Eén Poolse oud-strijder

Het is goed dat we herdenken. Uit eerbied voor degenen die overleden zijn of slachtoffer van geweld zijn geweest. Vanwege de onschuld van de slachtoffers. Omdat het niet nog eens mag gebeuren. Om ervan te leren.
- Ben Nijhuis

Er verzamelen zich honderden mensen rondom het Bredase monument ‘de Vlucht’. Voor mij, mijn eega en dus ook voor onze kinderen de eerste keer in ons leven dat we tijdens Dodenherdenking bij een oorlogsmonument aanwezig zijn. Voor de gelegenheid had ik vier oranje rozen gekocht. Met elk een oranje lintje. Het eerste dat ons jongste kind in mijn oor sist, nadat ze in het park om zich heen gekeken heeft, is “We zijn de enigen die een bloem meegenomen hebben!”. Het lijkt inderdaad zo. In het gras liggen echter vele kransen te wachten om eerbiedig neergelegd te worden voor het monument. Er zijn zeer weinig veteranen, maar dat is misschien ook logisch gezien het feit dat de oorlog al bijna vijfenzeventig jaar geleden geëindigd is. Er zijn wel opvallend veel jongeren. Kinderen van een basisschool en veel jonge padvindertjes. Een leerlinge van de school van onze jongste leest een gedicht voor. Natuurlijk houdt onze burgemeester een mooie voordracht over het thema van dit jaar ‘Geef vrijheid door’. Er volgt een taptoe en veel bloemenkransen worden gelegd voor de burgers en militairen die zijn omgekomen. Er is nog precies één oude, Poolse bevrijder aanwezig. Heel voorzichtig wordt er voor hem geklapt. Dat raakt me. Breda is namelijk bevrijd door de Polen. Samen met de Canadezen. Beiden volksliederen worden gespeeld. Hun vlaggen wapperen ook trots in de wind. Tijdens de twee minuten stilte zie ik jongeren die op picknick kleden aan het relaxen waren opstaan om hun eer te betuigen. Respectvol. Pas vanaf 1988 vinden plaatselijke herdenkingen - net zoals de Nationale Herdenking op de Dam - plaats om 20 uur en wordt deze herdenking ook op televisie uitgezonden. De eerste plaatselijke herdenkingen in 1945 vonden plaats met stille tochten naar plaatsen waar mensen tijdens de Tweede Wereldoorlog gefusilleerd zijn. Zoals op de Waalsdorpervlakte bij Den Haag, in de Kennemerduinen en bij kamp Vught. Sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog leven we in Nederland in vrede en vrijheid. Tóch gaat er geen dag voorbij zonder dat ergens in de wereld een oorlog woedt… Nadat alle kransen gelegd zijn in het Bredase park is er ruimte voor het publiek om bloemen te leggen. Ook wij lopen naar voren om onze rozen neer te leggen. Gelukkig voor onze jongste zijn we niet helemaal de enigen… Sinds een paar maanden heb ik een Joodse cliënt die de verschrikkingen in Auschwitz als kind overleefde. Zijn persoonlijke, gruwelijke verhalen deel ik thuis met mijn gezin. Dit jaar staan we in ons gezin meer dan ooit stil bij de Holocaust. Mijn cliënt, een lieve meneer, vindt dat besef fijn. Zodat we ervan leren. Omdat het niet nog eens mag gebeuren.

Onze allereerste vaatwasmachine was héél erg smal. Ik wilde er heel graag een en de ruimte in de oude keuken in ons Bredase huis liet maar een heel klein vaatwassertje toe. Het was de oude eikenhouten keuken van de vorige bewoonster waar we de keukenkastjes groen van hadden geverfd. Ik was heel blij met het toen hippe RVS vaatwassertje. Er pasten geen pannen in. Een piepklein bestekbakje op de bodem. Sowieso was hij heel snel vol met een jong gezin van vijf. Acht jaar geleden hebben wij een nieuwe keuken laten plaatsen toen we een grote aanbouw aan ons huis lieten plaatsen. Een volwaardige afwasmachine werd ingebouwd. Wat een ruimte! Omdat we het fornuis en de combi-oven van het Italiaanse merk Boretti hadden gekocht besloten we ook de vaatwasser van dit merk te kopen. Al gauw kwamen de eerste mankementen… Allereerst braken de wieltjes van het onderstel regelmatig af. Wat een ergernis als je weer een wieltje over de keukenvloer hoorde rollen, of tussen de deur klem zat. Toen we terugkwamen uit Mexico heb ik nog een kostbaar setje nieuwe wieltjes gekocht, maar al snel waren deze nieuwe wieltjes ook lam. Daarnaast was de veer uit het klepje gesprongen waar het wastabletje in moet. Ons tabletje lieten we altijd tussen het bestek vallen. Natuurlijk zaten de sproeiarmen ook zo nu en dan verstopt met piepkleine stukjes eierschil of draadjes van iets vaags groen. Dat pulkte ik er dan met een keukenmesje weer uit. Een paar weken geleden kwam er geen water meer in de vaatwasser. Dat kan volgens de gebruiksaanwijzing van alles zijn, wat mijn lief vervolgens allemaal gecheckt heeft. Loodgieters uit de buurt wilden voor onze Italiaanse vaatwasser niet langs komen, want de onderdelen waren zeer moeilijk verkrijgbaar. Dan maar een Boretti monteur uit Amsterdam die alleen al voor het voorrijden negentig euro durfde te vragen, en daarna zestien euro per tien minuten. De machine markeerde zóveel dat het niet loonde om te repareren. Boretti garandeert dat hun vaatwassers langer dan acht jaar meegaan en zodoende kregen wij korting op de nieuwe vaatwasser. De voorrijkosten en de extra tijd hoefden wij niet te betalen. We hadden écht geluk, want twee weken erna was de periode verstreken! Al heel kort daarop beseften we dat we helemaal geen geluk hadden. Boretti heeft er maar liefst tweeënhalve week over gedaan om de nieuwe vaatwasser te plaatsen. Al die tijd deden we drie keer per dag een vaat met de hand. De hele dag een vol aanrecht om naar te kijken. Mijn lief en onze meiden hebben écht hun steentje bij moeten dragen, want door artritis in mijn pols is juist afwassen zeer pijnlijk. Maar.…voorlopig staat er weer een praktische afwashulp in de keuken!