Afscheid

I do not say goodbye. I believe that's one of the bullshitiest words ever invented. It's not like you're given the choice to say bad-bye, or awful-bye, or couldn't-care-less-about-you-bye. Everytime you leave, it's supposed to be a good one.
― John Green

Met een volgeladen oude Volvo en een stampvol geladen hippiebus mét een fiets achterop rijden vier zongebruinde gezinsleden naar het Zeeuwse Middelburg. Precies één nachtje thuis geslapen en hup…verhuizen! We hebben geen idee wat ons te wachten staat. Eenmaal aangekomen bij de studentenflat blijken veel studenten in en uit te verhuizen. Overal meubels bij de voordeur die weg mogen, steekkarretjes, een illegaal boodschappenwagentje en op de stoep geparkeerde gehuurde bestelbusjes. De liften worden steeds vast gehouden om ze zo vol mogelijk te proppen. Het lege appartementje (het is écht geen studentenkamertje te noemen) ziet er er goed uit. De badkamer is buiten proportie groot, een klein en onhandig keukentje en een raam over de hele lengte met geweldig uitzicht over het stadje en het Zeeuwse platteland. Het strand, acht kilometer verderop, is net niet te zien. Als je later beter kijkt zie je dat alle muren gewit moeten worden, het keukentje wat uitgebouwd moet worden en de doucheruimte (voor invaliden) teveel ruimte inneemt. Werk aan de winkel. De rollers, kwasten, schoonmaakspullen en emmers latex worden naar boven gesjouwd en aan de slag. Tijdens het witten hoor ik de zeemeeuwen buiten krijsen. Eind van de middag kunnen we niks meer doen en rijden we naar IKEA in Breda. Een matras, een kledingkast, beddengoed en veel leuke details. Meteen gegeten daar. Wederom met een volgeladen stationwagon rijden we naar ons huis. Snel gordijnen en nieuw beddengoed wassen. Op zondagochtend rijden we weer naar het christelijke Middelburg waar we de bewoners in hun zondagse kleding naar de kerk zien gaan. De buurtsuper en bakkertjes blijken gesloten op zondag… Manlief zet op de gang uren lang een kledingkast in elkaar, bouwt de keuken uit tot een volwaardig IKEA-keukentje met een prachtige plank, een verlenging van het aanrecht en een nieuwe combi-oven en elektrische kookplaat. We ruimen alles leuk in. Studente in spé zelf is met nieuwe medebewoners boodschappen gaan doen en koken. Jongste dochter en ik plakken heel geduldig een enorme raamsticker naast de voordeur, maken nóg eens schoon en ruimen op terwijl mijn eega op de valreep een douchestang met gordijn ophangt. Halverwege de avond vertrekken we zonder avondeten, moe maar voldaan naar huis. Een auto volgestouwd met lege IKEA dozen, teilen, lege verfemmers en plastic afval. Eind van de avond krijgen we een bericht van middelste dochter. Ze is weer ‘thuis’ en voelt zich verschrikkelijk alleen. Ze is heel tevreden met opgeknapt appartementje, maar wil er liever niet zijn… Ik herken dat gevoel heel goed. Toen ik vanuit mijn ouderlijk huis verhuisde naar een geweldig benedenhuis in Amsterdam, samen met mijn vriendje, had ik ook zo’n heimwee naar thuis. Er was totaal geen reden voor, maar het is een vervelend buikgevoel.

Eerst halen we in Voorburg de moeder van T. op. Er doet een hele leuke vrouw stijlvol in ’t zwart gekleed open en nodigt ons uit binnen te komen. Ze eet nog even wat voor ontbijt en ik zit in haar tuin met mijn client die graag een sigaret wil roken. We gaan zo op weg naar de begrafenis van de broer van mijn client. En dat is tegelijkertijd T. zijn vader. Ik schrijf de naam van T. niet voluit in verband met zijn privacy en die van zijn vrouw. T. is namelijk een heel bekende, goed uitziende acteur in Nederlandse televisieseries zoals Nieuwe buren, Divorce, Flikken Maastricht en de film Hartenstrijd. Ik ontmoet hem op de parkeerplaats van de uitvaartorganisatie. Hij schudt mijn hand, ik condoleer hem en als we naar binnen lopen wijst hij mij erop dat mijn deur van de Volvo niet goed dicht zit. Zijn vrouw is ook een bekende actrice én zangeres. Een heel knappe vrouw. Wanneer ik haar hand schud zegt ze dat het fijn is dat ik mijn client hiermee wil helpen. Ze zal tijdens het afscheid een prachtig Franstalig lied zingen. Mijn client gaat achter zijn rollator afscheid nemen van zijn broer in een gesloten kamer en ik wacht rustig op de gang. Ik zie mensen elkaar condoleren en vang hier en daar wat gesprekjes op. Ik houd ervan om mensen te bekijken op een afstand. Stalking noemen mijn kinderen dat. Ik krijg een kopje thee aangereikt en daarna lopen we (ik achter de rolstoel met mijn client) naar de zaal waar het afscheid zal plaats vinden. Er zijn wel zeven sprekers. Veel collega’s van client’s broer. Broer heeft meegewerkt aan het ontwerpen van wetten die met echtscheiding te maken hebben. Hij heeft ook een ridderorde mogen ontvangen. De speech van zijn zoon is emotioneel. Vooral de leegte die T. voelde in de relatie met zijn vader kan hij heel goed verwoorden in zijn lange speech. Iedereen voelde het in z’n lijf. Ik houd het niet droog. Ik zie iedereen om me heen tranen van zijn wangen vegen, voel me er ongemakkelijk bij. Ondanks dat ik achterin tegen een muur probeer onzichtbaar te zijn, ben ik een ongenodigde aanwezige in deze zaal. Ik ken T. alleen van televisie en sta hier te huilen! Mijn client leest een Joods gebed op en vertelt een leuke anekdote die een lach oproept. We luisteren naar een mooi live Bach optreden van een fluitist. Wanneer het einde van het afscheid nadert schiet ik de achterdeur uit en loop naar het toilet. Mijn ogen drogen en daarna de rolstoel die ik buiten heb geparkeerd ophalen om buiten klaar te staan om met mijn client naar het graf te rijden. Omdat ik bij de openslaande deuren sta te wachten sta ik voor mijn gevoel te intiem dichtbij de familieleden die met de gedragen kist naar buiten lopen. De rolstoel blijkt ook nog niet veel later een lekke band te hebben! Met client’s dochter wisselen we hem snel om voor een goede rolstoel. Uit alles blijkt dat we afscheid nemen van een markant man. Met een énorme liefde voor boeken. Alle zeven sprekers hebben het over zijn liefde voor boeken. Als we terug lopen staat er een tafel vol met ingepakte boeken in de hal. We worden uitgenodigd allemaal een boek mee te nemen. In de auto valt mijn client na een korte terugblik op het afscheid knikkebollend in slaap. Net voor Breda wordt hij wakker. Hij bedankt mij, maar ik bedank hém dat ik zo’n mooi afscheid van zijn broer mocht bijwonen.