Spijbelgevoel

Your mind will answer most questions if you learn to relax and wait for the answer.
- William S. Burroughs

Uitrusten is vooral iets wat we verdienen als het werk klaar is. Een luxe die we uitstellen voor als de tijden wat minder druk zijn. Toch? Werk is eigenlijk nooit klaar, vooral thuis niet. Drukke tijden rijgen zich vaak aaneen. Rust zien we als de afwezigheid van werk, niet als iets dat op zichzelf staat en zijn eigen kwaliteiten heeft. Nu ik geen werktijden meer buiten de deur heb, vind ik meer rust. Het is niet eens het gemis van werk buiten de deur, maar het gemis aan spanning op het werk dat nu rust in mijn leven brengt. Rust is echter helemaal niet zo inactief als we denken. Terwijl we voor ons gevoel maar een beetje zitten te lummelen, gebeuren er allerlei nuttige dingen in ons brein en ons lichaam. Heerlijk idee dus: terwijl ik de zaterdagkrant na het weekend nog steeds uitspit aan de eettafel, de openhaard maar weer eens aansteek en ideetjes opdoe voor korte vakanties en weekendjes weg vul ik mijn reserves aan. Fijn! Onze voorraad energie, motivatie en concentratie, waarmee we er met een fris hoofd tegenaan kunnen, is niet onuitputtelijk. Als we te lang achter elkaar druk bezig zijn putten de reserves uit. Dan gaan we fouten maken en gaat alles steeds langzamer. Dit laatste herken ik helaas uit mijn werk. Er zijn een aantal hersengebieden die flink aan de slag gaan zodra we even niets doen. Deze blijken vooral betrokken bij het verwerken van nieuwe gebeurtenissen en bij spontaan opkomende gedachten en associaties. Ik heb dat op de momenten dat ik wat langer in bed blijf liggen of als ik gedachteloos onder de douche sta. Allerlei gedachten en ideetjes komen op in mijn hoofd. Creatieve oplossingen of gedachten aan personen waar je al een tijdje geen contact mee hebt. Op die momenten bekijken je hersenen alle nieuwe informatie, sorteren, schonen op, slaan op en brengen het in verband met wat er al is. Je hersenen doorzoeken steeds het archief om te zien of er oudere informatie is die op dat moment belangrijk zou kunnen zijn. Daarbij zijn ze ook creatief en komen ze met nieuwe verrassende associaties. Daarom is ‘verloren tijd’ in feite ideale werktijd voor je archiverende brein. Ik voel me meteen een stuk minder schuldig wanneer ik overdag mijn kopje thee Chai met opgeklopte melk voor een gemiste aflevering voor de TV opdrink! Het herstel werkt namelijk níet bij nuttige klusjes in huis afvinken bij wijze van rustpauze. Nee, juist echt iets doen waar je blij van wordt. Kletsen en lachen met je vriendin op Skype, een warme chocomel in de stad gaan drinken, een toneelstuk in het theater bekijken met goede vrienden of een wandeling maken met een oude vriendin in het Mastbos. Deze week heb ik goed werk hersteld in mijn brein!

Zo wilde ik deze schoolvakantie ook iets leuks met onze thuiswonende meiden gaan doen. De Carnavalsoptocht en een bioscoopbezoek vielen daaronder, maar zeker ook een museumbezoek in een andere stad. Lief nam een vrije middag op en we bewogen ons naar Eindhoven. De stad van Philips. Het Philipsmuseum dat gelegen is in hun allereerste fabriekspand, is een feest van herkenning. Ik zat in een nagemaakt huiskamertje op een groene zitbank en kreeg het gevoel weer thuis in mijn ouderkijk huis in Groningen te zijn. De staande asbak naast de bank, de typische bloemenvaasjes in de kast, maar vooral ook het televisietoestel. Precies onze zwart-wit TV uit mijn kleutertijd! Een reisje terug naar mijn kleutertijd. Er was ook een oranje-roze tienerslaapkamer nagemaakt die eenzelfde cassetterecorder en cassettebandjeshouder had staan als ik op mijn kamer destijds. De keuken was helemáál een feest van herkenning met de elektrische bruin-oranje sinaasappelperser van thuis, de slagroomklopper van mijn oma, de antieke broodrooster en de strijkbout uit de jaren ’70. We lieten ons meevoeren langs indrukwekkende Philips ontdekkingen. We hebben het niet alleen over de eerste gloeilamp, de radio en het elektrische scheerapparaat, maar ook over röntgenapparaten en echografie machines. Ook de allerlaatste ontdekkingen zoals het bekende Senseo apparaat en de ‘wake-up light’ wekker die zonlicht nabootst. Een indrukwekkend familieverhaal waar wat mij betreft maar één minpuntje aan kleeft. De rol van de fabriek in de Tweede Wereldoorlog. De familie koos ervoor om onder Duits toezicht voor de oorlogsindustrie te draaien waarmee Philips profiteerde van dwangarbeid. Uiteindelijk hebben ze daar dan wel honderden Joden mee gered binnen het prikkeldraad van kamp Vught (en later Auschwitz). Ze lieten hun personeel in een aparte Philips Kommando aan radio’s werken. Zij werden dagelijks gevoed met verse groenten om gezond te blijven voor het belangrijke werk en die verse prak bracht ook stiekem post van familie mee. De redding van deze Joden was echter geen machtig verzet, maar een prettige bijzaak geloof ik. Nederland mag zeker trots zijn op Philips, ondanks dat ze zich in de oorlog op kronkelweggetjes bevonden en door toeval de Philips-Joden voor de poorten van de hel hebben weg gesleept. Het verhaal van de Philips broertjes blijft zéker een internationaal indrukwekkend succesverhaal met een vleugje vervlogen romantiek …