Me’ zijn zulke mensen reuze inspirerend. 

De maand zit er bijna op. ‘March for Me’ zit er - op een paar dagen na - op. Ik vond het heel erg leuk om zo’n traject in te gaan. Veel nieuwe routines. Een avontuur. Ik houd van avonturen. Toch zijn alle nieuwe routine’s gesneuveld. De drie Morning Pages die ik tijdens elk ochtendgloren schrijf zijn heerlijk om te doen. Ik kan me voorstellen dat ik het in een lange, lome zomervakantie weer zou kunnen oppakken. Alhoewel het dan meer op een reisdagboek zou lijken. Het doorbreekt nu teveel mijn ochtendroutines die ik al langer heb. Zoals mijn spieroefeningen waar ik ooit mee gestart ben vanwege pijn in mijn bekken. Ik doe deze oefeningen op de ochtenden dat ik geen yoga doe en geen rondje hardloop. De bekkenpijn lijkt een beetje terug te keren, dus ik ga gauw weer terug naar mijn oude routine. Het mediteren heb ik de eerste helft van de maand goed volgehouden. Heel langzaam verschoof de aandacht echter van tien minuten mediteren naar tien minuten stilte. En tien minuten stilte kan ik heel makkelijk in bed doen, want ik sta nooit met een wekker op. Of beneden aan de eettafel met een vers kop thee voor me uit staren. Het mediteren verdwijnt dus ook en daar komt stilte voor in de plaats. Ook heel lekker en inspirerend. De detox met gember was heerlijk. Ik heb liters verse gemberthee gedronken. Ik heb er nooit genoeg van gekregen. Liefde voor mijn lijf. Het minder behoefte hebben aan suiker vanwege een stabiele suikerspiegel heb ik helaas niet gemerkt. Daarentegen is de wrat op mijn duim, die er al zo’n tien jaar zat!, ineens binnen een week verdwenen. Ik ben gelukkig nog niet klaar met de goede vibes van ‘March for Me’. Aankomende week sluit ik het het traject af met een verwenafspraak voor een knipbeurt, haarmasker en haarmassage. Ik heb hiervoor een kapsalon gebeld die ik niet ken. Ik wil geen roddelpraatjes horen of beleefd vragen hoe het met iemand gaat. Ik wil stilte. Rust. Lief zijn voor mezelf. De afgelopen week heb ik vooral genoten van voorpret. Ik heb ondanks de verlenging van de strenge lockdown een camping gereserveerd voor het Pinksterweekend. Een groene camping die buiten tenten geen campers wil ontvangen. Behálve oude Volkswagenbusjes want daar is de eigenaar dol op. Ook ben ik zo optimistisch geweest om voor augustus drie weken een kampeerplaats te boeken op een buitenlandse camping waar we eerder geweest zijn. Ik mis het reizen zo! De allermooiste plek op die camping, pal aan zee, was nog vrij en heb ik gereserveerd. In het slechtste scenario zijn we vijftig euro reserveringskosten kwijt. Nu fantaseren we er op los. We genieten enorm van de voorpret. Let the sunshine in!

March for Me III

Als ik te hard loop om de tijd bij te houden is verstilling de weg.

- Haiku

Toen ik vanmorgen mijn hardloop legging aantrok zag middelste dochter dat er een bruine vlek op mijn linkerpijp zat. Ik wist meteen wat het was. Mijn herinnering ging terug. Vorige zondag ben ik gaan hardlopen met oudste dochter in het Kralingse bos. Mijn lief en ik hadden middelste dochter bij haar zus thuis in Rotterdam afgezet. Bij onze schoonzoon in spé. Of hoe noem je zoiets? Oudste woont samen met haar Zuid-Amerikaanse vriend, haar novio. Novio zou onze middelste één en ander uitleggen over het interpreteren van de resultaten van haar online survey. Over tweetaligheid. Een interessant onderwerp kennelijk want ze had twee keer zoveel reacties op haar survey als dat ze eigenlijk nodig had.  Ze kregen twee uur de tijd waarin wij drietjes buitenshuis verbleven. In die tijd fietste mijn lief met oudste dochter en mij mee terwijl wij een rondje hard liepen rondom het Kralingse meer. Om de tijd te doden kochten we daarna in de stad warme latte’s to go en lekkere, zelfgebakken brownies bij koffiezaakje Juffrouw van Zanten. We slenterden langs de meest hippe winkeltjes en ik gluurde overal even naar binnen. Window shopping in de grote stad. Verschrikkelijk leuk om te doen. Ik ben al zó lang niet meer in een winkelstraat geweest. Alle leuke boetiekjes waren natuurlijk gesloten. Een briefje aan de deur maakte duidelijk dat je iets uit de etalage kon afhalen of een afspraak om te winkelen kon maken. Ik merkte dat ik funshopping misschien wel gemist had. We hebben ons met een warme beker en een stuk brownie in ons hand heerlijk vermaakt in de vooroorlogse Rotterdamse wijk. Zó kwam de gesmolten chocolade vlek dus op mijn hardloopbroek. Ik wandel wekelijks met vriendinnen bij ons in de natuur. Het Mastbos of de heide. Soms rijd ik net zo lief naar bossen ver van ons huis. De laatste twee weken een keer naar een vriendin in Wageningen-Hoog en een keer naar een vriendin in Rhenen. Gisteren vroeg mijn lief of ik mee wilde wandelen naar het centrum van onze stad. Hij doet dat elk weekend. Ik ging nooit mee, dacht dat het (te) druk zou zijn in de stad. Bovendien kun je daar nergens naar het toilet. Deze keer ging ik mee in het teken van ‘March for Me’. We wandelden hand in hand door de Bredase straten waar ik eigenlijk nooit kom. Leuke gesprekken. In het centrum heerste een onalledaags sfeertje. De deuren van de winkels waren allemaal open. De lampen brandden binnen. Er was alleen geen klandizie. Vaak stond er een tafel voor de ingang. Winkelen op afspraak. Of Click and Collect. Heel erg rustig op straat. Zeker voor een zaterdag. Wij wandelden door de winkelstraten. Kochten Vietnamese loempia’s op straat, aten ze op een bankje en wandelden rustig verder. We slenterden over de Markt waar het op zaterdag altijd beredruk is. Ik zag een enkele wandelaar die net als ik wandelschoenen droeg. We trakteerden ons op een verse jus d’orange en een hete chocolademelk dat via een open raam met een doorzichtig plastic ervoor besteld moest worden. We zaten naast elkaar op de rand van een verhoogd houten terras tegenover de Grote Kerk. De wind waaide wild door onze haren. Dit voelde als een uitje. Ik werd er onverwachts blij van. Heel anders dan wandelen in het groen, maar zeker zo leuk. Vooral het jezelf trakteren op een heerlijk drankje en iets lekkers draagt bij aan het gevoel van uitgaan. Wat meer decadent en stadser dat een thermoskan in m’n rugzakje. Maar nog lang niet zo flitsend als een vol zonnig terras. ‘March for Me’. Lief zijn voor mezelf. Tijd maken voor mezelf. Leuke dingen doen. Thuis. Maar ook buiten de deur. 

Mijn eega zei een tijdje geleden iets heel liefs en wijs tegen mij. In deze snelle wereld lijkt iedereen zijn carrière na te jagen en ben je gelijk aan je wat je doet voor de kost. Ik werk in de ouderenzorg. Geen sexy beroep, zonder een indrukwekkend inkomen of drukke werkuren. Dit jaar zelfs minder uren dan ik zou willen. Mijn lief zei dat ik nou eens moest gaan genieten van mijn tijd thuis. Zónder schuldgevoel. Die laatste twee woorden hebben innerlijk bij mij een knopje omgezet. Mijn eigen carrière heb ik zo’n twintig jaar geleden vaarwel gezegd. Op het moment dat we de deuren van de zeecontainer sloten met ons hele hebben en houwen erin. Kort daarna vertrokken wij met ons eenjarige dochtertje en kat naar de Verenigde Staten. Ik zat destijds op mijn werk tegen overspannenheid aan. Ons dochtertje naar de kinderopvang waar ze nauwelijks sliep en veel huilde. Ik gefrustreerd aan mijn bureau bij Randstad waar ik als enige parttime intercedente voor mijn gevoel de kantjes eraf liep. Dáárvoor had ik als twintiger een snelle, goedbetaalde baan als relationsmanager voor een grote farmaceut. Compleet met Volvo als lease-auto, laptop en een van de eerste mobiele telefoontjes. Voor de buitenwereld leek het alsof ik alles voor elkaar had. Een bruiloft, een gekochte twee-onder-een-kap woning, een carrière en verre reizen. Ik gaf mezelf toen te weinig ruimte voor ontspanning en rust om op adem te komen. Ik laadde niet meer op. Ik werd letterlijk gedwongen om stil te staan. Herstellen van een burn-out was moeizaam, eenzaam en vergde veel geduld. Uiteindelijk heb ik mijn baan als relationsmanager opgezegd. Toen ik jaren later bij Randstad weer moeilijk de stilte in mezelf kon vinden emigreerden we nét op tijd voor mijn volgende burn-out. Sindsdien hangt mijn snelle carrière aan de wilgen. Ik heb inmiddels zeven internationale verhuizingen georganiseerd. Ik zorg ervoor dat onze kinderen telkens hun plekje kunnen vinden, dat ons gezin opnieuw kan landen. Ik mag wel zeggen dat ik het rustpunt ben in ons gezin. Van bijtanken heb ik een activiteit met prioriteit gemaakt. Een moment van ‘niets doen’ hoeft van mij niet direct opgevuld te worden. Ik ben zelfs verzot geworden aan stilte. Tijd voor mezelf. Dat is wie ik ben. Deze maand met ‘March for Me’ ben ik me daar nog eens bewust van geworden. Dat is ook rijkdom.

March for Me II

The way to health is to have an aromatic bath and a scented massage every day.

- Hippocrates

Als een verzopen kat kwam ik aan. Mijn warme, zachte Uggs doorweekt tot aan de binnenkant. Mijn joggingbroek ook. Ik deed mijn lange winterjas uit en hing hem aan de kapstok . Mijn handschoenen doordrenkt met regenwater legde ik op mijn tas. Vijf minuten ervoor had ik in de fietsenstalling een papieren doekje gekregen om mijn brillenglazen droog te maken. Mijn haar hing in natte strengen rond mijn gezicht zag ik in de spiegel. Er hing een handdoekje waar ik me gezicht aan afdroogde. De twee Thaise dames vroegen om geduld en gingen sloffend op hun slippers met sokken nog even door met dweilen en schoonmaken. Ik kwam tot rust in een luie stoel. Kort daarna nam de lieve masseuse me mee achter een gordijn waar twee heerlijke stoelen uitnodigend stonden. Overal stapels zachte, droge handdoeken. Een radiator die lekker warmte uitstraalde. Ze vroeg heel lief of ik mijn broek uit wilde doen. Ze had een droge, erg wijde Thaise broek in haar handen. Met een knoop bleef op ie net op mijn heupen hangen, de pijpen veel te kort. Mijn natte broek hing ze over de hete radiator. Ze wees op mijn trui. Ook doornat. Ik kreeg een lichtgrijs, cozy Thais overhemd van haar. Ze ging even weg achter het gordijn en kwam terug met een mooie schaal met warm water en olie voor mijn voeten. Wat een verwennerij en de massage was nog niet eens begonnen! Ik had geen haast. Zij kennelijk ook niet. Ze deed alles met veel aandacht. Etherische olie op een brandertje. Handdoeken mooi opvouwen. Haar lage krukje aanschuiven deed ze ook met veel precisie. Geen haast. In de gedachte van deze maand ‘March for Me’ had ik een voetmassage geboekt. Lief zijn voor mezelf. Ik was na mijn yogales gedachteloos op de fiets gestapt richting de stad en kwam onverhoeds in een hoosbui terecht. Mijn masseuse had me niet beter op kunnen vangen. Ze zette mijn koude voeten in een weldadig warm bad. Ze waste en droogde ze met aandacht. De voetmassage was werkelijk uitmuntend. Met veel aandacht voor mijn tien tenen, de onderkant en de wreef van mijn voeten. Ook mijn enkels en onderbenen kwamen aan de beurt. Ik genoot van de warmte, de aandacht en het voelde alsof ze het met liefde deed. Dit hadden mijn voeten wel verdiend. Ze eindigde de massage wrijvend met een handdoek. Ook kreeg ik een kopje verse thee. Toen ik vertrok was de regen gestopt. Het was weer licht buiten. Ik liep in m’n uppie richting de markt voor vers fruit. Een plek waar ik al heel erg lang niet meer geweest was. Op m’n gemak fietste ik weer terug naar huis. Wat een weldadige ochtend. 

Mijn lief kwam op vrijdagmiddag thuis en had een nieuwtje zo meldde hij. Hij had die middag op kantoor een gesprek gehad met een coach. Deze psycholoog werkt met zijn managementteam aan een beter werkklimaat binnen de groep. Zij baseert haar werkmethode op het enneagram. Iemands karakter zou met behulp van dit diagram kunnen worden ingedeeld. Het wordt beschouwd als een pseudowetenschap. De wetenschappelijke psychologie gebruikt het enneagram dus niet. Ik had al eens met een test bepaald wat mijn enneagram was nadat we het besproken hadden tijdens een yogales. De uitkomst was dat ik een nummer zeven ben, een avonturier of levensgenieter. Er worden negen enneagram typen beschreven vanuit de manier waarop ze in het leven staan. Je krijgt met jouw nummer inzicht in je eigen karakter en de relaties met anderen. Ik kon me destijds goed vinden in de omschrijving van nummer zeven. Een optimistisch persoon, nieuwsgierig en energiek. De methode maakt je bewust van bepaalde valkuilen. Hoe je in veel omstandigheden handelt of denkt. Deze coach had dus die bewuste middag in het kantoor van mijn eega gezeten. Ze keek uit op een grote foto die onze kinderen aan hun vader hadden gegeven. We zitten op die foto alle vijf naast elkaar op een rand van een Noorse berg. Onze benen bungelen in de afgrond. We draaien ons om zodat we in de lens kijken. Zij zei tegen mijn lief ‘Jouw vrouw is een negen.’ Toen hij dat thuis tegen mij zei was mijn eerste reactie. ‘Ze kent mij helemaal niet. Ik heb haar nooit ontmoet. Bovendien ben ik een zeven.’ Hij legde uit dat zij dat meteen zag (of voelde) bij die foto. Ik sta vooral met mijn rug op die foto. Ik was wat wantrouwig. Manlief zocht mijn beschrijving op en las het hardop voor. Ik was het. Honderd procent. Een vredestichter dus. Het klopt als een bus. Altijd op zoek naar harmonie. Persoonlijke ruimte is essentieel. Precies. Dat had ik hem laatst nog uitgelegd. Dat ik momenteel zo’n grote behoefte heb om alleen thuis te zijn. Ik heb alleen-zijn nodig, een levensbehoefte. Negen’s zijn aardige mensen die er alles aan doen om onenigheid te voorkomen of op te lossen. Jezelf vergeten in samenzijn. Dat ben ik ook! Ik kan niks proeven als ik met een ander dan mijn lief uit eten ben. Mijn aandacht gaat volledig naar de ander. Ik kan me verliezen in een ander. Ik zit tijdens een goed gesprek ook vaak helemaal voorover gebogen. Ik ga er helemaal in op. Ik kan me altijd in de ander vinden, richt me daar ook op. Empathie. Dat uit zich met mijn lief in de auto meestal in onenigheid als hij rijdt. Ik heb namelijk áltijd begrip voor de andere weggebruiker als er iets onvoorziens gebeurt zoals afsnijden of bumperkleven. Heel irritant voor hem. Irritant voor mezelf is vooral dat ik moeilijk grenzen kan stellen en nauwelijks nee kan zeggen. Mijn valkuilen. Haar conclusie dat ik een type negen ben heeft mij verdieping gebracht. Juíst op mijn weg in ‘March for Me’. Inzicht. Echte groei.

March for Me

“You never change your life until you change something you do daily. The secret of success is found in your daily routine” 

- John C. Maxwell

Alweer een hele tijd geleden had ik mezelf getrakteerd op luxe schriften met mooie kaften. Notitieboeken. Ik had eigenlijk geen idee wat ik er mee zou doen. Meestal gebruik ik ze als reisblog. Afgelopen jaar natuurlijk niet. Laatst kwam mijn yogajuf met de suggestie om in de maand maart een mooi persoonlijk proces te starten. Ze noemde het ‘March for Me’. De bedoeling is om deze maand veel aandacht aan jezelf te besteden. Verdieping. Lief zijn. Hoe je het invult mag je zelf weten. Je doet het helemaal alleen. Een soort wellness reis van een maand eigenlijk. Gewoon thuis. Ik denk aan yoga, massage, mediteren, detoxing, lezen en ontspannen. Én ik denk aan mijn nieuwe schrift! Mijn vriendin wees mij op de methode Morning Pages uit het boek The Artist’s way van Julia Cameron. Morning Pages zijn pagina’s die je vol schrijft met wat er maar in je opkomt. Drie pagina’s, om precies te zijn. Met de hand. Je schrijft ze elke ochtend, direct na het opstaan. Je kunt het niet fout doen – volg je gedachten en hou je schrijfhand in beweging. Lees niets terug, corrigeer niets. Blijf schrijven, tot de drie pagina’s vol zijn. Leek me heerlijk! Door het schrijven word je je bewust van de gedachten, de angsten, de verwachtingen en de overtuigingen die door je hoofd spoken. Daardoor leer je jezelf beter kennen, accepteren en waarderen. Dit past heel erg goed bij mij. Ik houd van schrijven. Ik houd van mooie pennen en schriften. Ik houd van routines. Sinds de eerste van deze maand schrijf ik dus elke ochtend drie pagina’s lang mezelf leeg. Alsof ik met een swiffer door mijn hersenpan ga. Heerlijk. Het kost me geen enkele moeite. Daarna begin ik met een opgeruimd hoofd aan m’n dag. Ook mediteer ik elke ochtend tien minuten. Ik mediteer sowieso veel tijdens m’n yogalessen. Mediteren is me niet vreemd. Ik vind het juist fijn. Gekgenoeg kom ik er thuis, buiten mijn yogalessen, weinig aan toe. Deze maand mediteer ik elke ochtend. Soms met een kookwekker naast me, vaker een spinnende poes. De tien minuten vliegen voorbij. Een enkele keer doe ik eerst een paar minuutjes een lichamelijke oefening zodat ik uit mijn hoofd kom. Het is heerlijk. De eerste van deze maand was het volle maan en was ik ’s nachts onrustig. Al snel herstelde ik. Ik slaap al een week heerlijk. Dat kan echter ook door mijn milde detox komen… 

Een milde detox vond ik namelijk ook wel in mijn persoonlijke 'March for Me' proces passen. Anderhalve liter water per dag drinken, geen melkproducten, geen koffie en zwarte thee. Het zijn bekende weldoeners, ik doe dit al dagelijks. Ik wilde deze maand juist iets nieuws proberen. Ik zocht naar iets zuiverend en helend. Weldadig voor de ontstoken plek op mijn tong die er al bijna anderhalf jaar is… Het spoelen met kokosolie in m’n mond had ik al eens een maand lang gedaan. Gember dan. In die knobbelige wortel schuilen zowel een smaakmaker als een natuurgenezer. En beiden met enorme kracht. Gember bevat talloze vitaminen en mineralen. Denk aan: vitamine B, vitamine C, calcium, magnesium, ijzer en zink. Allerlei goede eigenschappen dus. De specerij ondersteunt processen in het lichaam zoals de spijsvertering. Het bestrijdt misselijkheid en een hoge bloeddruk. Gedurende mijn zwangerschappen nam ik capsules met gemberpoeder om het misselijke gevoel te verminderen. En een pepermuntje voor balans. Yin en Yang. Gember heeft een positieve invloed op je bloedsuikerspiegel. Als deze schommelt of te hoog is vertraagt de vetverbranding en heb je vaker zoete cravings. Mensen die iedere dag gemberthee drinken geven aan minder trek te hebben. Dat zou pas een goede detox voor mij zijn! Gember stimuleert daarnaast de afbraak van suikers en vetten. De wortel zuivert het lichaam; voorkomt ophoping van gifstoffen en stimuleert de doorbloeding. Het reduceert zelfs het cholesterolgehalte in je lichaam. Ook al zo gezond voor mij! Ik drink deze maand thuis de hele dag verse gember thee door een stukje gemberwortel in plakjes te snijden en aan gekookt water toe te voegen. Maar alles met mate natuurlijk. Gember is gewoon een mooie aanvulling op een gezond voedingspatroon. Je kunt de wortel schillen en raspen, persen, konfijten, in bier of marinades verwerken, wokken en meestoven. Als ik de gember maar niet te snel zat ben….

Dodelijke blik

“Don't cheat the foundation of a house because you want to save for the roofing. For at the end, you will have only roofed rubbles.” 

- Ikechukwu Izuakor 

Een dodelijke blik. Ik voel hem in mijn rug priemen. Mijn lief voelt het ook. We draaien allebei ons hoofd om en staren naar een heel geïrriteerde man. Zijn lichaamshouding spreekt boekdelen. Hij leunt met z’n elleboog op een vuilcontainer. Zijn blik staat strak op ons gericht. Zijn voet tikt geërgerd op de grond. Hij schuift zijn mouw opzichtig een stukje omhoog om op zijn horloge te kijken. Koos ziet onze verbaasde uitdrukking. De verbolgen man is een Tsjechische vrachtwagenchauffeur die al sinds vanmorgen elf uur op zijn lading zit te wachten. Volgens Koos was de afspraak echter om één uur, maar toen wilde de chauffeur lunchen. Zo ontstond de wrevel. Nu mijn lief en ik in deze grote hal vol opgestapelde wijnvaten staan is het bijna tijd voor het avondeten. Wij hebben een afspraak om een antiek wijnvat uit Spanje uit te kiezen. Er zijn diverse maten, verschillende houtsoorten en twee soorten deksels waar we uit kunnen kiezen. En dan is er de stempel van het Spaanse wijnhuis die het vat opleukt en allemaal heel verschillend kunnen zijn. Na Koos zijn uitleg kiezen we een vat die helemaal achterin bovenop tientallen vaten gestapeld staat. Als hij hem er vervaarlijk afgerold heeft blijkt de ton een prachtige stempel op de deksel te hebben. We kiezen er een onderstel bij waar de regenton op kan staan en spreken af dat Koos er een kraantje opzet. Hij zal eerdaags bezorgd worden en thuis zal ik het wijnvat licht opschuren en in de gekookte lijnzaadolie zetten. Mijn lief en ik lopen tevreden naar de auto. Een pizzakoerier loopt ons tegemoet met twee pizzadozen in zijn handen. Geen pizza voor de ongeduldige chauffeur. Wij kijken elkaar aan en denken hetzelfde. Onderweg naar huis kijk ik op een website voor een verlengstuk aan onze zinken regenpijp. Met een klepje die open en dicht kan. Zodra de ton vol regenwater zit gaat de klep dicht en stroomt het hemelwater weer de grond in. Er bestaan bedrijven die vinden dat de saaie afvoerpijp wel iets extra’s kan gebruiken. Plantenpotten die je met gemak aan de regenpijp kunt klikken. In harmonie met zijn omgeving. Ik wil voor klimplanten kiezen. Een bloeiende clematis of geurende kamperfoelie. Dan doen we meteen ook de vlinders en bijtjes een plezier. 

Nu we besloten hebben - net als veel vijftig-plussers trouwens - in ons huis te investeren door te verduurzamen zoeken we een bouwvakker en timmerman in één eigenlijk. Een man die met ons meedenkt. Een man met gouden handen. Een man die niet na een paar weken werken in huis gaat irriteren. Meestal is dat bij mij wel het geval wanneer zo’n man wekenlang in de privacy van mijn huis rond banjert. Eigenlijk zoek ik een ‘Piet’. Met Piet kon ik lezen en schrijven. Twaalf jaar geleden, toen we de aanbouw aan ons huis realiseerden, moesten er ontzaggelijk veel beslissingen genomen worden. Van patronen in glas-in-lood ramen tot een verwarmde keukenvloer van antieke vloertegeltjes. Van natuurstenen drempels en vensterbanken tot een origineel nagebootst plafond. Piet wist er raad mee. Hij werkte onder de aannemer die wij uitgekozen hadden. Hij heeft vier maanden onder ons dak gewerkt. Vaak ook samen. Ik sleep met een slijptol de antieke Franse vloertegels in de achtertuin en hij legde op z’n knieën het patroon uit op de vloer. Samen beslisten we over de dikte van de voeg. Hij lunchte elke dag met zijn collega’s in onze voortuin. Regelmatig at ik met ze mee. Op vrijdag haalde ik altijd iets warms te eten voor de mannen. We zijn zelfs bij hem thuis geweest. Ik waardeerde zijn mening. Een paar maanden geleden kwam ik Piet, na meer dan tien jaar, toevallig tegen toen hij ergens met een klus bezig was. Hij ging met pensioen vertelde hij. We moesten gauw eens langskomen. Een korte beschrijving naar zijn huis ‘onder aan de viaduct meteen naar rechts’ in een naburig dorpje. We hadden geen achternaam of contactgegevens. Mijn lief stelde op een zaterdagochtend voor om Piet te gaan zoeken. In zijn dorp bleken namelijk nog geen driehonderd mensen te wonen. We gingen avontuurlijk op pad. Een viaduct. Een verkeerde weg ingeslagen. We herkenden geen huis van Piet. Op straat klampten we iemand aan. Tuurlijk kende hij Piet! Piet is met pensioen vertelde de man. Piet had een wagen gekocht, volgepropt met gereedschap en heeft het nu drukker dan ooit. Dat móest onze Piet zijn. Als we het straatje aan de voet van de viaduct inrijden herkennen we het weer. Zijn vrouw loopt in de voortuin. We krijgen zijn mobiel nummer. Een paar dagen later zit Piet in onze huiskamer. Hij heeft inderdaad diverse bouwprojecten, maar hij wil graag met ons werken. Hij zal na isolatie de originele plafonds op de eerste verdieping weer terug timmeren. De houten vloerplanken op de bovenverdieping verwijderen, eronder isoleren en met geluidsdichte matten terugplaatsen. Er komt daar een nieuwe, verhoogde drempelloze vloer. Hij gaat de lambrisering op de overloop timmeren, de smeedijzeren spijlen van de balustrade plaatsen en het plafond boven de trap verhogen. Mijn lief zal hem zoveel mogelijk ondersteunen bij zijn werkzaamheden. Ik zal voornamelijk gaan schilderen. We zijn zo blij dat we Piet terug gevonden hebben. 

Hunkeren

“Dat is toch te gek voor woorden? Dat je een man van 82 meer dan vijftig kilometer laat rijden voor een vaccin.” 

- Marc Verheijen 

Ze had zulke strakke mouwen aan, juist vandaag, dat de GGD-medewerker haar truitje half moest uittrekken. De deur van de prikkamer werd gesloten. Over de mouwen had ze ook diverse gouden armbanden rinkelen. Mijn cliënte had geen idee wat haar overkwam. Laat staan voorbereid. Ik ben met een dementerende dame van zesentachtig jaar in het ziekenhuis om haar eerste vaccinatie te halen. Een half uur eerder haalde ik haar thuis op. Ze was blij verrast dat ik op zondag kwam ondanks de aantekening in haar agenda. Per uur kijkt ze zo’n twintig keer in haar agenda. Dit had ze kennelijk gemist. Ze komt al maanden niet meer buiten vanwege het virus. Haar jas, shawl en handschoentjes werden zorgvuldig uitgekozen. Ik had een uur van kantoor gekregen om haar te ondersteunen bij het halen van de vaccinatie. Zonder haar muts liepen we door de sneeuw voorzichtig naar mijn auto. Het liefst wilde ze terug om een passende muts bij haar outfit uit te zoeken. Ik zette door en reed snel naar het ziekenhuis. Alles was daar goed geregeld. Ze kon eigenlijk meteen door naar een prikkamer. Er is een tekort aan ervaren medewerkers die de vaccins kunnen voorbereiden. Het vaccin moet met vloeistof worden verdund en daarna in een precies de juiste hoeveelheid worden ‘opgetrokken’. Dat is een handeling die niet iedereen kan verrichten en ervaring vereist. De tijd tussen het voorbereiden van een spuit en het moment dat het wordt geïnjecteerd moet zo kort mogelijk zijn. Bovendien is het klaargemaakte vaccin gevoelig voor transport. Ik heb begin januari, via een vriendinnetje bij de GGD, gesolliciteerd. Het bemiddelingsbureau waar ik diverse gesprekken mee voerde wil mij graag voor deze functie als ‘optrekker’. Nooit gedacht dat mijn universitaire studie nog eens van pas zou komen in mijn carrière. Momenteel gaat het nog om relatief kleine aantallen mensen die gevaccineerd worden. De GGD is daarom nu nog in staat om in afwisselende teams voor te bereiden en te vaccineren. Maar als later de grotere groepen aan de beurt komen, wil de GGD zoveel mogelijk medewerkers inzetten. Hoe mooi zou het zijn als ik hulp kan bieden bij het zogenaamde ‘voor toediening gereed maken’ van deze vaccins. Ik vraag in het kleine prikkamertje waar de ‘optrekker’ werkt. “Zij zitten in een aparte kamer verderop. Ze komen steeds kleine voorraadjes brengen” wordt me verteld. Ik vind het heel mooi dat ik een heel klein bescheiden steentje zou mogen bijdragen aan het bestrijden van de pandemie. 

We hunkeren naar een ‘normale’ wereld. Ik gun alle studenten een sprankelend studentenleven komend semester. Ik wens alle scholieren weer vijf schooldagen in de klas. Ik wens alle senioren gezellig bezoek over de vloer. Voor mezelf trouwens ook. Ik kijk zo uit naar een lange, onbezorgde en ontspannen reis zonder bijzondere maatregelen. Helaas horen we nog steeds over miskleunen in het vaccinatieproces. Een huisarts waar op haar privéadres een flinke hoeveelheid vaccins tussen de kaas en de melk in de koelkast belanden. Of transport van door elkaar geschudde vaccins in een bestelwagentje van een krokettenbakker. Of een zorginstelling die met honderddertig vaccins bleef zitten. Er is een gebrek aan controle. Ook het afspraak maken voor vaccineren zou wat efficiënter kunnen verlopen… Ik heb voor twee van mijn cliënten maar liefst vier uur in de wacht gestaan voor elk een dubbele vaccinatie. De moeilijkheid hier in Breda is dat de vaccins niet meer op voorraad zijn waardoor ze locaties voorstellen in Goes of Den Bosch. Een uur rijden van Breda! Samen in een autootje - hoe zit dat met anderhalve meter afstand? Het regent hier van de klachten. Recent is bekend geworden dat we vier extra locaties erbij krijgen. De GGD beschikt echter nog niet eerder over voldoende vaccins om alle locaties te kunnen bevoorraden… We moeten (te)veel geduld opbrengen… Eén van mijn cliënten die ik ondersteun met haar vaccinaties is tweeënnegentig jaar oud. Ik belde haar huisarts na drie keer tevergeefs bellen met de GGD. De huisarts had niet de juiste vaccins beschikbaar. Ik stelde voor om dan te wachten. Hij drong echter aan op een snelle vaccinatie gezien haar leeftijd. Nu gaan we twee keer - notabene op een zondag - naar Gorinchem. Zélfs een Paaszondag. Deze cliënte betaalt daarom een paar honderd euro voor mijn begeleiding naar de priklocatie. Ik vind dat jammer. Er is duidelijk ruimte voor verbetering. Het streven is om in april voor alle Brabanders een priklocatie beschikbaar te hebben op maximaal dertig kilometer afstand. I’ll keep my fingers crossed.

Koudegolf

“A cold wind was blowing from the north, and it made the trees rustle like living things.” 

- George R.R. Martin 

Absolute stilte. Ik hoor helemaal niks. Geen vogeltjes. Als ik wakker word hoor ik altijd eerst vogels zingen. Vandaag niet. Het dak is bedolven onder een dik pak sneeuw. Er ligt zo’n vijftien centimeter sneeuw op de zolderramen. Als ik mijn ogen open valt er vreemd licht binnen. Gedempt geluid. Er is vanmorgen heel vroeg een sneeuwjacht geweest. Als ik beneden komt liggen er sneeuwduinen rondom het huis. Onze tuin bedekt met een sneeuwdeken. Onbetreden. Maagdelijk wit. De poezen gaan naar buiten. Sierra, het kleine meisje, schudt sneeuw van haar pootjes en vangt dan de vlokken die er af vliegen. Ze eet de sneeuw. Ze speelt. Haar broertje Salvador kijkt bangig, maar toch nieuwsgierig, vanuit een kier bij de keukendeur. Onze oude poes maakt rustig een wandeling door de tuin. Over de besneeuwde daken. De sneeuwt deert haar in ’t geheel niet. Na het ontbijt trek ik mijn skibroek, warme skihemd, dikke skisokken en snowboots aan. De gevoelstemperatuur ligt heel laag. Ik neem handverwarmertjes uit Korea mee in m’n handschoenen. M’n lief stopt de warmte pads in zijn rubberen laarzen, want die waren vannacht ingesneeuwd bij de voordeur… Het sneeuwt nog steeds. We maken een winterwandeling van maar liefst twee uur door bos en weilanden. We komen veel wandelaars tegen. Toch lopen we gelukkig ook hele stukken alleen. Thuis blijkt het kleine poesje twee uur lang alleen buiten te zijn geweest. Om te schuilen voor de sneeuwstorm was ze onder de dakkap gekropen. Ze zocht zelfs beschutting ín de dakkap. Ze miauwde heel zielig toen ik haar riep. Ze wilde niet terug de kou in en ook niet door, ondertussen, twintig centimeter sneeuw over het dak lopen. Mijn lief had de uitschuiftrap tegen de dakkap gezet. Ze kwam niet. Ik klom er ook op in m’n skihempie. Zonder handschoenen of jas. Hartstikke koud. Maar het verkleumde poesje kwam wel tevoorschijn. Weer naar beneden geklommen en een yogamat op het dak gelegd zodat ze naar me toe kon lopen zonder in de sneeuw weg te zakken. Een lange stok over de yogamat, want de mat waaide steeds weg. Ondertussen bekeek haar broertje het tafereel vanachter het slaapkamerraam. Met kattensnoepjes lokte ik haar naar me toe. Hebbes! Nu moest ik met mijn hoogtevrees, een kat in mijn armen, bevroren handen en over een besneeuwde trap naar beneden klimmen. Niet te doen. Ik riep tien minuten lang naar manlief die ondertussen lekker warm languit op de bank lag. Eindelijk kwam hij naar buiten en nam de verkleumde poes van me over. Zelf angstig de trap afgeklommen en gauw naar binnen. Manlief aan de erwtensoep. Ik had een warme chocomel met slagroom verdiend. Buiten het barre winterweer. Veel wandelaars langs het voorraam. Veelal met een slee. Alledrie de poesjes gezellig en veilig binnen. De twee grijsjes warm en tevreden tegen elkaar aan.

Op de enorm zonnige dinsdag meteen na de historische sneeuwval heb ik afgesproken met mijn yogavriendin om een flink stuk te wandelen op de Strijbeekse heide. Zo’n twintig minuten buiten de stad. Naast een skibroek en snowboots, ook een zonnebril. Zo treden we in de voetsporen van de smokkelaars en bewandelen we de met sneeuw bedekte grens tussen België en Nederland. Het is minus vijf graden. Een doordeweekse dag dus we zien amper andere wandelaars. We lopen langs de kabbelende beek die de landsgrens zichtbaar maakt. We steken meerdere keren over via bruggetjes. Tijdens een wandeling over de Strijbeekse heide, uitkijkend over de vlaktes met ondergesneeuwde heide en vliegdennen ben je opeens ver van huis. Alles bedekt met zo’n twintig centimeter magisch witte sneeuw. Ik waan me in verre landen waar wij als gezin in de sneeuw gewandeld, geskied of gesleed hebben. Tsjechië, Zweden, Duitsland, de Spaanse Sierra Nevada, Massachusetts, maar ook Zuid-Korea. De stilte, de wind, het kraken van de sneeuw het brengt me terug naar een winters berglandschap. We wandelen langs het ven dat nu helemaal bevroren is en waar iemand in de verte in z’n uppie met een sneeuwschuiver een schaatsbaantje aan het prepareren is. Twee wandelaars komen over het ijs aan lopen. Mijn vriendin en ik proberen het ook, maar het ijs kraakt te erg. We houden het bij de besneeuwde paadjes. Vroeger werd er in dit gebied gesmokkeld. Met name ’s nachts. Het ging destijds om producten als boter, suiker, koffie, zout en sigaretten, maar ook dameskousen, koeien, zeep en… fietsen. Goederen invoeren was erg duur. We nemen plaats op een houten bankje pal in de zon. Ik heb thee mee in een thermoskan. Mijn vriendin koekjes en chocolade. We zijn in winterwonderland. Zoveel zonnestralen, zoveel wit landschap om ons heen. Een warme beker in onze handen. We ploegen samen ruim tweeënhalf uur door de sneeuw. Negen kilometer. We genieten volop van de stilte, de sfeer. Het is magisch. Thuis neem ik, om in het skisfeertje te blijven, een opgewarmde pannenkoek met stroop. Ik trakteer mezelf ook op een warme chocomel met slagroom. Ik geniet zo van deze koudegolf.

Skiduim

“The energy of the mind is the essence of life” 

― Aristoteles

‘Plant a seed and energy will shift’ zei mijn yogajuf in de les. Vooral nu in lockdown is het heel gezond om naar iets uit te kunnen kijken. Dagelijkse kleine lichtpuntjes zoals een kopje thee in de winterzon, een goed leesboek of een wandeling hebben al een enorm effect op onze gezondheid en welzijn. Groter dan verwacht. Mijn humeur krikt vooral enorm op als ik een lichtpunt aan de horizon heb om naar uit te zien. Een geplant zaadje. Dat wordt steeds moeilijker nu we bijna een jaar met corona te maken hebben. Eind december overleed een client van mij die op een ideale plek in Breda woonde. In de meest karaktervolle wijk van onze stad. Op loopafstand van winkelstraten. Maar ook op een fietsafstandje van het bos en een rivier met prachtige wandelpaden. Belgische grens een kwartiertje met de auto rijden. Een ruim balkon aan de juiste kant en verschrikkelijk aardige buren. Ik ken ze allemaal. Zijn appartement op de bovenste verdieping, met lift te bereiken, was wel zwaar verwaarloosd. Zijn kinderen wilden het appartement zo snel mogelijk verkopen. Mijn lief en ik zagen een buitenkans. Eerder hadden we ons ingeschreven voor een nieuwbouwproject vlakbij dit appartement. Die verkoopprijzen rezen echter de pan uit. Out of our league. Zijn kinderen wilden het onderste uit de kan halen. Zij huurden een makelaar in voor een taxatie. Wij brachten een bezoek aan Krijn, onze hypotheekadviseur. Krijn bedacht een mooie, creatieve constructie voor een tweede huis. In afwachting van de taxatie fantaseerde ik er wild op los. Ik voelde een geluksgevoel stromen. Een stipje aan de horizon. Zonder verbouwing zouden we er een studentenoptrekje van kunnen maken. Met verbouwing een luxe optrek voor expats of yuppen. Mijn dagdromen gaven glans aan de dag. Mijn lief was iets minder positief overigens. De woningmarkt is absurd overspannen hier in de stad. Zijn kinderen gaven ons de mogelijkheid om een bod te doen voordat het op de markt zou komen. Ik zag dit als een uitgelezen kans voor ons om te beleggen. Een blijmaker in mijn saaie leven! Eerdere pogingen bij andere woningen lukten nooit. Helaas lag ons te besteden bedrag lager dan de taxatie. Als we er zelf zouden willen wonen hadden we echt nog wel een bod gedaan. Zo ver lagen die twee bedragen ook niet uit elkaar. Maar het zou juist een vorm van beleggen zijn. Mijn lichtpuntje is alweer van de horizon verdwenen. En eigenlijk ook wel snel vergeten. Toch heeft het een enorm positief effect gehad op mijn welzijn de laatste weken. Eindelijk vonden wij de zin om ons eígen huis aan te pakken. Plannen maken. Investeren in ons oude huis. We gaan de overloop en trappengat aanpakken. Slopen, isoleren en bouwen. Schilderen. Eerst inspiratie opdoen. Een nieuw lichtpuntje aan mijn horizon. 

‘Welke van deze mooie, felle kleuren wil je hebben?’ vraagt de fysiotherapeut aan mij. Hij wijst op allemaal doosjes met neongekleurde tape op de plank. Een week ervoor ben ik ongelukkig gevallen. Het was zondagavond en het was gezellig druk op onze overloop. We wilden alle vier tegelijk tandenpoetsen om naar bed te gaan. De poezen dartelden er vrolijk tussendoor. Totdat ik bijna op ons katertje stapte. Om hem te ontzien probeerde ik mijn voet anders neer te zetten en hij kroop er juist weer ongelukkig onder om te ontsnappen. Ik maakte een smak op de grond. De kat miauwde en rende snel de trap af. Ik schreeuwde van de pijn. Drie paar verschrikte ogen keken mij aan terwijl ik op m’n knieën zat. Twee kinderen onderdrukten schaapachtig een giechel. Gauw mijn hand onder de koude kraan. Het was mijn duim. Ik kon hem niet meer bewegen. De volgende ochtend zag ik dat het dik geworden was. Ik zocht op Google wat te doen. Als je duim niet meer naar binnen gevouwen kan worden moet je de huisarts bellen. Ik deed mijn verhaal bij de assistente. De huisarts liet niet veel later weten dat ik meteen naar het ziekenhuis mocht voor foto’s. Ze dacht dat mijn duim gebroken was. Manlief reed me erheen. Er was gelukkig geen breukje te zien. Toch kon ik niet werken. Ik kon nog niet eens een pen of een mes vasthouden! De dag erna was de handpalm van mijn rechterhand blauw gekleurd en mijn duim nog steeds opgezwollen. Hij verzwikte steeds de verkeerde kant op… Heel instabiel. En heel onhandig. Ik kon de rits van mijn gulp niet dichtdoen. Mijn boterham niet smeren. Niet op het knopje van mijn elektrische tandenborstel drukken. Geen wasmachine vullen. De sleutel niet omdraaien of een plastic verpakking open scheuren. Ik kon eigenlijk bijna niks… Na drie vrije dagen ging ik weer werken. Aan het eind van die dag was mijn duim zó beurs! Mijn collega heeft hetzelfde meegemaakt en heeft haar duim voor bescherming laten intapen door een Bredase fysiotherapeut. De huisarts denkt dat de gewrichtsbandjes door de val flink beschadigd zijn. Ook zij adviseert een fysiotherapeut. Een week na mijn onfortuinlijke val zit ik op een grijze maandagochtend bij de fysiotherapeut. Het woord ‘skiduim’ valt. Dit letsel treedt vaak op door een val op de duim tijdens het skiën. Hierbij blijft de duim achter de skistok haken en wordt deze met kracht naar achteren gedrukt. Door deze kracht scheurt het gewrichtsbandje. Een skiduim zonder de lol van een week heerlijk skiën. Wat een pech. Ik herken de bijbehorende klachten zoals pijn bij duimbewegingen, zwelling en gevoel van instabiliteit bij iets aanpakken. Een deurknop bijvoorbeeld of bij het vast of los draaien van een potje. De fysiotherapeut tapet mijn duim mooi in met (gelukkig) huidkleurige tape. De tape wordt langzaam slap, dus na een dag of vier de tape opnieuw aan laten brengen. Vannacht heb ik het tape eraf geknipt, mijn duim tintelde en was afgekneld.

Je neus achterna

“I'm a walker, whether that's a stroll on the beach at sunset or getting up at eight o'clock on a Sunday morning and doing an eight-hour hike through a canyon. It's Zen time for me..” 

― Lara Pulver

De wind is altijd aanwezig op het strand. In de vorm van brute stormkracht, een zachte zeebries of iets ertussen in. We trotseerden de zeewind. Op het strand van Kijkduin. Nog duidelijker aanwezig was het zeewater dat zelden kabbelt. Het water wordt door de kracht van wind en maan aangedreven en dat is hoorbaar én voelbaar als je de golven in duikt. De zee daagt zwemmers, surfers en zeilers uit. Zelfs op deze koude maar zonnige zaterdag in januari zijn er stoere surfers in het water. Het water is onstuimig, net als de wind. Een strandwandeling helpt altijd om de storm in je hoofd te overstemmen en te sussen. Ik houd zo van de zee. Van de lauwwarme, aquagroene zee in de Cariben tot onze ijskoude, grijze Noordzee. Ik houd van het geluid van de golven én ik houd van wandelen. Ideale combinatie! Door te wandelen kom je in een ritme waarin je je weer kunt focussen op één hersenspinsel tegelijk. Of een goed gesprek voeren. Tijdens de lockdown is het mijn ideale escape uit huis. Met ons gezin gaan we regelmatig naar het strand om een flinke wandeling te maken. Eindigend met een warme kop chocolade. Met vriendinnen wandel ik juist in de buurt. Geen ommetje. Meestal een flink stuk door het Mastbos. Wat ben ik dankbaar dat wij op loopafstand van dit immense bos wonen! Deze week heb ik twee flinke wandelingen gemaakt. En ik heb er nog een heleboel in m’n agenda gepland staan. Wandelschoenen - of rubberen laarzen - aan. Ik geniet van de geluiden van bekende en onbekende vogels, de geur van hout, gras en bladeren. En van mijn gezelschap. Lekker samen tijd doorbrengen. Coronaproof. Het bos maakt me altijd bewust van mijn omgeving. Je zintuigen staan op scherp en je merkt iedere geur, ieder geluid en gevoel op. Ondertussen praat je over wezenlijke dingen. Luisteren. Ik neem vaak een thermoskan met thee en chocolaatjes mee. En zoek een fijn bankje in de zon. Ondertussen praten we verder. Zoveel te bespreken. De meeste van mijn vriendinnen heb ik al een tijd niet gesproken. Dat de natuur energie uitstraalt is voelbaar. Tijdens wandelingen voel ik me licht en energiek. Lekker buiten. Met een beetje geluk in de winterzon zoals mijn laatste wandeling: heerlijk! Natuurlijk zijn we nooit de enigen. Veel hondenuitlaters. Vriendinnen. Stelletjes. Lichamelijke inspanning in combinatie met frisse lucht en beeldschone natuur maakt dat je even je zinnen kunt verzetten, om ons corona bestaan weer even in perspectief te plaatsen.

Er staat een flinke storm en ik sta op het plein buiten te wachten voor zo’n bekende, grote witte bus van het bevolkingsonderzoek. Mijn eerste keer. Dames boven de vijftig worden één keer in de drie jaar (vroeger om de twee jaar!) gescreend op borstkanker. Ieder jaar worden een miljoen vrouwen gescreend. Ik word naar binnen geroepen. Ik mag een mondkapje van het haakje pakken, handen met alcohol wassen en na de belangrijke papieren te hebben geshowd achter glas mag ik in één van de drie kleedhokjes gaan zitten. Bovenlijf ontkleed. Ik heb twintig jaar geleden voor het eerst zo’n borstonderzoek gehad in Amerika. Toen ik na een half jaar borstvoeding weer aan de pil wilde beginnen moest ik, anders dan in Nederland, eerst langs de huisarts en controleerde zij mijn borsten. Zij vond een knobbeltje. Ik moest een echo en röntgenfoto’s laten maken waarop de aanwezigheid van het knobbeltje bevestigd werd. Precies in dit proces verhuisden wij van Massachusetts naar Alabama. In onze nieuwe woonplaats moest ik meteen in het ziekenhuis een biopt laten nemen. Met zo’n lange naald. Gelukkig was de uitslag goed. In Nederland krijgt één op de zeven vrouwen borstkanker. Het bevolkingsonderzoek is bedoeld om borstkanker zo vroeg mogelijk te ontdekken. De kans op een succesvolle behandeling is dan groter. Ook is vaak een minder ingrijpende behandeling nodig. Er werd op mijn deurtje geklopt en ik mocht mijn foto’s laten nemen. Ik herinnerde met afschuw de grote koude glasplaat waar je borsten tussen platgedrukt werden. Twee decennia later is dit een hypermoderne machine met een klein plastic plaatje voor de foto’s. Normaalgesproken worden er voor de screening vier röntgenfoto’s genomen. Ik mocht er maar liefst zes laten nemen vanwege veel klierweefsel. Na twee weken krijg ik een brief met de uitslag over de post. Kwalijk is het eigenlijk wel dat er de komende jaren meer vrouwen aan borstkanker zullen overlijden. Door personeelstekort wordt het bevolkingsonderzoek om de drie jaar gedaan. Tot voor kort was dat nog om de twee jaar…. Voordat een vrouw zélf iets voelt in haar borst is de tumor vaak al twee centimeter groter. Al bij een halve centimeter kun je borstkanker ontdekken, soms wel vier tot vijf jaar eerder. Minder vaak borstonderzoek betekent latere opsporing en zwaardere therapieën. De verwachting is dat met screening om de drie jaar er jaarlijks bijna zestig vrouwen meer zullen sterven aan borstkanker. Ondertussen zijn ze gelukkig begonnen met nieuw personeel opleiden. In 2028 kan er weer om de twee jaar worden gescreend. Maar de gevolgen zullen nog langere tijd aanhouden.

Sneeuw

“I love snow for the same reason I love Christmas. It brings people together while time stands still. Cozy couples lazily meandered the streets and children trudged sleds and chased snowballs. No one seemed to be in a rush to experience anything other than the glory of the day, with each other, whenever and however it happened.” 

― Rachel Cohn

Pats! Een sneeuwbal tegen m’n muts. Ik stap net de voordeur uit. De koude avond in. Mijn lief lacht hard. Het sneeuwt. Winter. We lopen naar het bos. Krakende sneeuw. Bij elke stap die ik zet. Ik heb mijn warme snowboots aan. Verse sneeuw. Wat houd ik hiervan! Ik laat me betoveren door de winterse charme. Het is vroeg in de avond, pikkedonker en mijn lief en ik wandelen in het bos. Alleen licht van de maan en licht van de bewoonde wereld op een afstandje. We komen helemaal niemand tegen. De stilte is enorm. Alleen dat gekraak van onze voetstappen. De bospaden bedekt met sneeuw. Wat is dit heerlijk! Wat hadden wij dit verzetje ook broodnodig. Eindelijk écht winter. Er ligt zo’n drie centimeter sneeuw. Alles is wit om ons heen. Onaangeraakt. Een magisch spektakel. Op de terugweg begint het opnieuw zachtjes te sneeuwen. Vele jaren geleden maakten wij ook zo’n frisse adembenemende wandeling. Op Kerstavond wandelenden we dezelfde route vanuit ons huis. Alleen in plaats van de paden te volgen, zoals we nu doen, stapten we toen heel rebels het weiland over. Hazen sprongen opgeschrikt van ons geluid met hoge sprongen van ons weg. Onvergetelijk. Het magische van toen was natuurlijk ook dat het Kerstmis was. Nu is het magisch dat we na maanden thuiszitten ineens buiten in een wit sneeuwlandschap wandelen. Gewoon, bij ons om de hoek! Thuis maken we geheel passend warme Oostenrijkse Kaiserschmarrn zoals ze die ook op de pistes serveren. En natuurlijk Hollandse snert. De volgende ochtend lopen middelste dochter en ik hard langs min of meer dezelfde route. Mijn lief fietst mee. De meeste sneeuw is reeds gesmolten. Alleen nog wat resten op het gras om ons heen. De struiken en boomtakken zijn weer groen. Het winterzonnetje straalt enorm. Toch begint het op de terugweg plots te regenen. De sneeuw zal nu snel weg zijn. 

Ik heb ineens een hippe app als TikTok op mijn telefoon. En Snapchat. Ik doe er helemaal niks mee. Ik deel vanaf vandaag mijn telefoon met mijn jongste kind. Ze heeft nog geen twee maanden geleden een refurbished iPhone gekocht bij een groot elektronica warenhuis. Van haar spaargeld. Vandaag viel plots het geluid uit. Ze kon geen filmpjes meer opnemen met geluid. Natuurlijk het ergste dat een zestienjarige kan gebeuren! Als ze wilde bellen had de ontvanger geen geluid. Paniek! Siri werkte niet en dat was de truc om erachter te komen dat de ‘audio chip’ kapot was. Volgens de experts op diverse fora is dat kenmerkend voor een iPhone 7. Kindlief wilde na deze ontdekking meteen een nieuwe kopen. Ik, van een heel andere generatie, ging natuurlijk op zoek naar de mogelijkheid van een reparatie. Totdat ik een helder idee kreeg dat er natuurlijk ook nog aankoopgarantie op zat! De uitgeprinte bon was zo een, twee, drie niet meer te vinden. Geen man overboord. Ik dacht me te herinneren dat we met creditcard betaald hadden. Helaas niks van terug te vinden… Dochterlief wist echter zéker te herinneren dat ik haar een Tikkie gestuurd had. Zo vonden we tussen mijn betaalgegevens het transactienummer en, heel belangrijk, de naam van de winkel die we geen van allen nog konden herinneren. Ik belde klantenservice en we mochten ondanks de winkelsluiting toch haar iPhone ter reparatie langs brengen. En daar ontmoetten we medewerker Eelco. Onze jonge held. Hij vroeg haar of alle duizenden foto’s in de iCloud stonden. ‘Uh, nee.’ Dochter bleek haar iCloud opslaglimiet reeds te hebben overschreden, maar Eelco wist hoe ze meer opslag kon kopen. Hij hielp haar een tegoed in iTunes te zetten zodat ze een opslagabonnement kon kopen. Ik had werkelijk geen idee wat hier allemaal gebeurde! Dochterlief had nog wel even paniek omdat ze tien euro overgemaakt had maar haar tegoed niet verhoogd werd. Daar zat een paar minuten tussen. En die duren lang als je voor een provisorisch loketje half buiten staat te wachten met mensen in de rij achter je. Eelco had zoveel geduld. Hij legde haar mobieltje aan de oplader. Toen haar iCloud opslag eindelijk verhoogd was bleken de negenhonderd resterende foto’s supertraag te bewegen naar de iCloud. Eelco legde uit dat dit kwam door de trage WiFi van de winkel. Dochterlief en ik hadden namelijk thuis wel nagedacht over het verwijderen van de SIMkaart, en dus de snelle 4G. Na een uurtje klungelen vertrouwden we Eelco al zo goed dat we de telefoon bij hem achtergelaten hebben terwijl haar telefoon alle foto’s aan het overzetten was. Voor winkelsluiting zou Eelco checken of het gelukt was, de telefoon afsluiten en inpakken om te verzenden voor reparatie. Daarvoor had hij nog wel haar PINcode nodig… Dochterlief had de app Snapchat en Instagram al afgesloten op haar mobieltje dus ze was er okay mee. Ookal zou hij wel bij haar filmrol kunnen. De grootste schrik kwam toen hij de reparatiebon overhandigde en hij bij de reparatieduur eenentwintig hele dagen ingevuld had. Nu delen we mijn telefoontje. Ze heeft geluk dat ik nog maar drie middagen per week werk. De rest van de tijd zijn we samen thuis, kan ze erbij. Het toeval wil dat de geplande ophaaldatum 9 februari is. De verwachtte datum dat de scholen weer open mogen. 

Klaagzang

“And the people stayed home. And read books, and listened, and rested, and exercised, and made art, and played games, and learned new ways of being, and were still. And listened more deeply. Some meditated, some prayed, some danced. Some met their shadows. And the people began to think differently.” 

― Kitty O'Meara

Na, een voor mij zeer sombere, maandag volgde de persconferentie waarin we hoorden dat er nog steeds geen einde is gekomen aan de onwerkelijke situatie waarin we zitten. Op de een of andere manier kwamen de adviezen bij mij weer eens ernstiger binnen. Zoals alleen twee gasten thuis ontvangen als het écht noodzakelijk is. Was dat kopje thee laatst met mijn buurvrouw waarbij we anderhalve meter uit elkaar zaten in een verder leeg huis dan zo risicovol? We waren er allebei aan toe - een goed, noodzakelijk gesprek. Het deed onze psyche heilzaam goed. Zo ook onze jongste dochter die het best zwaar heeft zonder volleybal training, zonder vrienden op school, zonder haar werk én zonder lessen van toegewijde leraren. Bij de online lessen voelt ze zich niet zo betrokken. Om zo nu en dan iets te hebben om naar uit te kijken lieten we haar afgelopen jaar een enkele keer een grote stad bezoeken met een schoolvriendin. Een keer naar Delft waar haar vriendinnetje wil studeren, een keer naar Amsterdam waar onze dochter graag wil studeren en een keer met een schoolvriendin naar Den Haag. Alles met de trein. Nú mag je alleen nog maar gebruik maken van het openbaar vervoer als het strikt noodzakelijke reizen zijn. Als je nog geen depressieve gevoelens had gekregen dan krijg je ze nu wel. De dreiging van een avondklok… Volgende maand is het een jaar geleden dat onze jongste dochter thuis kwam van haar Oostenrijkse skireis. Hoestend en proestend. Bijna alle tachtig leerlingen van school meldden zich na thuiskomst ziek. Al bijna een jaar van onzekerheid achter de rug. Dat heeft natuurlijk impact op je algehele welzijn. Dat meer binnen zitten en minder bewegen ook. Daar word je moe van en ook je motivatie om van de bank te komen gaat ervan achteruit. Wij nemen onze meiden mee naar het strand en bos voor wandelingen. We lopen samen hard op zondag. In het voorjaar deden we work-out’s op ons grasveldje. Elke ochtend laat ik de keukendeur wagenwijd openstaan rond zonsopgang. De lucht die ons huis binnenstroomt is gevuld met levensenergie. We hebben de hulp van de ander nodig om uit de passieve situatie te komen. Om te blijven bewegen.

Al bijna een jaar hebben wij - in mijn ogen - een spuuglelijke elektrische auto voor de deur staan. Hij is spierwit. Ik heb ook een prachtige koperkleur van dit merk zien rondrijden, een zwarte of desnoods een saaie grijze. Wij hebben dus een brave witte. Deze was het snelst leverbaar. Er zit geen vrouwelijke of zelfs stoere touch aan de vorm van deze auto. Een laag sportmodel. Een raceauto. De deuren zijn niet eens degelijk afgewerkt. Het raam is de bovenkant van de deur. Mijn lief had pech met een vertraagde bestelling waardoor hij er maandenlang alleen mee naar zijn werk kon rijden. Maar liefst elf kilometer verderop. Dit belastingjaar heeft hij het privégebruik omgezet en is dit snelle sportmodelletje onze gezinsauto geworden. Zijn wens is uitgekomen. Ik zie maar één voordeel en dat is dat het een elektrische auto is. We laden de Tesla voor de deur op. Sinds 1 januari rijd ik dus ook in dat supergeavanceerde ding. Het heeft geen klokjes in het dashboard. Op een groot hypermodern computerscherm moet alles afgelezen worden én aangepast worden. Je snelheid lees je daar op af. Ook je ruitenwissersnelheid of je lampen bedien je op het scherm. De auto is eigenlijk een rijdende smartphone. Het voordeel is dat hij overal sensoren voor heeft dus in de praktijk is de snelheid van de ruitenwissers al perfect aangepast. Ook gaan de lampen vanzelf aan als de zon onder gaat. Ik moet de hele tijd aan ‘KITT’ denken uit de serie Knight Rider uit de jaren ’80. De technisch zeer geavanceerde kunstmatige intelligente raceauto. Onze kinderen zijn dol op onze eigen ‘KITT’. Ze zitten er samen in om spelletjes te doen, muziek te luisteren of films te kijken. Ikzelf krijg niet eens de radio aan als ik achter het stuur zit. Achteruit inparkeren is een drama voor mij met de schuin omhoog staande hoedenplank. ‘Je moet naar het beeldscherm kijken’ krijg ik dan te horen. Daar zal ik nooit aan wennen. Laatst deed ik voor het eerst alleen de wekelijkse boodschappen met ‘KITT’. Ik kreeg de kofferbak niet open. Het is al een crime om de deuren überhaupt te openen met de verstopte deurklinkjes; ik had er heel lang twee handen voor nodig! Dus had ik mijn zware boodschappentassen eenvoudigweg op de achterbank gezet. De hele weg naar huis rinkelde er een belletje om me te waarschuwen dat de veiligheidsriemen op de achterbank nog vastgemaakt moesten worden. Zo lijkt het net of ook onze ‘KITT’ inderdaad naar ons omkijkt en communiceert zoals ‘KITT’ dat deed bij David Hasselhoff.  Heel cosy zijn de verwarmde lederen stoelen. Ook achterin. Laatst klaagde ik bij een vriendinnetje, die ook sinds kort in de Tesla van haar man rijdt. We hadden elkaar helemaal gevonden en gierden het uit. Gedeelde smart is halve smart. Het blijft wennen dat als je maar een beetje ‘gas’ geeft, je vooruitschiet en in je stoel gedrukt wordt alsof je in een vliegtuig zit. Fijn is dan wel dat er geen geluid is van een gierende motor. Je hoort niet meer dan het zacht behaaglijk zoemen van een elektrisch trammetje in Amsterdam.

Uitgesteld feestje

“They say a person needs just three things to be truly happy in this world: someone to love, something to do, and something to hope for.” 

― Tom Bodett

Eigenlijk telde ze al een jaar lang af. Ze had een vel papier op de muur van haar slaapkamer gehangen met maandenlange lege vierkantjes die aangekruist moesten worden. In de zomer kon ze spontaan het aantal nachtjes noemen tot aan haar verjaardag. Haar zestiende verjaardag. Naarmate de grote dag dichterbij kwam, tijdens de lockdown, werd het stiller. Totdat ze tijdens de Kerstvakantie zei dat ze haar verjaardag niet met een feest wilde vieren. Ook niet na de zomer als het hopelijk allemaal weer kan. De avond voor de grote dag meldde ze dat er een vriendinnetje langs zou komen om samen online lessen te volgen. Mijn lief en ik hadden die avond traditioneel de kamer versierd met slingers en ballonnen. Zoals altijd zongen we haar die ochtend wakker en deden we cadeautjes op het grote bed. Alleen waren er geen cadeautjes. De winkels zijn alweer een tijd gesloten. Wij bestellen zo weinig mogelijk online vanwege al die bestelwagentjes die dag en nacht overwerkt rondrijden. Liever steunen we de lokale winkels in de buurt. Onze super-milieubewuste jarige job staat daar helemaal achter. Dus gaven we verjaardagskaarten op het grote bed met plaatjes van cadeautjes erin geplakt. En toen stonden daar ineens, in de donkerte van de vroege ochtend, twee vriendinnetjes voor de deur. Met een heliumballon en cupcakes in hun koude handen. De meiden installeerden alledrie razendsnel hun computers, stapels boeken ernaast. Ik zette een pot hete thee en ineens was onze grote eettafel in een gezellige bende van schoolspullen veranderd. Eromheen drie blije meiden die online les volgden en dat nog nooit zo leuk hadden gevonden. ‘Dit moeten we vaker doen!’ riepen ze dan ook meermalen. Ik had achter de jarige job Happy Birthday lampjes opgehangen en haar klasgenootjes hingen hun heliumballon ernaast. Onze jongste kreeg tijdens alle lessen felicitaties. Omdat vriendin ernaast zat en ook een deel van de ballon op de achtergrond had werd er verrast gereageerd op hun samenzijn. Er werden hilarische filmpjes door klasgenoten online verstuurd toen ik eerst door het computerscherm van de een en aansluitend door het computerscherm van de ander wandelde om een taartschaal te pakken. Toen ik in de middag de openhaard aan het aansteken was hoorde ik de Engelse leraar zeggen dat er een jarige job in hun midden was. ‘Een héle jonge’ zei hij toen hij naar haar geboortedatum keek. 'Een bijdehandje’. Na de les vroeg jongste aan mij wat hij daarmee bedoelde. ‘Je bent pas zestien geworden in 5 VWO dat komt niet zo vaak voor, je bent snel doorgestroomd.’ Een bijdehand kind dus volgens die leraar. Een verborgen compliment eigenlijk. Ze hadden zoveel plezier met z’n drieën dat het me tegelijkertijd ook mistroostig maakte omdat ze kennelijk zoveel misten van hun sociale leven op school. Deze young adults doen volgend jaar eindexamen. Schoolverlaters.  Het met elkaar optrekken in groepjes, je indentiteit ontwikkelen, meten aan elkaar en optrekken aan elkaar hoort een onderdeel te zijn van hun ontwikkeling. Ze zijn nu veel te vaak alleen. Na de lessen hebben we gezongen met een taart met zestien brandende kaarsjes. Haar oudste zus kwam langs en we hebben met z’n allen thuisbezorgde poké bowls gegeten en veel gelachen aan tafel. Laat in de avond toen iedereen weg was vertelde ze dat ze een héérlijke verjaardag gehad. Een uitgesteld feestje hoefde van haar dan ook niet meer. 

Vorig jaar was een jaar van doorzetten, nieuwe plannen maken, de schouders eronder en op zoek naar waar het echt om draait. Hassib heeft dit heel letterlijk genomen. Hij heeft het restaurant in ons straatje, dat ten onder ging aan de gevolgen van corona, gekocht. Aan het eind van het coronajaar. De horeca zat op slot. En hij kocht vol vertrouwen het restaurant over. De vorige - nu werkloze - eigenaar heeft hij in dienst genomen als kok. Hassib heeft een moedige weg afgelegd van Afghanistan, via Moskou, naar ons straatje. Als kleuter gevlucht uit zijn geboorteland. Hij heeft veel doorzettingsvermogen en gaat er een modern restaurant van maken met de recepten van zijn moeder. “Tegenslagen heb je allemaal in je leven. Maar je moet doorgaan, er schijnt licht aan het eind van de tunnel. Heb ik ook van mijn ouders geleerd.” In één van de laatste dagen van 2020 viel onverhoopt een arrestatieteam bruut het nieuwe restaurant binnen. In een onderzoek naar een crystal meth-lab. De lokale kranten stonden er vol van. Foto’s van de arrestatie met ME mannen met helmen en kogelvrije vesten aan. De verdachte was niet Hassib, maar hij was wel bang dat deze inval zijn zaak een slechte naam zou geven. Dus plaatste hij via-via een bericht in onze buurt app. Een uitnodiging om kennis te maken. In zijn nieuwe restaurant. Om kennis te maken én uitleg te geven. Dat hij er zelf ook zo van geschrokken was. We mochten allemaal op gepaste afstand een zelf gebakken oliebol komen eten. Eén persoon per huishouden. Natuurlijk ging ik er naar toe. Zo’n mooi initiatief! Op een druilerige grijze middag liep ik er onder m’n paraplu heen. Een buurvrouw stond buiten al te wachten, een andere buurman stond met zijn zoontje binnen. We kregen allemaal een zak met werkelijk heerlijke oliebollen mee. Ik ontmoette ook Hassib’s vrouw en hun zes maanden oude baby. Eind volgende maand verwacht hij zijn - zoals hij zelf zegt - high end visrestaurant te openen. Deze man is een voorbeeld voor ons allemaal. Klein of groot, hij blijf in beweging. Laten we blijven dromen. Er komen betere tijden aan zonder dat we precies weten wat dat dan is. Juist nu blijven dromen.

Amsterdam

“The past beats inside me like a second heart.” 

― John Banville

Hij mankeerde van alles. Zijn nieren werkten nog maar voor vijftien procent. Hij had COPD van het roken dat hij al van zijn dertiende onafgebroken deed. Hij had diabetes en slikte elke ochtend  braaf tien verschillende pilletjes. Hij had zelfs de gedachte met me gedeeld dat hij geen vol jaar meer zou leven. Tóch was ik enorm geschokt toen ik op zondagavond hoorde dat hij die middag overleden was. Plotseling. Een hartstilstand of longembolie. De buurvrouw vond hem dood over zijn rollator heen gehangen. Een snelle dood zei zijn huisarts. Dat is een geruststelling, want de lijdensweg met COPD zou lang en afschuwelijk zijn geweest. Mijn client hield echt van mij zei die buurvrouw die elke avond voor hem kookte. Toch hebben we elkaar drie jaar lang met ‘u’ aangesproken omdat hij dat wenste. Ik kwam om de dag bij hem. Een markante man. Ik heb hem de transformatie zien maken van een afstandelijke man die wars was van elke vorm van sociaal gedrag tot een charmante man. Zijn boekenkasten stonden vol met literatuur. Een fan van Willem Elschot. Een muurkast vol historische boeken over Joodse gemeenschappen en Jodenvervolging. Hij was een intelligente, Joodse man die altijd op zoek was naar zijn roots. We hadden veel overeenkomsten. Beiden gewoond, getrouwd en geleefd in Amsterdam. Beiden daar gestudeerd. Ik scheikunde, hij natuurkunde. Mijn lief is directeur bij een groot internationaal bedrijf en hij was één van de directeuren van Unilever. Ik reed mijn oude Volvo nog toen ik bij hem begon te werken en hij had al vijfentwintig Volvo’s versleten. Hij hield ervan om samen in mijn auto te rijden. We konden het erg goed vinden samen. Met mij kon hij converseren zei hij. Elke ochtend bespraken we samen het nieuws, onze leesboeken en het leven van ónze jonge poesjes. Hij is twee keer bij ons thuis geweest om de poesjes te aaien. Mijn lief en ik zijn op z’n tachtigste verjaardagsfeest geweest. Ik was de eerste gast op zijn gastenlijst. Ik vergezelde hem op de begrafenis van zijn enige broer. Ik kende zijn drie kinderen goed. Mijn lief is wel eens met hem gaan lunchen. En ik heb hem twee keer moeten beloven op zijn begrafenis in Amsterdam te komen. Ondanks corona en de beperkte gastenlijst mochten mijn lief en ik gelukkig aanwezig zijn. Ik werd genoemd in de afscheidsspeech van zijn dochter. Volgens haar heb ik zijn leven verlengd en verrijkt. De laatste dag dat ik hem zag was hij gestresst wat ik merkte aan zijn ademhaling. Hij maakte zich zorgen over zijn boekenverzameling die hij na wilde laten aan de synagoge in Amsterdam. Deze laatste dag samen heb ik aangedrongen om meteen rabbijn Benima te bellen. Dat deden we samen via de speaker van mijn mobieltje. Ze zou de week erna terugbellen. Op dat moment hadden we géén idee dat hij er toen al niet meer zou zijn…

Op de dinsdag voor Oud&Nieuw toog ons hele gezin vroeg in de auto richting Amsterdam. Natuurlijk op weg naar de begrafenis. Onze drie dochters waren vooral mee vanwege de trip down memory lane. Jongste dochter wil graag in Amsterdam studeren. Ons doel kennis maken met de twee universiteiten daar. Als eerste reden we langs ons oude huis in Oost van waaruit we getrouwd zijn. Meiden waren onder de indruk van de gezellige, stadse buurt waar wij woonden. Van daaruit was het een piepklein stukje naar het Science Park waar tegenwoordig de universiteit van Amsterdam gehuisvest is. Een splinternieuwe campus met hypermoderne faculteitsgebouwen. In onze studententijd zat deze universiteit over de hele binnenstad verspreid. Met name in in historische gebouwen zoals hun bibliotheek aan de Singel. Mijn lief en ik studeerden bewust aan de moderne Vrije universiteit. Geconcentreerd in een hoofdgebouw pal naast het academisch ziekenhuis. Toen we die zonnige ochtend over de campus wandelden kwam juist ‘onze’ universiteit gezellig en authentiek bij ze over. We liepen over het binnenplein waar de bijgebouwen met natuurwetenschappen gevestigd zijn. Jongste dochter kreeg bij de VU een fijn gevoel. We reden verder naar Uilenstede dat tegenwoordig ‘campus Uilenstede’ heet. Na dertig jaar was er niet zó veel veranderd aan de buitenkant van de studentenflats en de sportzaal. We wezen papa’s studentenkamertje aan en we kochten bij het buurtsupertje warme chocomelk en kaasbroodjes. Het duizelde van de herinneringen. De meiden vonden het sfeertje heel gemoedelijk zeiden ze. Grappig genoeg voelde deze plek dichter bij het centrum dan de nieuwe UvA, terwijl de VU in onze tijd juist ‘ver’ van het centrum lag. De ligging van de twee Amsterdamse universiteiten was omgedraaid. Het leukste vond ik om langs het huis aan de Amstel te rijden waar mijn lief een deel van zijn studententijd met z’n neef gewoond had. We reden de charmante Amstelzijde op langs voormalig restaurant De Oude Prins - de naam was destijds een begrip - waar wij een kwart eeuw geleden ons trouwfeest vierden. Het studentenhuisje uit de achttiende eeuw is nu een rijksmonument. De muizen leefden destijds rijkelijk in de keukenkastjes en de broodrooster. Ze aten uit het voerbakje van onze caviaatjes in de huiskamer.  Als we de kachel aanzetten besloegen alle ramen omdat er zoveel water uit de Amstel onder het huis stond. Als er een pak sneeuw op het dak lag dwarrelden de sneeuwvlokken door de kieren op ons bed. Er was geen badkamer, dus had oom een douchebak op de houten vloer neergezet en een stang voor het douchegordijn gemonteerd. Uit een krakkemikkige douchekop stroomde het water. Je douchte recht voor het bovenraam. Toch was het een zeer geliefd charmant huis. Onze dochters konden er dan ook niet over uit dat we ze nooit hierover verteld hadden! Niet veel later reden we de andere kant op naar begraafplaats Zorgvlied. Met een handje kiezelsteentjes in m’n handtas om volgens oud Joods gebruik op z’n kist te gooien.

Kerst in lockdown

'Dat het altijd licht wordt, dat het altijd donker wordt. Wat een geluk.'

-Sigrid Sandberg

Vlak voor de harde lockdown toen de meeste winkels hun deuren moesten sluiten bedacht ik me dat dit wel eens het enige jaar zou kunnen zijn dat we op Kerstmis de héle dag in onze pyjama’s konden blijven lopen. Geen sociale verplichtingen. Oh, wat werd ik blij van die gedachte! Ik weet dat onze drie meiden dat ook de ultieme ontspanning vinden om een héle dag in je pyjama op de bank te hangen met een boek, tijdschrift of Netflix. Dus haastte ik me die middag spontaan na mijn werk naar het centrum en haalde op ’t nippertje vijf geweldige Kerstpyjama’s. Mooi ingepakt legde ik ze onder de Kerstboom. Op Kerstavond na de dis werden ze enthousiast uitgepakt. Meteen wisselden we allemaal van fancy dress naar cozy pyjamas. En dat bleef zo tot de volgende Kerstdis! Op Kerstochtend geniet ik er altijd van om, als iedereen nog slaapt, de ontbijttafel prachtig te dekken met een chique tafelkleed, ons Kerstservies uit The States, servetten, mooie glazen, bij de kinderen een prachtig ingepakt Kerstcadeautje op hun bord, kaarsen en schalen vol vleeswaren, zoet beleg, warme broodjes, croissantjes en wentelteefjes. De keukendeur heb ik sinds het voorjaar dagelijks open in de vroege ochtend. In de winter staat hij ook open. Vaak tijdens zonsopgang, dan is de lucht volgens de Ayurveda gevuld met prana, levensenergie.  We brunchten Kerstochtend tot in de vroege middag. Ondertussen wat cadeautjes uitpakken, gezellig kletsen, nog een kop thee of koffie en een spelletje. Het Kerstdiner deden we die dag wel op chique. We kookten in Kerstpyjama, bereidden de tafel voor, staken de openhaard aan en vlak voor het eten hadden we ons stuk voor stuk omgekleed en ons haar netjes gedaan. De avond eindigde met een zoete Kerstfilm met z’n allen voldaan onderuit op de bank. Mijn lief beweegt zich soepel mee met de vrouwelijke Kerstverlangens van zijn gezin. Soms kwam hij zelf met een wild idee. Kerstavond kwam hij ineens het huis inlopen met de sjoelbak onder z’n arm. Toen we heel zen mandala’s aan het kleuren waren aan de Kersttafel bleek mijn nieuwe loep alleen aan de tafel geklipt te kunnen worden. Mijn lief timmerde en zaagde er op los in z’n Kerstpyjama in de tuin en kwam daarna terug met een stevige houten voet voor de loep. Hoe lief! Tweede Kerstdag wilde hij toch wel even uitwaaien na zo’n verschrikkelijk luie Kerstdag op de bank. Van het zalige niksdoen kun je kennelijk ook moe worden.. Met z’n allen in de auto van oudste dochter naar het Haagse strand. Het was maar amper vijf graden, het miezerde en waaide hard. Onze kleding werd kletsnat. We hebben een half uur heen en een half uur terug gewandeld langs de kustlijn. Vlakbij de boulevard bestelden we bij een bakkertje de meest hemelse romige, warme chocomel die ik in jaren gedronken had. Dit was een Kerst in lockdown, maar voelde alles behalve locked down…

Een dijkje vol wandelaars. Een hefboom die omhoog stond. En onder aan de dijk een volle parkeerplaats met auto’s. De routebeschrijving gaf aan dat we nog een stuk verder moesten rijden dus reden we brutaal langs de hefboom over de min of meer afgesloten weg. Na bijna twee kilometer zagen we nog een laatste mogelijkheid om te parkeren. Er stonden vier auto’s en de boswachter had er ook z’n bus geparkeerd. Dit was de plek waren we moesten zijn. We waren op weg naar een laarzenpad in nationaal park De Biesbosch. Dit pad dat in de winter deels onder water staat ligt op de Deeneplaat. Een zandplaat beplant met wilgen om wilgentenen te oogsten. En nu een prachtig gevarieerd natuurgebied. We hadden allemaal onze rubberlaarzen aan getrokken die we ooit aanschaften voor een week op Texel waar we destijds een wandeling door het griend van de Waddenzee gingen maken. Daar leek het onderweg ook af en toe echt op. Onze laarzen zogen zich vast in de modder. Een zuigend geluid. Ik gleed meerdere malen zijwaarts van het paadje af het rietmoeras in. Soms moesten we kleine kreekjes of ondiepe lagunes oversteken met onze laarzen door het water. Eén oversteek was te diep voor mijn laarzen. Ik mocht op de rug van mijn lief springen. Hij grapte halverwege dat hij zijn evenwicht verloor, maar zó stevig hing ik nou ook weer niet aan z’n rug. Dus ik gilde het uit. ‘Stoppen! Nu! Ik val hoor!’ De meiden aan de overkant kwamen niet meer bij van het lachen. iPhone in de hand wat een hilarisch filmpje opleverde. Een groot deel van de wandeling ging langs een ruig wilgenvloedbos. Prachtige uitzichten met knotwilgen tegen het licht van een ondergaand winterzonnetje. Het was een wandeling van zo’n zeven kilometer en zo anders dan het Mastbos of de Galderse heide waar we zo vaak komen. We vonden het allemaal een heerlijke middag met net wat extra’s door al de glibberige modder en avontuurlijk hoog water. Terug in de auto van onze dochter trok mijn lief bij iedereen zijn smerige modderlaarzen uit en stapte hij als laatste achter het stuur op z’n sokken. Thuis maakten we warme chocomel van een fles uit het Kerstpakket. Koekjes en marshmallows kwamen uit hetzelfde Kerstpakket te voorschijn. Een heerlijk winters uitje was het dat we als coronaproof alternatief hadden gekozen. Ookal was het natuurlijk niet zo avontuurlijk als het dagje Winter Efteling dat we eigenlijk op de kalender hadden staan…

Nostalgie met Kerst

Niets heeft meer kracht dan de gedachte waarvoor de tijd rijp is.

- Victor Hugo

Dit jaar heb ik heerlijk nostalgisch een stapeltje Kerstkaarten met de hand geschreven. De enveloppen met mijn oude vulpen geadresseerd. Velletjes Kerstzegels gekocht. Ik stuur al jaren lang geen Kerstkaarten meer, maar dit bijzondere jaar had ik behoefte aan nostalgie. Aan romantiek. Heimwee naar een handgeschreven Kerst- of Nieuwjaarswens. Vroeger had mijn moeder altijd een rood lint aan de huiskamerdeur hangen waar alle ontvangen kaarten aan hingen en waar ze ook trots op was. Ik heb het zelf ook nog wel gedaan de eerste jaren dat ik samenwoonde met mijn lief. De dagen voor Kerst met een hart vol verlangen naar de brievenbus lopen om te kijken van wie er een kaartje in de bus ligt. Toen we twintig jaar geleden voor het eerst naar het buitenland verhuisden verdween zeker niet het verlangen, maar de kaarten kwamen steevast in het nieuwe jaar pas aan. De dagen voor Kerstmis geen lintjes meer in huis vol met liefdevolle wensen en gedachten. Dit jaar hang ik de ontvangen kaartjes met lintjes aan een grove boomtak zoals ik dat op een foto in een interieurtijdschrift zag. Een tak vol liefdevolle krabbels en wensen. Dit jaar hebben ze meer waarde dan ooit. In ons huis staat een heel grote Kerstboom die niet volhangt met antieke ballen met een verhaal. Juist weelderige, stijlvolle Kerstballen van deze tijd. Vorig jaar had ik ná Kerstmis smaakvolle afgeprijsde ballen uitgekozen in een luxueus tuincentrum. Vorige maand had ik er bij de kringloop nog mooie passende parelslingers bij uitgezocht. We hebben nu elegante, koperkleurige en donkergroene ballen met een gouden en paarlemoerachtige gloed over de boom. Lampjes in de vorm van kaarsjes waarvan de lampjes als vlammetjes flikkeren. Op een zondag haalde ik - totaal tegen onze traditie in - alleen met jongste dochter de dozen uit de garage. Ik schrok eigenlijk van de hoeveelheid dozen met Kerstversieringen. Zóveel verschillende Kerstverlichtingen - zelfs met verschillende voltage vanwege buitenlandse Kerstvieringen - en zoveel stijlen ballen. Van knalrood, kerstgroen met beertjes tot kitcherig paarse versieringen. Ook veel prachtige, zilveren échte glazen ballen die voor een deel van mijn moeder geweest zijn die ik nauwelijks durf op te hangen vanwege onze ondeugende katten in huis. Een doosje met ouderwets engelenhaar… Ook veel gekleurde kinderlijke vormpjes; poesjes, een leeuwtje, auto, Kerstmannen en een schaapje zitten ertussen. Jarenlang hadden we de traditie dat de meisjes bij de Amsterdamse Bijenkorf zélf een bal mochten uitzoeken. Ook zelfgeknutselde ornamenten kom ik tegen en de bijzondere ballen met het geboortejaar van elk van de meiden zitten in de dozen. Het is eigenlijk té overweldigend. Ik heb gewoon geen puf om het allemaal uit te pakken. Ik bewaar alles zorgvuldig in de dozen op het zoldertje van onze garage. Als ik ooit oud en gerimpeld ben zal ik alles weemoedig door mijn handen laten glijden. Dit jaar kies ik de makkelijkste weg en pak de stijlvolle en trendy versieringen die bovenop liggen…

De afspraak was hypermodern gemaakt en ook op een hedendaagse manier uitgevoerd. Het begon met een telefoontje tegelijkertijd met ons hele gezin. Vijf koppies op m'n telefoon. Dit was de eerste keer. Ik heb voor m’n werk heus online meetings gehad en mijn online yogalessen zijn via zoom. Dit zo samen hadden we als gezin nooit eerder gedaan. De afspraak die we op deze manier maakten was dat de oudste meiden hun locatie met ons zouden delen terwijl mijn lief en ik met ons jongste telgje in de auto reden. Middelste zus had de nacht bij haar oudste zus doorgebracht. De eerste dag van Kerstvakantie. Het ging erom dat wij ze beiden oppikten van een nader te bepalen plek in Rotterdam met hun bestelling bubble tea. Naast de locatie in het centrum hadden ze namelijk ook de menukaart digitaal gedeeld zodat wij al reizend in de auto onze keuze konden maken. Het werkte allemaal prima en zij stapten in de auto met alle warme bekers thee en zo parkeerden we later bij het huis van onze oudste. Zij woont op loopafstand van het Kralingse bos. Door de prachtige vooroorlogse wijk wandelden we naar de plas waar dochterlief wekelijks hardloopt. Ondertussen genietend van onze warme drankjes. Na een klein uurtje wandelen was er een houten blokhut waar warme chocomel en warme wafels met slagroom verkocht werden. Kerstmuziek uit de boxen. We vermaakten ons prima daar aan een houten picknicktafel aan het water. Het virus dat de wereld op z’n kop zette was even heel ver weg. Tótdat oudste kind vertelde dat zij besloten had haar vliegticket te cancelen. Ze zou na de Kerst naar de Dominicaanse Republiek vliegen om daar haar schoonfamilie te ontmoeten. Haar vriend is daar al twee weken. Samen tijd doorbrengen aan het strand. Een streep er doorheen. Een moeilijke beslissing voor haar. Wij als ouders waren wel opgelucht. Er waren teveel risico’s. We wandelden verder door het bos naar haar huis. Ze had haar logeertas met tropische kleding al omgepakt in winterkleding. Misschien kan ze aankomend jaar een keer die kant op. We need to go with the flow. Er zit niks anders op. We gaan er gewoon samen een ouderwets gezellige Kerst gezinsvakantie van maken.

Memories of wintercold and snow

I wonder if the snow loves the trees and fields, that it kisses them so gently? And then it covers them up snug, you know with a white quilt; and perhaps it says, "Go to sleep, darlings, till the summer comes again".' 

- Lewis Carrol

Deze winter slaan we onze winterreis natuurlijk over. In gedachten ga ik terug naar de winterreizen die we wél mochten maken. De onvergetelijke momenten… Bijzondere herinneringen. In deze tijd van terugblikken heb ik er for old times sake twee opgezocht in de geschiedenis van dit blog.

Naesosa, Korea - 26 december 2018

Het is verschrikkelijk koud hier op de Koreaanse berg en er waait een harde, straffe wind. We hebben ons in deze tempel omgekleed in een uniform dat bestaat uit een grijze comfortabele broek (met een lange skionderbroek en dikke skisokken eronder) en een grijze bodywarmer. Aan onze voeten dragen we een soort rubberen instappers. We mogen met de monniken mee eten in de eetzaal waar we een heerlijke vegetarische maaltijd krijgen. Er wordt nauwelijks gesproken. Na het eten krijgen we voor het chanten een uitleg over de buigingen die we straks moeten doen terwijl een monnik zingt. We zullen buiten vijf slagen naast een enorm grote gong staan, omdat het té koud is om alle drieëndertig slagen te beluisteren. We doen onze schoentjes uit voordat we de grote Boeddhazaal binnenstappen en pakken elk een kussen om de kniebuigingen op te doen. Ons jongste kind valt een keer bijna om tijdens de uitvoering en ik kan nét mijn lachen inhouden. Ook wanneer we buiten, met onze schoentjes weer aan, drie ronden met onze handen gevouwen om de gong heen lopen in een rij - en een intentie uitspreken - en ik er achter kom dat ik de schoenen van de monnik aan heb! Ik proest het bijna uit terwijl ik rustig mijn rondjes loop en bedenk ondertussen razendsnel wat ik kan doen om me uit deze hachelijke situatie te redden. Terwijl mijn gezin binnen klaar gaat zitten voor de thee ceremonie met een vrouwelijke monnik loop ik zo rustig mogelijk met mijn handen over elkaar door het donker terug naar de grote zaal met de Boeddha. Ik hoor de monnik gelukkig binnen nog zingen en wissel snel onze schoentjes bij de deur om. Ik kom tegelijk met de vrouwelijke monnik aan bij de theeceremonie en buig respectvol mijn bovenlichaam voor haar, met mijn handen tegen elkaar voor mijn borst. 'Onze zielen zijn gelijk.' We praten eindeloos met deze bijzonder vriendelijke vrouw en gaan vóór het tijdstip van absolute stilte terug naar onze kamer.

Hahnenklee, Duitsland - 8 januari 2017

De idioten van de sleehelling. Zo voelen we ons op de Duitse, besneeuwde sneeuwpiste. Onnozel. Oudste dochter en ik samen op een stuurloze, houten slee naar beneden roetsjend. We pakken alle kuilen en hobbels op de route mee. Zo ook de scheve randen waardoor we met de slee ons evenwicht raken te verliezen en het uitgillen van angst, of plezier? Op sommige stukken van de sleehelling gaan we zo hard dat ik niks meer zie door mijn zonnebril. Dochterlief zit voorop met tranen in haar ogen van het lachen waardoor het echt een wonder is dat we niemand van z’n sokken hebben gereden. Of dat we niet ondersteboven met onze koppen in de sneeuw naast de piste terecht zijn gekomen. Benen recht in de lucht gestoken. Wellicht overbodig om te noemen dat we er strontmelig van worden. Soms moet ik zo hard met mijn hoofd achterover lachen dat ik van de glijdende slee achterover sla en dochter als een raket vooruit schiet. In paniek omdat ze niet kan sturen en remmen. Mensen langs de piste lachen als ze ons voorbij zien zoeven. Eigenlijk net een ongeleid projectiel. Onze ledematen uitstekend om de slee proberen z’n evenwicht te laten behouden. Ondertussen gillend van plezier. Hilarisch! Geen spierkracht meer van de slappe lach. Net twee vaatdoekjes.