Morrie's levenslessen

The best way to deal with that is to live in a fully conscious, compassionate, loving way. Don't wait until you're on your deathbed to recognize that this is the only way to live.
- Morrie Schwartz

Terug van wat brieven posten in het historische centrum van Puebla, waar gek genoeg het enige postkantoor van heel Puebla gevestigd is, lopen Anthe en ik langs een ouderwetse boekenwinkel met boeken tot aan het plafond. Netjes gerangschikt in donkerbruine houten boekenkasten met zo nu en dan een ladder ervoor. Anthe is op zoek naar goede, dikke leesboeken en onderwijl sta ik wat te bladeren in Engelstalige boeken. De keuze is niet groot en ik gris een klein boekje er tussen uit: “Tuesdays with Morrie”. De titel spreekt me helemaal niet aan, maar uit verveling lees ik de recensies op de achterkant. Anthe is nog lang niet klaar met rondneuzen en ik word steeds nieuwsgieriger naar het kleine met rood omrande boekje. De recensies zijn geweldig! Daarnaast is het boek meer dan twaalf miljoen keer over de toonbank gegaan. De lezers noemen het boek life changing. Ik besluit om het mee naar huis te nemen. Anthe leest het boekje eerst. Ze vind het een mooi en tegelijk zielig boek, zegt ze. Ik ben verbaasd, want het gaat naar mijn weten over gesprekken tussen een oude en een jonge man. Maar ondertussen heb ik het boek ook uit en is prachtig en aangrijpend geschreven. De tranen branden af en toe achter je ogen, de gevoelens zijn zo warm en herkenbaar. De Amerikaanse professor Sociologie – Morrie, de oude man in het boek - lijdt aan de verschrikkelijke ziekte ALS en weet dus dat het niet lang duurt voordat hij dood gaat. Hij takelt in een snel tempo af. Zijn vroegere student – Mitch, de jonge man in het boek - hoort de naam van zijn zeer gewaardeerde professor na bijna twintig jaar op TV en besluit Morrie weer eens op te zoeken. En die dinsdaggesprekken die tussen de oude en de jonge man plaatsvinden zijn zo aangrijpend, vertederend en verhelderend. Morrie heeft prachtige citaten en is zo’n wijze man dat je alle zinnen uit zijn mond zou willen onthouden. “Eigenlijk moet je een gele markerstift erbij houden, mam”, zei Anthe. En ze heeft gelijk. Een boek om in je boekenkast op een speciale plek te zetten, zodat je zo nu en dan terug kunt bladeren naar de wijze woorden van Morrie. Deze stervende man weet waar het echt om gaat in het leven. Er zijn drie interviews met professor Morrie bij een bekende late night show in Amerika uitgezonden. Miljoenen kijkers hebben deze show met de wijze levenslessen van Morrie gevolgd. Kennelijk hangt iedereen aan de lippen van een stervende, geleerde man. Morrie zit zo dicht bij de laatste fase van het leven, het sterven. Wie is er niet nieuwsgierig naar alle vragen, twijfels, gevoelens en de betekenis van het leven van iemand die zo dicht bij de dood staat? Het boek is miljoenen keren verkocht in 32 talen en in 36 landen - in de vijftien jaar dat het op de markt is. Het is verfilmd, citaten worden regelmatig aangehaald op begrafenissen, tijdens colleges, in kerken, hospices en synagogen…en het krijgt inderdaad óók een speciaal plekje in onze volle boekenkast.

“Buenas días, Anja!” galmt het op maandagochtend in het klaslokaal door zo’n dertig Mexicaanse groep 8ers. Ze hebben twee dagen lang examen, net zoals alle andere kinderen vanaf groep 3. Geïnspireerd door de wijze levenslessen van professor Morrie heb ik beloofd iets te doen voor mijn nabije omgeving. Ik ga observeren tijdens de examens op Maren’s school. De resultaten van deze examens zijn niet voor de kinderen. Deze landelijke examens zijn om de school te evalueren. En dit idee is afkomstig van….mijn vrienden van SEP! Ik ben op tijd aanwezig in de lerarenkamer, we krijgen een zeer uitgebreide, strenge uitleg van een SEP-inspecteur. De doos met examens wordt officieel geopend door de directrice. Een half uur later dan de landelijke begintijd van het examen lopen we naar de lokalen. Daar volgt weer een uitleg, dit keer voor de leerlingen. En dan beginnen we eindelijk. Eén jongen springt meteen in het oog. Hij kan niet stil zitten, kijkt steeds om zich heen, heeft nog geen enkel cirkeltje van de antwoorden ingekleurd en wipt op zijn stoel naar achter. Ik heb met hem te doen. Er mogen geen vragen gesteld worden, er mag niet naar het toilet gelopen worden en alleen een potlood, gum en puntenslijper op tafel. Hij had twee pennen op zijn tafeltje… en kreeg de wind van voren. Hij vraagt tijdens de sessie steeds om een Kleenex, hij moet zijn neus snuiten. Hij mag de zakdoekjes niet zelf pakken. En terwijl na het eerste half uur steeds meer leerlingen het eerste deel inleveren, snuit deze jongen nog steeds zijn neus en kijkt nerveus om zich heen terwijl hij maar met zijn handen door zijn haar gaat. Hij is één van de laatste die zijn werk laat zien. Meteen daarna volgt de tweede sessie, wiskunde. Tot mijn grote verbazing is hij één van de eersten klaar. Na de pauze gaan we verder. Elk half uur komt de SEP-inspecteur met zijn autoritaire, zwarte snor elk lokaal checken of er niet gesproken, niet naar elkaar gekeken wordt, niet met pen geschreven wordt of het allerergste: afgekeken wordt. Een jongen wordt betrapt met geschreven tekst op zijn hand, de juf gaat helemaal uit haar dak. “Stel je voor dat de SEP-inspecteur dat opgemerkt had!”. Bij de vierde en laatste sessie zijn de leerlingen moe, hun concentratie wordt minder. De meisjes zitten steeds meer aan hun zwarte, lange haar te frunniken, vlechtjes maken en weer uithalen. De jongens laten steeds vaker hun potlood op de grond vallen en trekken rare bekken naar hun vrienden. De jongen met concentratieproblemen heeft ondertussen zijn trui uit gedaan en over zijn hoofd getrokken. Hij ziet niks meer, hij heeft zich afgesloten. De vier sessies achter elkaar duren te lang, de leerlingen moeten steeds zó lang stilletjes wachten totdat de állerlaatste leerling uit de klas klaar is. De test is vandaag niet de bijna honderd meerkeuzevragen in het examen. Welnee! De test is het geduld dat ze moeten opbrengen en het iets over hebben voor elkaar tot het eind van het examen.