A nightmare

Life is just a dream, to some it's a sweet dream, to others, a nightmare. But whatever it is, it's always short and dissipates quickly.
― Bangambiki Habyarimana

Een nachtmerrie waarvan je hoopt hem nooit mee te hoeven maken. Op de tweede dag dat onze oudste dochter vakantiewerk doet bij haar vader op de fabriek wordt er omgeroepen dat iedereen z’n computer direct uit moet zetten. In de kantine ziet ze op een televisiescherm dat er losgeld gevraagd wordt voor de gijzeling van het computersysteem. “Oeps, al uw belangrijke bestanden zijn versleuteld. Als u deze tekst leest, zijn uw bestanden niet meer toegankelijk. Mogelijk zoekt u naar een manier om uw bestanden te herstellen, maar verdoe uw tijd niet. Niemand kan uw bestanden herstellen zonder onze hulp. We garanderen dat u al uw bestanden gemakkelijk kunt herstellen. Het enige dat u hoeft te doen, is te betalen. Volg de volgende instructies.” Dat is de boodschap op het scherm. Deze fabriek, maar ook alle andere fabrieken en kantoren van het Franse glasbedrijf, zijn het slachtoffer geworden van een cyberaanval. Betaling moet in de virtuele munt bitcoin gebeuren. Het bedrag is driehonderd dollar per computer. Ons kind kan niet meer verder met haar vakantiewerk en gaat naar huis. Zo verneem ik het nieuws van de aanval op verschillende internationale bedrijven in Nederland. De tweede dag is er niks aan de situatie veranderd. Alle computers moeten uit blijven. Dochterlief neemt haar eigen computer mee en gaat er offline mee aan de slag. Op de fabriek wordt er hard en creatief naar oplossingen gezocht. Ze maken nieuwe Gmail-adressen aan waar orders op geplaatst kunnen worden door klanten. Deze bestellingen worden handmatig uitgedraaid en verwerkt. Zo kan er toch nog wat productie gedraaid worden. Manlief voert de eerste computerloze dag wat sollicitatiegesprekken en vergadert over de stand van zaken. Hij grapt al dat als het te lang duurt hij de kwast zal pakken om de muren in de fabriek maar te gaan schilderen. Deze cyberaanval kost het bedrijf veel geld…Behalve de kosten voor het oplossen van de aanval en de operationele schade zijn er ook zogeheten ‘slow burn kosten' zoals reputatieschade, juridische kosten en verlies van concurrentiekracht.

Er heerste een serene stilte rondom de terminals in de haven van Rotterdam... Waar het normaal gesproken een af- en aanrijden van vrachtwagens met zeecontainers is, heerste een paar dagen stilte. Bij pakketbezorger TNT lag ook alles stil. Wat een drama! Vooral de Oekraïne is verschrikkelijk getroffen. Een energiecentrale, het landelijke telecombedrijf, een luchthaven, openbaar vervoer en banken zijn getroffen. Je kunt je niet voorstellen wat dat betekent voor het dagelijks leven. Een nachtmerrie! Ik kan het me een beetje voorstellen. Een paar dagen eerder keken we namelijk met ons gezin een speelfilm die hierover ging. Heel surrealistisch dacht ik toen… In de film valt in Amerika de stroom uit en dat betekent dat je niet meer kunt bellen en geen internet hebt. Je weet dus niet wat er om je heen gebeurt! Benzine is niet meer verkrijgbaar, supermarkten zijn leeg geroofd, je kunt niet meer bij je geld, kortom je bent helemaal op jezelf aangewezen. Zelf hout hakken voor verwarming in huis, zelf voedsel van het land halen. Er is geen vervoer of zelfs muziek, en ’s avonds…veel kaarsjes branden! Ik probeerde me in het verhaal te verplaatsen niet wetende dat nog geen drie dagen later deze nachtmerrie schrikbarend dicht bij de waarheid kwam. Zéker voor de arme mensen in Oekraïne. Meer dan 90 procent van de computerinfecties vond plaats in de Oekraïne, op de dag voor een nationale feestdag waarmee het aannemen van een nieuwe grondwet werd gevierd…. Ondertussen is er een week voorbij zonder een oplossing. Back-ups terugzetten heeft geen zin, deze ransomware maakt Windows onbruikbaar. Er wordt gespeculeerd dat het helemaal niet om het losgeld ging, want na een paar uur bleek er al geen contact meer mogelijk te zijn met de hackers. Het gaat alleen om wereldwijd veel schade aanrichten. Alhoewel ik me ook kan voorstellen dat er een stel puisterige nerds nu slap van het lachen achter hun beeldscherm zitten. Thuis zijn onze laptopjes helemaal niet kwetsbaar zeggen de kenners. Misschien toch maar wel even een back-up maken?